YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/12215
KARAR NO : 2023/2946
KARAR TARİHİ : 23.03.2023

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
KARAR : Kabul

Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tesciline ilişkin asıl ve birleştirilen davalarda yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.

Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleştirilen davaların kabulüne karar verilmiştir.

Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı idare vekili asıl ve birleştirilen dava dilekçelerinde özetle; Antalya ili, … ilçesi, … köyü 1167 ve 940 parsel (toplulaştırma sonucu 326 ada 5 parsel ve 325 ada 1 parsel) sayılı taşınmazlarda kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın müvekkili idare adına tescilini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekilinin cevap dilekçesi sunmadığı görülmüştür.
III.MAHKEME KARARI
… 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.01.2014 tarihli ve 2011/252 Esas, 2014/2 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. … 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 07.01.2014 tarihli ve 2011/252 Esas, 2014/2 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Yargıtay (Kapatılan) 18. Hukuk Dairesinin 27.09.2016 tarihli ve 2016/8236 Esas, 2016/10749 Karar sayılı kararı ile …, Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğünden gelen veri listesine göre; buğdayın dekar başına ortalama verimi 500 kg/da, kg başına toptan satış fiyatı 0,47 kg/TL, dekar başına üretim gideri 191 TL/da olduğu halde raporda sırasıyla 400 kg/da, 0,49 kg/TL ve 172 TL/da alınarak, yazlık domatesin dekar başına ortalama verimi 6000 kg/da, kg başına toptan satış fiyatı 0,75 TL/da, dekar başına üretim gideri 1.565 TL/da olduğu halde raporda sırasıyla 5000 kg/da, 0.40 kg/TL ve 1.590 TL/da alınarak, mısırın kg başına toptan satış fiyatı 0,40 kg/TL, dekar başına üretim gideri 260 TL/da olması gerekirken raporda sırasıyla 0,49 kg/TL ve 296 TL/da alınarak düşük bedel belirleyen rapor esas alınmak suretiyle hüküm kurulması, dava konusu taşınmazın yerleşim yerlerine yakın oluşu, yol, çöp, içme suyu, elektrik hizmetlerinden yararlanması gibi hususların tarım arazisi niteliğindeki taşınmazın değerinde %50 objektif artışa neden olabileceği düşünülmeden objektif artış uygulamayan rapora göre karar verilmiş olması, bilirkişi kurulu oluşturulup alınacak rapora göre hüküm kurulması gerekirken ziraat bilirkişi ile yapılan keşif sonucu düzenlenen tek kişilik rapora itibar edilerek karar verilmiş olması, yargılama giderlerine ilişkin hüküm kurulmaması, temyiz edenin sıfatı dikkate alındığında davalı yararına maktu vekalet ücretine hükmedilmemesi ve dava tarihinden itibaren dört aylık sürenin bittiği tarihten, karar tarihine kadar tespit edilen kamulaştırma bedeline faiz uygulanması gerektiğinin düşünülmemesi gerekçeleri ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.

B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ile bu hakkın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; mevcut irtifaklar sebebiyle oluşan değer düşüklüğünün eksik hesaplandığını, objektif değer artış oranının yüksek uygulandığını, dava konusu taşınmazların geldisi olan 1167 parsel sayılı taşınmaz için 3.103,91 TL’nin, 940 parsel sayılı taşınmaz için 13.252,58 TL bedelin daha önce depo edildiğini, bu bedeller mahsup edilmeden faize hükmedildiğini, asıl ve birleştirilen davalar için tek vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa vasfında olduğu halde, arazi vasfında değerinin belirlendiğini, bozma kararının Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin yerleşik uygulamasına aykırı olduğunu, dava konusu taşınmazlar üzerinde seraların bulunduğu bilirkişi raporunda belirtilmesine rağmen, açık arazi olarak değerlendirildiğini, bölgeyle ilgisi olmayan münavebe ürünlerinin alındığını, sulu arazide buğday ürününe ait resmi verinin bulunmadığını, üretim masraflarının brüt gelirin 1/3’ü oranından fazla alınmaması gerektiğini, kapitalizasyon faiz oranının sulu arazide %4 oranında alınması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun’la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.

2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.

2. Bozma öncesi hükme esas alınan bilirkişi raporunda 2 yıllık münavebe planı uygulanmak suretiyle metrekare birim bedeli belirlendiği ve bu husus bozmaya konu edilmediği halde bozma sonrasında hükme esas alınan bilirkişi raporunda aynı münavebe deseni esas alınarak 3 yıllık münavebe planı uygulanmak suretiyle eksik bedel hesaplanması doğru değildir.

3. Toplulaştırma işlemi sonucu oluşmuş yeni tapu kayıtlarına göre dava konusu 326 ada 5 parsel sayılı taşınmaz üzerinde mevcut 1.828 m² ve 88 m²lik irtifak hakları ile 325 ada 1 parsel sayılı taşınmaz üzerinde mevcut 425 m² ve 125,10 m²lik irtifak hakları nedeniyle oluşacak değer kaybı düşülmek suretiyle zemin bedeline hükmedilmesi gerekirken, mevcut irtifak haklarının değer düşüklüğünün eksik hesaplanması isabetli değildir.

4. Bozma öncesi ilk kararla davalı tarafa ödenmesine hükmedilen bedele ilk karar tarihine kadar yasal faiz yürütülmesi gerekirken, tüm bedele son karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile … 2.Asliye Hukuk Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Taraflardan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,

23.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.