YARGITAY KARARI
DAİRE : 5. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/13781
KARAR NO : 2018/25577
KARAR TARİHİ : 20.12.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 22. maddesi uyarınca geri alma hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini davasından dolayı …lan yargılama sonunda: Davanın reddine dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay’ca incelenmesi, davacı … vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 22. maddesi uyarınca geri alma hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Dosyada bulunan bilgi ve belgelere göre; davacı … adına kayıtlı … ili, Merkez, …. mahallesi 18 ada 66 parsel sayılı (35.467,77 m2) taşınmazın … Valiliği İl Özel İdare Müdürlüğü İl Daimi Encümeninin 23.02.2005 tarih 46 sayılı kararı ile “İl Özel İdare Hizmet Binası” …lmak üzere 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 30. maddesi uyarınca kamulaştırılmasına karar verildiği, kamulaştırma bedeli olarak belirlenen 717.405,40-TL’nin davalı … tarafından 24.11.2005 tarihinde davacı idareye ödendiği ve 21.12.2005 tarihinde taşınmazın davalı … adına tapuya tescil edildiği, 2008 yılında …lan imar uygulaması sonucu tamamı 35.467,77 m2 olan 18 ada 66 parsel sayılı taşınmazdan 8.456,13 m2 düzenleme ortaklık payı kesildikten sonra geriye kalan kısmının 18 ada 75 parsel ve 2084 ada 1 parsel olmak üzere iki parsele ayrıldığı, bunlardan 2.316,04 m2 yüzölçümlü 18 ada 75 parselin üzerine kamulaştırma amacına uygun olarak İl Özel İdaresi hizmet binası …ldığı, 24.695,60 m2 yüzölçümlü 2084 ada 1 parselin ise davalı … tarafından dava dışı … … Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti ile … İnşaat Ticaret Ltd. Şti’ye 1/2 şer hisse ile satıldığı, 2084 ada 1 parselin tapuda üç katlı betonarme alışveriş merkezi ve arsası vasfı ile kayıtlı olduğu, davacı idarece 2942 sayılı Kanunun 22. maddesi uyarınca geri alma hakkının kullandırılmaması nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemi ile açılan davada mahkemece hak düşürücü süre geçtiğinden bahisle davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
4650 sayılı Yasa ile Değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunun “Vazgeçme, İade ve Devir” kenar başlığını taşıyan ve 13.09. 2014 tarihinde yürürlüğe giren 6552 sayılı Yasa ile değiştirilen 22. maddesinde “Kamulaştırmanın kesinleşmesinden sonra, taşınmaz malların kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde, keyfiyet idarece mal sahibi veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulur. Bu duyurma üzerine mal sahibi veya mirasçıları kamulaştırma bedelini aldıkları günden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte üç ay içinde ödeyerek taşınmaz malı geri alabilir.İade işleminin kamulaştırmanın ve bedelinin kesinleşmesinden sonra bir yıl içinde gerçekleşmesi halinde kamulaştırma bedelinin faizi alınmaz. Bu madde hükümlerine göre taşınmaz malı geri almayı kabul etmeyen mal sahibi veya mirasçılarının 23. maddeye göre geri alma hakları da düşer. Bu madde hükümleri, kamulaştırmanın kesinleşmesi tarihinden itibaren beş yıl geçmiş olması halinde uygulanmaz.” hükmü yer almakta olup söz konusu maddede kamulaştırılan taşınmaza ihtiyacı kalmayan idarenin kamulaştırmadan sonraki davranışları düzenlenmiştir.
Her ne kadar mahkemece hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ise de; dava 18.12.2012 tarihinde açılmış olup, 11.06.2015 günlü Resmi Gazetede yayınlanan Anayasa Mahkemesi’nin 14.05.2015 tarih 2014/177-2015/49 sayılı kararı ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa 6552 sayılı Kanunun 101. maddesi ile eklenen geçici 9.maddenin “Bu kanunun 22. maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkra hükümleri ile” bölümünün iptal edildiği gözetildiğinde; Kamulaştırma Kanununun 22/3 maddesinde değişiklik yapan 6552 sayılı kanunun yürürlüğe girdiği 11.09.2014 tarihinden önce açılan ve kesinleşmeyen davalarda Kamulaştırma Kanununun 22/3 maddesi ile getirilen 5 yıllık hak düşürücü süre şartının uygulanma imkanı kalmamıştır.
Somut olaydaki uyuşmazlık, kamulaştırılan taşınmazın, kamu hizmetlerine tahsis edilme lüzumunun ortadan kalkması üzerine üçüncü şahıslara satılması nedeniyle davacının uğradığı zararın tazminine karar verilip verilemeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Davalı …, dava konusu 18 ada 66 parselden 2008 yılında …lan imar uygulaması sonucu ifrazen oluşan 24.695,60 m2 yüzölçümlü 2084 ada 1 parsel yönünden kamu yararı kararında belirtilen amacı gerçekleştirmediği gibi bu taşınmazı kamu yararı amacı doğrultusunda kullanmayarak 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 22. maddesi uyarınca taşınmazın kamulaştırma amacına veya kamu yararına yönelik herhangi bir ihtiyaca tahsisi lüzumu kalmaması halinde keyfiyetin idarece mal sahibine veya mirasçılarına 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre duyurulmasına ilişkin yükümlülüğü yerine getirmeden bu taşınmazı özel kişilere devrederek davacı idarenin mülkiyet hakkına kamulaştırmanın dayandığı kamu yararı amacı bulunmadan müdahale edilerek Anayasanın 35. maddesindeki güvencelere aykırı olarak mülkiyet hakkını ihlal etmiştir
Bu itibarla; 35.467,77 m2 yüzölçümlü 18 ada 66 parselden imar uygulaması sonucu ifrazen oluşan 24.695,60 m2 yüzölçümlü 2084 ada 1 parsel bakımından kamulaştırma nedeniyle davacı idareye ödenen bedelin ödeme tarihi olan 24.11.2005 gününden itibaren, ifrazen oluşan 2084 ada 1 parselin 3. kişilere devri sonucu alınan bedelinin ise satış tarihinden başlamak üzere Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu ile dava tarihi esas alınmak suretiyle güncellenmesi için uzman bilirkişi kurulundan denetime elverişli rapor alınarak bu iki bedel arasında davacı taraf aleyhine bir durum meydana gelmiş ise bu bedele hükmetmek, mal sahibi aleyhine bir fark oluşmadığı takdirde de davanın reddine karar vermek gerektiği gözetilmeden yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi,
Doğru görülmemiştir.
Davacı … vekilinin temyiz itirazları yerinde olduğundan hükmün açıklanan nedenlerle H.U.M.K.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve temyize başvurma harcının Hazineye irad kaydedilmesine, 20/12/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.