Yargıtay Kararı 5. Hukuk Dairesi 2017/35463 E. 2018/21811 K. 22.11.2018 T.

YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/35463
KARAR NO : 2018/21811
KARAR TARİHİ : 22.11.2018

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasının kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca BOZULMASI hakkında Daireden çıkan kararı kapsayan 28/09/2017 gün ve 2017/21819 Esas- 2017/20288 Karar sayılı ilama karşı davalılardan Kültür ve Turizm Bakanlığı vekilince verilen dilekçe ile karar düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkin davanın kabulüne dair verilen karar, davalı … ve Kültür ve Turizm Bakanlığı vekillerinin temyizi üzerine Dairemizce bozulmuş; bu karara karşı, davalı … vekilince karar düzeltme isteminde bulunulmuştur.
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere göre; dava konusu …. ili Merkez … Mahallesi 915 ada 1 parsel sayılı taşınmazın evveliyatının… … Vakfına ait 114 ada 1 parsel sayılı taşınmaz olduğu, … Belediye Başkanlığının 02.05.1968 tarihli imar uygulaması sonucu taşınmazın 262 m2’lik kısmı düzenleme ortaklık payı olarak kesildikten sonra kalan 551 m2’sinin 1118 m2 yüzölçümlü 915 ada 1 parsel sayılı taşınmazdan verildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu taşınmazda imar uygulaması ile …. … Vakfı 551/1118 hisse ile, … 218/1118 hisse ile, … İl Özel İdaresi 25/1118 hisse ile ve davacılar murisi … Katı 324/1118 hisse ile malik olmuştur.
Dava konusu taşınmazın üzerinde fiilen …. Cami ve avlusu bulunmakta olup, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 22.11.1993 tarih ve 1175 sayılı kararı ile …. Valiliği İl Kültür Müdürlüğü’nün talebi üzerine yapılan inceleme neticesinde dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan … Caminin 2863- 3386 sayılı yasalar kapsamına giren korunması gerekli kültür varlığı olması nedeniyle tesciline karar verilmiştir.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 15. maddesi taşınmaz kültür varlıklarının kamulaştırma esaslarını düzenlemekte olup, 1. fıkrasının b bendi Menşei vakıf olup da çeşitli sebeplerle kısmen veya tamamen gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetine geçen korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve bunların korunma alanlarının kamulaştırılmalarının, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılacağı ve bu maksat için Vakıflar Genel Müdürlüğü bütçesine yeteri kadar ödenek konulacağını düzenlemektedir.
13.03.2012 tarihli ve 28232 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının ve Sitlerin Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesinin 2 ve 3. fıkralarında; Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür varlıkları, gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, kervansaray, medrese, han, hamam, mescit, zaviye, sebil, mevlevihane, çeşme ve benzeri korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının tespiti ve envanterlenmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılacağı ve tespiti yapılan taşınmaz kültür varlıkları koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek tescil edileceği ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce tespiti yapılıp, koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek tescil olunan taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yürütüleceği düzenlenmiştir.
5737 sayılı Vakıflar Kanunun 30. maddesinde Vakıf kültür varlıklarının devrini düzenlemekte olup, Vakıf yoluyla meydana gelip de her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye, özel idarelerin veya köy tüzel kişiliğinin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunur hükmü yer almaktadır.
Bu yasal düzenlemelerin ışığında dava konusu taşınmazın üzerinde fiilen … Cami ve Avlusunun bulunduğu, dava konusu taşınmazın 551/1118 hissesinin… … Vakfına ait olduğu, kökeni vakıf olan taşınmazın imar uygulaması neticesinde bir kısmının gerçek ve kamu tüzel kişiliklerinin mülkiyetine geçtiği, bu durumda kamulaştırmasının Vakıflar Genel Müdürlüğünde yapılacağı bu kez yapılan incelemede anlaşıldığından;
Davalı idare vekilinin karar düzeltme isteminin kabulü ile, Dairemizin 28.09.2017 gün ve 2017/21819-20288 E/K sayılı kararının kaldırılmasına karar verildikten sonra, yapılan incelemede;
Dava kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm … ile Kültür ve Turizm Bakanlığı vekillerince temyiz edilmiştir.
Mahallinde yapılan keşif sonucu … ilçesi Merkez … Mahallesi 915 ada 1 parsel sayılı taşınmaza dava tarihindeki değerinin biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak;
Dosyada bulunan kanıt ve belgelere göre; dava konusu … ili Merkez … Mahallesi 915 ada 1 parsel sayılı taşınmazın evveliyatının… … Vakfına ait 114 ada 1 parsel sayılı taşınmaz olduğu, … Belediye Başkanlığının 02.05.1968 tarihli imar uygulaması sonucu taşınmazın 262 m2’lik kısmı düzenleme ortaklık payı olarak kesildikten sonra kalan 551 m2’sinin 1118 m2 yüzölçümlü 915 ada 1 parsel sayılı taşınmazdan verildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu taşınmazda imar uygulaması ile… … Vakfı 551/1118 hisse ile, … 218/1118 hisse ile, … İl Özel İdaresi 25/1118 hisse ile ve davacılar murisi … Katı’nın 324/1118 hisse ile malik olmuştur.
Dava konusu taşınmazın üzerinde fiilen … Cami ve avlusu bulunmakta olup, Kültür ve Turizm Bakanlığı … Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu’nun 22.11.1993 tarih ve 1175 sayılı kararı ile … Valiliği İl Kültür Müdürlüğü’nün
talebi üzerine yapılan inceleme neticesinde dava konusu taşınmaz üzerinde bulunan … Caminin 2863- 3386 sayılı yasalar kapsamına giren korunması gerekli kültür varlığı olması nedeniyle tesciline karar verilmiştir.
2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunun 15. maddesi taşınmaz kültür varlıklarının kamulaştırma esaslarını düzenlemekte olup, 1. fıkrasının b bendi Menşei vakıf olup da çeşitli sebeplerle kısmen veya tamamen gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetine geçen korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının ve bunların korunma alanlarının kamulaştırılmalarının, Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılacağı ve bu maksat için Vakıflar Genel Müdürlüğü bütçesine yeteri kadar ödenek konulacağını düzenlemektedir.
13.03.2012 tarihli ve 28232 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Korunması Gerekli Taşınmaz Kültür Varlıklarının ve Sitlerin Tespit ve Tescili Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesinin 2 ve 3. fıkralarında; Vakıflar Genel Müdürlüğünün idaresinde veya denetiminde bulunan mazbut ve mülhak vakıflara ait taşınmaz kültür varlıkları, gerçek ve tüzel kişilerin mülkiyetinde bulunan cami, türbe, ., medrese, han, hamam, mescit, zaviye, sebil, mevlevihane, çeşme ve benzeri korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının tespiti ve envanterlenmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yapılacağı ve tespiti yapılan taşınmaz kültür varlıkları koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek tescil edileceği ve Vakıflar Genel Müdürlüğünce tespiti yapılıp, koruma bölge kurullarınca değerlendirilerek tescil olunan taşınmaz kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi Vakıflar Genel Müdürlüğünce yürütüleceği düzenlenmiştir.
5737 sayılı Vakıflar Kanunun 30. maddesinde Vakıf kültür varlıklarının devrini düzenlemekte olup, Vakıf yoluyla meydana gelip de her ne suretle olursa olsun Hazine, belediye, özel idarelerin veya köy tüzel kişiliğinin mülkiyetine geçmiş vakıf kültür varlıkları mazbut vakfına devrolunur hükmü yer almaktadır.
Bu yasal düzenlemelerin ışığında dava konusu taşınmazın üzerinde fiilen … Cami ve Avlusunun bulunduğu, dava konusu taşınmazın 551/1118 hissesinin… … Vakfına ait olduğu, kökeni vakıf olan taşınmazın imar uygulaması neticesinde bir kısmının gerçek ve kamu tüzel kişiliklerinin mülkiyetine geçtiği, bu durumda kamulaştırmasının Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılması gerektiğinden, davalı idareler yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmeden, yazılı şekilde karar verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Davalı … ve Kültür ve Turizm Bakanlığı vekillerinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle HUMK 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, davalı …’ndan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 22/11/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.