YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11424
KARAR NO : 2023/5876
KARAR TARİHİ : 06.06.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 06.06.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı vekili Avukat … gelmiş, davacı idare vekili duruşmaya katılmamıştır.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; … ili, … ilçesi, … Mahallesi 988 (ifrazen 1849) parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile tespit edilen bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu Bursa ili, Kestel ilçesi, Narlıdere Mahallesi 1849 parsel sayılı taşınmazın (eski 988 parsel) davalı adına olan tapu kaydının iptali ile üzerindeki … Kurumu Genel Müdürlüğü lehine konulmuş irtifak hakkı ile davacı adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının yüksek uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının hatalı olduğunu, üretim giderleriyle ilgili değerlendirmenin yanlış olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; münavebenin hatalı uygulandığını, kapitalizasyon faiz oranının yanlış uygulandığını, objektif değer artışının daha yüksek uygulanması gerektiğini, taşınmazın arsa vasfında olduğunu, değer kaybının daha yüksek oranda olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın şeftali bahçesi niteliğinde olduğunun kabulü ile net gelirine göre, taşınmazın bilirkişi raporunda yazılı özellikleri ile konumu dikkate alındığında belirlenen 101,96 TL/m² bedelinin uygun olduğunu, ancak davalı istinaf sebepleri uygun görülerek bilirkişi raporunda taşınmazın gerçek değerine ulaştığından bahisle objektif değer artışı oranı %50 olduğu hâlde hiç objektif değer artışı oranı uygulamadığını, Türkiye Elektrik Kurumu lehine olan irtifak şerhi de gözetilerek taşınmaza %5 oranında objektif değer artışı oranı uygulanıp yeniden kamulaştırma bedeli belirlenmesi gerektiği, ayrıca kalan 374,20 m² kısımda ekonomik tarım yapılamayacağından taşınmazın tamamının kamulaştırılması gerektiği değerlendirilerek yeni kamulaştırma bedeli 101,96 TL/m² üzerinden %5 objektif değer artışı oranı uygulandığında taşınmazın m² birim bedeli 107,00 TL/m² bulunup taşınmazın tamamının kamulaştırma bedeli 246.100,00 TL hesaplanmış, ancak davalı vekilinin kamulaştırmadan arta kalan 374,20 m²nin (yeni 1848 parselin) kamulaştırılması talebinden vazgeçtiklerini bildirdiğinden bu durumda taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin bir numaralı alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf aşamasında sadece kamulaştırmadan arta kalan kısmın kamulaştırılması talebinden vazgeçtiklerini, Bölge Adliye Mahkemesi kararında %5 objektif değer artışı uygulanması gerektiği belirtildiği hâlde istinaf başvurularının esastan reddine karar verildiğini, objektif değer artışı oranının en az %100 ve kapitalizasyon faiz oranının %3 olması gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Şeftali bahçesi niteliğindeki Bursa ili, Kestel ilçesi, Narlıdere Mahallesi (eski 988) yeni 1849 parsel sayılı dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değerinin tespit edilmesinde, bilirkişi kurulu raporu ve Dairemizin 2021/2058 Esas, 2022/6374 Karar sayılı ilâmı ile denetimden geçen, Bursa 6. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/518 Esas, 2018/364 Karar sayılı dosyasında, aynı değerlendirme tarihi itibarıyla yine şeftali bahçesi niteliğindeki 1846 parsel sayılı taşınmaza ilişkin değerlendirmelerde gözetilerek, yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukukî nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Bilirkişi kurulu raporundaki değerlendirmeye göre şeftali ürününün masraf kalemi 1.860,00 TL/da olması gerekirken bu kalemde hesap hatası yapılarak çıplak m² değerinin 105,48 TL/m² belirlenmesi uygun olmamıştır.
5. Dairemiz denetiminden geçen dosya, konumu ve bilirkişi kurulu raporunda taşınmazın belirtilen özellikleri ve Bölge Adliye Mahkemesi kararı birlikte değerlendirildiğinde dava konu taşınmazda objektif değer artışı olacağı muhakkak iken tespit edilen metrekare birim fiyatına gerekçesi açıklanarak uygun görülecek bir oranda objektif değer artışı eklenmemesi bozmayı gerektirmiştir.
6. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin 12055/17 numaralı başvuru sonucu verilen 23.10.2018 tarihli kararı ve Anayasa Mahkemesinin 2016/9364 başvuru numaralı, 01.06.2019 tarihli ve 30791 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan kararı da göz önüne alındığında davanın niteliği gereği davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurularının esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
03.09.2022 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince duruşmaya gelen temyiz eden davalı vekili için 8.400,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı taraftan alınmasına,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istek hâlinde iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
06.06.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.