YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/11172
KARAR NO : 2021/14990
KARAR TARİHİ : 13.12.2021

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi

Taraflar arasındaki davada … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi ile … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi gereği düşünüldü:
– K A R A R –
Davacı tarafından … 2. İş Mahkemesinde işe iade istemli olarak 08.06.2017 tarihinde dava açıldığı, mahkemece 02.05.2018 tarih, 2017/289 esas, 2018/295 karar sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 08/11/2018 tarih ve 2018/2735 esas 2018/2692 karar sayılı ilamı ile”.. dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, özellikle Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 07.06.2018 tarih ve 2018/8609 Esas, 2018/14816 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere iş sözleşmesinin KHK kapsamında feshedildiğinin ileri sürülmesi nedeniyle re’sen araştırma ilkesinin uygulanmasının gerekli olması ve aynı Dairenin 2017/40300 Esas, 2017/18606 Karar sayılı ilamında belirtildiği gibi asıl işverenin yazılı bildirim ile PKK/KCK terör örgütleri ile ilgili olarak yapılan değerlendirmeler sonucunda güvenlik tedbirleri nedeniyle davacının çalışmasının uygun görülmediğinin bildirilmesi üzerine, alt işveren açısından fesih zorunlu hale geldiğinden, feshin geçerli nedene dayandığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1/b/1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiş olup verilen karar 08/11/2018 tarihinde kesinleşmiştir.
Davacı vekili tarafından 2019/340 başvuru numarası ile güven ilişkisinin bozulduğu gerekçesine dayalı olarak iş akdine son verilmesi üzerine açılan işe iade davasının esası incelenmeden reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine başvurulduğu, mahkemece 16.12.2020 tarihli kararı ile adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine karar verilerek mahkeme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere … İş Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Dosya … 2. İş Mahkemesinde 2021/163 Esas numarası alarak yapılan yargılama neticesinde davacının başlangıçtan itibaren … Büyükşehir Belediye Başkanlığının işçisi olduğunun tespiti isteminin reddine, davalı şirketler tarafından gerçekleştirilen feshin geçersizliğine ve davacının davalılar … ile … Un ve Gıda Hayv. İnş. Turz. İth. San. Tic. Ltd. A.Ş. iş ortaklığı nezdindeki işyerine iadesine, davacının kararın kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içerisinde işe başlamak üzere işverene başvurmasına rağmen davalı işveren tarafından 1 ay içinde işe başlatılmadığı takdirde ödenmesi gereken tazminattan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak üzere davacı tarafa ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının çalıştığı süre ve fesih sebebide nazara alınarak takdiren 4 aylık brüt ücret tutarında belirlenmesine, davacının işe iadesi için davalı işverenin süresi içerisinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilinin gerektiğine karar verilmiş, davacı vekili tarafından kararın istinaf edilmesi üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi ile … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nce ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile oluşan olumsuz yetki uyuşmazlığının çözümü için dosya Dairemize gönderilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nce, Hakimler ve Savcılar Kurulu’nun Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevrelerinin belirlenmesine ilişkin 26/06/2019 tarih ve 230 sayılı kararı uyarınca 02/09/2019 tarihinden itibaren … il ve ilçeleri … Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinden çıkarılarak … Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresine eklenmiş olup dava da her ne kadar Anayasa Mahkemesi’nin yeniden yargılama yapılmasına ilişkin kararı ile ikame edilmiş ise de yeniden yargılama sonrası yerel mahkemece verilen karar hakkında dairece esastan inceleme yapılmamış olduğu gözetildiğinde dosyanın ilk kez görevli ve yetkili Bölge Adliye Mahkemesince istinaf kanun yolu kapsamında incelenmesi gerekmektedir. Bu nedenle, gerekçeli karar tarihi (02/04/2021) itibariyle istinaf incelemesinin … Bölge Adliye Mahkemesi görevli dairesi tarafından yapılması gerektiği gerekçesiyle Dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nce, 694 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanuna eklenen 1. maddenin 1. fıkrasında; “Bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğin uygulanması için Resmî Gazete’de belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelemesinde, karar tarihi itibariyle yetkili bölge adliye mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan bölge adliye mahkemesince sonuçlandırılması gerektiği” düzenlenmiştir.
Somut olayda taraflar arasında daha önceden görülen yargılama sonrasında daha önceden ilk derece mahkemesince verilen kararın … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin 08/11/2018 tarih, 2018/2735 Esas, 2018/2692 karar sayılı kararı ile incelenip davacının istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan red kararı verilerek incelendiğinden anılan yasal düzenleme uyarınca istinaf inceleme yetki ve görevinin … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerektiği gerekçesiyle Dairenin yetkisizliğine karar verilmiştir.
6100 sayılı HMK’nın 22. maddesi uyarınca “Yetkili mahkemenin bir davaya bakmasına herhangi bir engel bulunduğu yahut iki mahkeme arasında yargı çevrelerinin sınırlarının belirlenmesinde tereddüt ortaya çıktığı takdirde, yetkili mahkemenin tayininde, ilk derece mahkemeleri için bölge adliye mahkemelerine, bölge adliye mahkemeleri için Yargıtaya başvurulur.”
HMK’nın “Kanun Yolları” başlıklı sekizinci kısmının birinci bölümünde “istinaf” kanun yolu düzenlenmiş ve 341. maddesinin (1) numaralı fıkrasında “İlk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir” hükmünü içermektedir.
HMK’nın 391/3. ve 394/5. maddelerinde ihtiyati tedbire dair belirtilen (ilk derece) mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği öngörülmüş; bu kanun yolunun ne anlama geldiği ise HMK’nın 341/1. maddesinde “ilk derece mahkemelerinden verilen … ihtiyati tedbir … taleplerinin reddi ve bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir” hükmü ile istinaf olarak açıkça belirtilmiştir.
694 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 136. maddesi ile 5235 sayılı Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri hakkında Kanuna Ek-1. maddenin 1. fıkrasında: “Bölge Adliye Mahkemelerinin yargı çevresinin 25. madde uyarınca değişmesi halinde, bu değişikliğinin uygulanması durumunda Resmi Gazetede belirlenen tarihten önce ilk derece mahkemelerince verilen kararların istinaf incelenmesinde, karar tarihi itibariyle yetkili Bölge Adliye Mahkemelerince yargı çevresinin değiştiği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilemez. Yargı çevresinin değiştirilmesinden önce istinaf incelemesinden geçen dosyalar, yeniden istinaf incelemesine konu edilmesi halinde de ilk incelemeyi yapan Bölge Adliye Mahkemesince sonuçlandırılır.
Dosya kapsamında … 2. İş Mahkemesi tarafından 02.05.2018 tarih, 2017/289 Esas, 2018/295 Karar sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekilince istinaf edilmesi üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 08/11/2018 tarih ve 2018/2735 Esas, 2018/2692 Karar sayılı ilamı ile”.. dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, özellikle Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 07.06.2018 tarih ve 2018/8609 Esas, 2018/14816 Karar sayılı ilamında belirtildiği üzere iş sözleşmesinin KHK kapsamında feshedildiğinin ileri sürülmesi nedeniyle resen araştırma ilkesinin uygulanmasının gerekli olması ve aynı Dairenin 2017/40300 Esas, 2017/18606 Karar sayılı ilamında belirtildiği gibi asıl işverenin yazılı bildirim ile PKK/KCK terör örgütleri ile ilgili olarak yapılan değerlendirmeler sonucunda güvenlik tedbirleri nedeniyle davacının çalışmasının uygun görülmediğinin bildirilmesi üzerine, alt işveren açısından fesih zorunlu hale geldiğinden, feshin geçerli nedene dayandığı gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1/b/1 maddesi uyarınca esastan reddine karar verildiği ve kararın 08.11.2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
Bunun üzerine davacı vekili tarafından 2019/340 başvuru numarası ile güven ilişkisinin bozulduğu gerekçesine dayalı olarak iş akdine son verilmesi üzerine açılan işe iade davasının esası incelenmeden reddedilmesi nedeniyle adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkin olarak Anayasa Mahkemesine başvurulduğu , mahkemece 16.12.2020 tarihli kararı ile adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna ve adil yargılanma hakkı kapsamındaki mahkeme hakkının ihlal edildiğine karar verilerek mahkeme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere … İş Mahkemesine gönderilmesine karar verildiği,
… 2. İş Mahkemesi 02.04.2021 tarih, 2021/163 E.,2021/183 K.sayılı kararı ile davacının başlangıçtan itibaren … Büyükşehir Belediye Başkanlığının işçisi olduğunun tespiti isteminin reddine, davalı şirketler tarafından gerçekleştirilen feshin geçersizliğine ve davacının davalılar … ile … Un ve Gıda Hayv. İnş. Turz. İth. San. Tic. Ltd. A.Ş. iş ortaklığı nezdindeki işyerine iadesine, davacının kararın kesinleşmesinden itibaren 10 iş günü içerisinde işe başlamak üzere işverene başvurmasına rağmen davalı işveren tarafından 1 ay içinde işe başlatılmadığı takdirde ödenmesi gereken tazminattan davalıların müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak üzere davacı tarafa ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının çalıştığı süre ve fesih sebebide nazara alınarak takdiren 4 aylık brüt ücret tutarında belirlenmesine, davacının işe iadesi için davalı işverenin süresi içerisinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilinin gerektiğine karar verilmiş, davacı vekili tarafından bu kararın istinaf edildiği, 02/09/2019tarihinden itibaren … il ve ilçeleri … Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinden çıkarılarak … Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresine eklendiği ve istinaf incelemesi yapılacak kararın karar tarihi itibari ile … Bölge Adliye Mahkemesi’nin yargı çevresinde olduğu anlaşılmakla uyuşmazlığın … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince; … Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 13/12/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.