YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11271
KARAR NO : 2023/5546
KARAR TARİHİ : 30.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Bursa Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun’la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi tüzel kişi adına tapuya tescili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine Bölge AdliyeMahkemesince davalılar vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine,davacı idare vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Davalı … vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 30.05.2023 günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davalı … vekili Avukat … , davalılar … vd. vekili Avukat … ile davacı idare vekili Avukat … gelmişlerdir.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Yalova ili, Çiftlikköy ilçesi, Laledere köyü 168 ada 5 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tapuya tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar … vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın yeri, konumu itibarıyla hakkaniyete uygun olarak metrekare birim fiyatının belirlenmesini talep etmiştir.
2. Davalı … cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arsa niteliğinde olduğunu kamulaştırılan alanın bölgedeki gerçek satışlar gibi metrekare fiyatının 250,00 TL olarak belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile kamulaştırma bedelinin tespiti ve dava konusu taşınmazın davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; taşınmazın m² değerinin yüksek hesaplandığını, kapitalizasyon faiz oranının %5 olması gerektiğini, münavebe ürünlerinin verimlerinin yüksek hesaplandığını, objektif değer artış oranının yüksek uygulandığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2. Davalılar … vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının daha yüksek belirlenmesi gerektiğini, takdir olunan bedelin düşük olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
3. Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; münavebeye alınan ürünlerin hatalı belirlendiğini, uygulanan objektif değer artış oranının düşük belirlendiğini, masrafların brüt gelirin 1/3’ünü geçmemesi hususuna bilirkişilerce dikkat edilmediğini belirterek kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile arazi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net gelir esas alınarak değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun’un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, hükme esas alınan bilirkişi raporunda dava konusu taşınmazın niteliği ve konumuna göre belirlenen kapitalizasyon faizi ile masrafların brüt gelirin 1/3’ü oranında alınmasını yerinde olduğu, taşınmazın bilirkişi raporunda belirlenen niteliğine ve aynı bölgeden gelen ve Yargıtay denetiminden geçen dosyalara göre objektif değer artırıcı unsur oranını dikkate alınmak suretiyle dava konusu taşınmazın metrekare birim fiyatının 73,84 TL olarak belirlenmesi gerektiğinden bahisle davalılar vekilinin tüm, davacı idare vekilinin başvurusunun sair istinaf sebepleri yerinde görülmediği ve Anayasa Mahkemesi kararı ile 2942 sayılı Kanun’un 7139 sayılı Kanun’la değişik 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrasının dördüncü cümlesi iptal edildiği göz önünde tutularak tespit edilen bedelin derhal ödenmesine karar verilmesi gerektiğinden bahisle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerinin tekrar etmiş ayrıca ilk kararda üçer aylık hesaba bloke edilmesine karar verilen fark bedellere mükerrer olarak faiz ödenmesine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalılar … vd. vekili istinaf dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
3. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplerini tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kuru tarım arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun’un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak zeminine, üzerindeki yapılara resmî birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek ağaçlara yaş, cins ve verim durumlarına göre maktuen değer biçilerek adil ve hakkaniyete uygun olarak tespit edilen bedelin davalılara ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile Yalova İmes Makina İhtisas Organize Sanayi Bölgesi adına tesciline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
30.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.