YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/13445
KARAR NO : 2023/1175
KARAR TARİHİ : 15.02.2023
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 30. Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde; dava konusu İstanbul ili, … ilçesi, … Mahallesi 1330 ada 81 parsel sayılı taşınmazın kök muris Saadet adına kayıtlıyken mirasçısı … adına 19.08.1971 tarihli ifraz işlemi ile tescil edildiğini, dava konusu taşınmazın geldisi olan 686 ada 19 parsel sayılı 83.873,30 m² yüzölçümlü taşınmazın farklı tarih ve sayılı kamu yararı kararlarıyla 74.749,30 m²lik kısmının kamulaştırılarak 1130 ada 81 parsel numarasını aldığını, davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadan yol yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını, bu nedenle fiilen el atılan taşınmaz bedelinin işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı … cevap dilekçesinde özetle; açılan davanın mükerrer olduğunu, … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1976/391 Esas sayılı dosyası neticesinde kamulaştırma bedelinin … 1. İcra Dairesinin 1977/2286 sayılı dosyasına ödendiğini beyan ederek kesin hüküm ve ödeme sebebiyle mükerrer açılmış işbu davanın reddini istemiştir.
2. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının el atılan yerin kendisine ait olduğunu ve el atma tarihini ispatlaması gerektiğini, yer ana arter değilse müvekkili belediyeye husumet yöneltilemeyeceğini beyan ederek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın davalı … yönünden husumetten reddine, davalı … yönünden davanın kabulü ile hükmedilen tazminat bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte Karayolları Genel Müdürlüğünden alınarak davacılara verilmesine, taşınmazın davacılar adına olan tapusunun iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde; kamulaştırmasız el atmanın varlığını kabul etmemekle birlikte, taşınmazın el atma tarihindeki niteliği esas alınarak arazi olarak değer biçilmesi gerektiğini, emsal seçimi ve değerlendirmesinin hatalı olduğunu, bedelin yüksek belirlendiğini, kıyaslama yapılırken dava konusu taşınmaz ile emsal alınan taşınmazın emlak vergi değerleri karşılaştırılmadan bedel belirlenmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilerek davalı … Müdürlüğünden tahsiline karar verilmesinin doğru olduğunu, davalı … Müdürlüğünün istinaf sebebi olarak ileri sürdüğü hususların yerinde görülmediğini, böylece mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından istinaf başvurusunun 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu maliki ile davalı idareler arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin belirlenmesi, davalı … Müdürlüğünce usulüne uygun bir kamulaştırma işlemi yapılıp yapılmadığına ve tazminat bedelinin hangi idareden tahsil edileceğine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) “Kamulaştırılmaksızın kamu hizmetine ayrılan taşınmazların bedel tespiti” kenar başlıklı geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Dava konusu … Mahallesi 1330 ada 81 parsel sayılı 74.749,30 m² yüzölçümlü taşınmazın kök 686 ada 19 parsel sayılı 83.873,00 m² yüzölçümlü taşınmazdan geldiği, kök parselin Karayolları Genel Müdürlüğünün 17.08.1968 tarihli ve 1968/190 sayılı kamu yararı kararı ile 44.780,30 m²lik, 05.06.1969 tarihli ve 1969/115 sayılı kamu yararı kararı ile 27.322,00 m²lik, 05.06.1969 tarihli ve 1969/116 sayılı kamu yararı kararı ile 404,00 m²lik, 26.12.1969 tarihli ve 1969/343 sayılı kamu yararı kararı ile 2.243,00 m²lik kısmının kamulaştırılmasına karar verildiği, davacıların ıslah dilekçesi ile 17.08.1968 tarihli ve 1968/190 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 44.780,30 m²lik kısma ilişkin tüm talep ve dava haklarını saklı tutmak kaydıyla 1969/115 ve 1969/116 sayılı kamu yararı kararı uyarınca kamulaştırılmasına karar verilen 27.322,00 m² ve 404,00 m² olmak üzere toplam 27.726,00 m²lik kısımda yalnızca mirasbırakanları …’dan gelen paylarının, 1969/343 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 2.243,00 m²lik kısımda ise hem mirasbırakanları …’dan gelen paylarının hem de davacılardan … ve … yönünden mirasbırakanları …’in bağımsız hissesi olan 135/9216 payı oranında tazminata hükmedilmesini talep ettikleri, 1969/115 ve 1969/116 sayılı kamu yararı kararıyla kamulaştırılan taşınmaz için düzenlenen 6154 ve 6156 yevmiye numaralı noter tebligatlarının, davacıların mirasbırakanı …’ya 28.07.1969 tarihinde bizzat tebliğ edildiği, 1969/343 sayılı kamu yararı kararıyla kamulaştırılan taşınmaz için düzenlenen 1727 yevmiye numaralı noter tebligatının ise davacıların mirasbırakanı …’ya 05.02.1970 tarihinde bizzat tebliğ edildiği; ancak kamulaştırma evraklarının … adına tebliğine dair noter tebliğ evraklarının bulunmadığı, … Asliye 2. Hukuk Hakimliğinin 1976/391 Esas, 1976/788 Karar sayılı dosyasında … tarafından 1969/115 ve 1969/116 sayılı kamu yararı kararı uyarınca kamulaştırılmasına karar verilen 27.322,00 m² ve 404,00 m² olmak üzere toplam 27.726,00 m² yönünden bağımsız hissesi olan 135/9216 payı için açılan tezyidi bedel davasının kabulüne karar verilerek Dairemizin 1977/1454 Esas, 1977/1669 Karar sayılı ilamı ile onandığı anlaşılmıştır.
3. Davacılardan … ve …‘in mirasbırakanları … tarafından 26.12.1969 tarih ve 1969/343 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 2.243,00 m²lik kısım için kamulaştırma evraklarının tebliğ edilmediği ve tezyidi bedel davası açılmadığı gibi kıymet takdir raporu ile tespit edilen bedelin de ödenmediği, taşınmazın 2.243,00 m²lik kısmı yönünden kesinleşmiş bir kamulaştırma işlemi olmadığı anlaşılmakla …’in taşınmazın kamulaştırmasız el atılan 2.243,00 m²lik kısmındaki bağımsız 135/9216 payının bedeli olarak arsa niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılmak suretiyle 492.846,86 TL değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davalı … vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde değildir.
5. Davalı … tarafından 05.06.1969 tarihli ve 1969/115 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 27.322,00 m²lik, 05.06.1969 tarihli ve 1969/116 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 404,00 m²lik ve 26.12.1969 tarihli ve 1969/343 sayılı kamu yararı kararı ile kamulaştırılmasına karar verilen 2.243,00 m²lik kısmı için düzenlenen noter tebligatlarının, davacıların mirasbırakanı …’ya bizzat tebliğ edildiği, buna göre kamulaştırılmasına karar verilen toplam 29.969,00 m²lik kısımda davacılar murisi …’dan intikal eden paylara ilişkin usulüne uygun olarak tebligat yapıldığı ve yürürlükte bulunan 6830 sayılı İstimlak Kanunu’nun 14 üncü maddesinde öngörülen 30 günlük hak düşürücü süre içerisinde dava açılmamış olduğu anlaşıldığından, davacılar tarafından açılan eldeki davanın …’dan gelen paylar yönünden hak düşürücü süreden reddine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı … vekilinin temyiz isteminin kısmen kabulü ile temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesinin kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
15.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.