YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11718
KARAR NO : 2023/2881
KARAR TARİHİ : 22.03.2023

MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 19. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın davalı … yönünden pasif husumet yokluğundan usulden reddine, dahili davalı … yönünden kabulüne karar verilmiştir.

Kararın dahili davalı … vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı dahili davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Ankara ili, … ilçesi, … Mahallesi 23116 ada 2 parsel sayılı taşınmaza kentsel dönüşüm alanı projesi kapsamında fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.

II. CEVAP
1. Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazı da kapsayan bölgenin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.07.2005 tarihli ve 1964 sayılı kararı ile …-Yenimahalle ilçe sınırları içindeki Merkezi İş Alanı MİA I. ve II. Etaplardaki boşaltılan sanayi bölgesinin dönüşümüne hız vermek, bölgeyi kentsel ölçekte yeni bir kimliğe kavuşturmak amacı ile 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 73 üncü maddesi uyarınca “Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı” içerisinde kalmakta olduğunu ve adı geçen bölgedeki uygulamanın … tarafından yürütüldüğünü, müvekkili idare tarafından dava konusu taşınmaz ile ilgili herhangi bir kamulaştırma çalışmasının yapılmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, öncelikle davanın husumetten reddine, esasa girilmesi hâlinde hukukî dayanaktan yoksun davanın reddine, yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.

2. Dahili davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süre yönünden reddi gerektiğini, dava konusu bölgede idarenin herhangi bir yıkım ve kamulaştırma çalışmasının bulunmadığını, idarece yapılan plan çalışmalarının bekletici mesele yapılmasını, hukukî dayanaktan yoksun davanın usul ve esastan reddine, yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa tahmiline karar verilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı … yönünden pasif husumet yokluğundan usulden reddine, dahili davalı … yönünden ise davanın kabulü ile el atma tazminatının tespiti ile davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı … vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Dahili davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; yol genişliğine göre husumetin ilçe belediyesine ait olduğunu, dava konusu taşınmazı kapsayan bölgede yeni imar çalışması olduğunu ve bu işlem sonucunun beklenmesi gerektiğini, davaya konu taşınmaza el atılmadığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesi gerektiğini ileri sürmüştür.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.07.2005 tarihli ve 1964 sayılı kararı ile ilân edilen Merkezi İş Alanı (MİA) Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı içinde I. Etap II. Kısımda kaldığı, parselasyon planlarının Ankara 9. İdare Mahkemesince iptal edildiği; ancak geriye dönüşüm işlemlerinin yapılmadığı, taşınmazın fiilen yolda kaldığı ve el atma olgusunun gerçekleştiği, öte yandan kentsel dönüşüm işlemlerinin Büyükşehir Belediyesince yürütüldüğü anlaşılmış olup arsa vasfında olan taşınmaza emsal karşılaştırması yapılıp vergi değerleri de kıyaslanmak suretiyle değerinin tespit edilerek dahili davalı … Başkanlığından tahsiline, … Belediyesine karşı açılan davanın reddine dair kararda, Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2015/10404 Esas sayılı ilâmı ile denetiminden geçerek kesinleşen ve güçlü delil niteliğinde olan taşınmaza bitişik 23516 ada 1 parsele ilişkin bedel ve dava konusu Evliya Çelebi Mahallesi 23505 ada 1 parsel sayılı taşınmaz yönünden Ocak 2019 değerlendirme tarihi itibarıyla tespit edilen 3.850,00 TL/m² birim bedelin Dairenin 2020/1203 Esas sayılı ilâmı ile uygun bulunduğu ve yine aynı taşınmazın paydaşı tarafından açılan davada Mart 2019 değerlendirme tarihi itibarıyla tespit edilen 3.900,00 TL/m² birim bedelin Dairenin 2020/1464 Esas sayılı ilâmı ile uygun bulunduğu da dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukukî değerlendirmesinde usul ve esas yönünden bir isabetsizlik bulunmadığından davalı idare vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde dahili davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Dahili davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.

2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

2. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “… Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmi şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”

3. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “… Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu’nun 66 ncı maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına …” karar verilmiştir.

4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 11 inci maddesi.

3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Dava konusu Ankara ili, … ilçesi, … Mahallesi 23116 ada 2 parsel sayılı taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.

3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Dahili davalı idare vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Aşağıda yazılı kalan harcın dahili davalı idareden alınmasına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

22.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.