YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/8417
KARAR NO : 2021/12328
KARAR TARİHİ : 01.11.2021
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki davada … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesi ile … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, bonoya dayalı menfi tespit istemine ilişkindir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesince, 5235 Sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un Ek 1. maddesinde, iki halde yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemeyeceği düzenlenmiş olup bunlar, ilk derece mahkemesi karar tarihi itibariyle yetkili olunması ile yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalarla ilgili olarak yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halleridir. Söz konusu düzenlemeden istinaf incelemesine konu edilen ilk derece mahkemesinin karar tarihi itibariyle yetkili olan Bölge Adliye Mahkemesince yapılan istinaf incelemesi sonucu her hangi bir eksiklik nedeni ile geri çevirme yapılmış olması, HMK’nın 353. maddesindeki kaldırma nedenlerinden birinin bulunması nedeni ile kararın kaldırılarak yeniden ilk derece mahkemesine gönderilmesi üzerine ilk derece mahkemesince kaldırma kararı gereğince yargılama yaparak yeni karar vermesi, ya da düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesi üzerine Yargıtay temyiz incelemesi sonucu kararın bozulması halinin anlaşılması gerekmektedir. Bu itibarla dosyanın istinaf incelemesi yapılmak üzere karar tarihi itibariyle yetkili olan … Bölge Adliye Mahkemesi’ne gönderilmesi için mahal mahkemesine geri çevrilmesine karar vermek gerektiği gerekçesiyle Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun 03.08.2017 tarih ve 703 sayılı kararı gereğince istinaf kanun yoluna başvuru incelemesini yapmakla … Bölge Adliye Mahkemesi yetkili olduğundan Dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince, dosyanın ihtiyati tedbir talepli olarak 21/06/2017 tarihinde açıldığı, ilk derece mahkemesince davacının tedbir talebinin 23/06/2017 tarihinde kabulüne karar verildiği, verilen karara 31/07/2017 tarihinde davalı tarafça itiraz edildiği, ilk derece mahkemesice 01/02/2018 tarihinde itirazın reddine karar verildiği, verilen karara karşı davalı tarafça 08/02/2018 tarihinde istinaf kanun yoluna başvurulduğu, dava dosyasının tedbire itirazın değerlendirilmesi için … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesine gönderildiği, dairece yapılan inceleme sonucunda; davalının istinaf talebinin kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın mahkemesine gönderilmesine ilişkin 08/06/2018 tarihinde karar verildiği anlaşılmakla 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanuna ek 1. maddenin 1. fıkrasında: “Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmi Gazete’de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır hükme gereğince dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK’nın 22. maddesi uyarınca, yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur.
HMK’nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise, HMK’nın 341/1. maddesinde; “ilk derece mahkemelerinden verilen … ihtiyati tedbir … taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir” hükmü ile açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanuna ek 1. maddenin 1. Fıkrasında; “Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25’inci madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğin uygulanması için Resmi Gazete de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılır.” hükmü düzenlenmiştir.
Dosya kapsamından, … 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 01/02/2018 tarih ve 2017/458 Esas sayılı dosyasından ihtiyati tedbire itiraz eden davalının tedbire itirazının reddine karar verildiği, bu ara karara karşı davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulduğu, istinaf incelemesinin … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesince yapıldığı ve Dairece 08/06/2018 tarih, E: 2018/1005, K: 2018/931 sayılı karar ile “davalı … vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile mahkeme tarafından verilen kararın kaldırılmasına, ihtiyati tedbir konusu alacağın %20 si oranında teminat yatırıldığı takdirde ihtiyati tedbirin devamına aksi halde ihtiyati tedbirin uygulanmasının talep süresi HMK’nın 393 üncü maddeye göre bir hafta olduğundan bir hafta içinde teminat yatırılmadığında, tedbirin kaldırılmasına karar vermek gerektiği” gerekçesiyle ihtiyati tedbire itiraz eden davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile, … 2. Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 2017/458 Esas sayılı 01.02.2018 tarihli kararının kaldırılmasına, teminat alınmak suretiyle bir karar verilmek üzere dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda uyuşmazlığın … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince; … Bölge Adliye Mahkemesi 22. Hukuk Dairesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 01/11/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.