YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/480
KARAR NO : 2023/3918
KARAR TARİHİ : 16.03.2023
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/1085 E., 2022/1083 K.
SAYISI : KIT/2022-2333
SAYISI : K-2019/1212
Taraflar arasında sigorta tahkim yargılaması sonunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyetince bozmaya uyularak yapılan yargılama sonunda; itirazın reddine karar verilmiştir.
… kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 19.05.2018 tarihinde davacının eşi …’nin yolcu olduğu davalıya trafik sigortalı aracın karıştığı tek taraflı kazada …’nin vefat ettiğini beyanla belirsiz alacak olarak 15.001,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, yargılamada talebini 86.492,41 TL’ye artırmıştır.
II. CEVAP
Davalı vekili, meydana gelen olayda hatır taşımacılığı mevcut olduğunu hatır taşıması indirimi yapılması gerektiğini beyanla davanın reddini savunmuştur.
III. … KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetince tüm dosya kapsamına göre; başvurunun kısmen kabulü ile 80.351,76 TL tazminatın 12.09.2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İTİRAZ
A. İtiraz Yoluna Başvuranlar
… kararına karşı süresi içinde davalı vekili itiraz başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İtiraz Hakem Heyetinin 20.02.2019 tarihli 2019/İHK-1990 sayılı kararı ile olayda hatır taşıması bulunduğu ve genel hükümlere tabii taşımanın teminat dışı olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin itirazının kabulü ile … kararı kaldırılarak yeniden hüküm tesisi ile davanın reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1.İtiraz Hakem Heyetinin 03.01.2020 tarihli 2020/İHK-20476 sayılı kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 30.09.2021 tarih ve 2021/7851 Esas 2022/819 Karar sayılı ilamında; “…Hatır taşımaları bir menfaat karşılığı olmadığı cihetle, bu gibi taşımalarda 818 sayılı BK’nin 43. (6098 sayılı TBK’nin 51. md.) maddesi uyarınca tazminattan uygun bir indirim yapılması, gerek öğretide gerekse Yargıtay İçtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiş bulunmaktadır. Hatır taşımasından ya da kullanmadan söz edebilmek için yaralanan ya da ölen karşılıksız taşınmış olmalıdır. Taşınan veya kullananın yararının söz konusu olduğu durumda hatır taşıması ilişkisi gündeme geleceğinden işletenin sorumluluğu genel hükümlere göre değerlendirilecek ve tazminattan indirim yapılacaktır. Bu bakımdan hatır taşıma ilişkisinin değerlendirilmesinde taşıma ya da kullanmanın kimin çıkar ve yararına olduğunun saptanması önemlidir. Yarar ekonomik olabileceği gibi, ortak toplumsal değerleri de ilgilendirebilir. Ancak taşıma ve kullanmada işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin bir çıkarı veya yararının bulunması halinde hatır taşımasından söz edilemeyecektir. Ayrıca hakim tazminattan mutlaka indirim yapmak zorunda değilse de, bunun dahi gerekçesini kararında tartışması ve nedenlerini göstermesi, indirim yapacak ise de Dairemizin uygulamalarına göre %20 oranında hatır taşıması indirimi yapması gerekmektedir.
Somut olayda, dosya kapsamındaki kolluk beyanlarına göre davacının eşi destek …’nin yolcusu olduğu araç sürücüsü …’nun davacının dayısının oğlu olduğu ve kazanın taziye dönüşü meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu hususlar göz önüne alındığında, ahlaki görevin ifası niteliğinde olan söz konusu taşımanın hatır taşıması olarak değerlendirilemeyeceği açıktır. Bu itibarla, meydana gelen olayda hatır taşıması mevcut olmadığı gibi Dairemizin yerleşik içtihatları ile de hatır taşımacılığı indirim sebebi olup teminat dışı hal olarak değerlendirilmemesine göre itiraz hakem heyetince davalı vekilinin anılan yöne ilişkin itirazının kabulü ile davanın reddine karar verilmesi doğru görülmemiş bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile … kararının BOZULMASINA” karar verilmiştir.
B. İtiraz Hakem Heyetince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı vekilinin itirazının reddi ile Uyuşmazlık Hakem Heyetinin 06.01.2019 tarih ve 2019/1212 sayılı kararının aynen infazına karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İtiraz hakem heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde güncel asgari ücretin kamu düzeninden olduğunu ve kazanılmış hakkın istisnası olduğunu, Anayasa Mahkemesinin AYM iptal kararı doğrultusunda hesaplamanın TRH 2010 Yaşam Tablosu progresif rant yöntemine göre hesaplama yapılması gerektiğini belirterek … kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe:
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı … şirketi tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (…) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı trafik kazası sonucu ölüm nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı talebine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 297 ve 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 85, 89, 90, 91 ve 92 nci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 52 ve 53 üncü maddeleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesi, Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları.
3. Değerlendirme
1. HMK’nın 297 nci maddesi uyarınca; hüküm sonucu kısmında taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların, birer birer, açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak nitelikte belirtilmesi gerekir. Bu yön, kamu düzenine ilişkindir.
Dairenin bozma kararı öncesinde, … kararına davalı vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine, İtiraz Hakem Heyetince davalı vekilinin itirazının kabulüne karar verilerek … kararı kaldırılmış ve yeniden hüküm kurulmuş; bu doğrultuda, başvuru sahibinin talebinin reddine karar verilmiştir. Davacı vekilinin temyizi üzerine; Dairece, meydana gelen olayda hatır taşıması mevcut olmadığı gibi Dairenin yerleşik içtihatları ile de hatır taşımacılığı indirim sebebi olup teminat dışı hal olarak değerlendirilmemesine göre, itiraz hakem heyetince davalı vekilinin anılan yöne ilişkin itirazının kabulü ile davanın reddine karar verilmesinin doğru görülmediği belirtilmiş ve … kararı, davacı yararına bozulmuştur.
İtiraz Hakem Heyetince, bozma ilamı sonrası yapılan yargılama sonucunda, davalı vekilinin itirazının reddi ile Uyuşmazlık Hakem Heyetinin 06.01.2019 tarih ve 2019/1212 sayılı kararının aynen infazına karar verilmiştir.
…, bozma kararı öncesinde … kararını kaldırarak yeniden karar verdiğine göre, bozma sonrasında da bozmaya uygun olarak HMK’nın 297 nci maddesi gözetilerek kaldırılan karar yerine geçmek üzere denetlenebilir ve infaz edilebilir bir karar vermesi gerekirken bozma öncesi kaldırılan ve bu aşamada ortada olmayan … kararına atıf yaparak “… kararının aynen infazı” şeklinde hüküm tesisi yoluna gitmesi doğru olmamış, kararın bu sebeple bozulması gerekmiştir.
2.Bozma neden ve şekline göre, davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
VII. KARAR
1. Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan … kararının BOZULMASINA,
2. Değerlendirme bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle bozma nedenine göre davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine,
Dosyanın İtiraz Hakem Heyetine iletilmek üzere mahkemeye gönderilmesine,
16.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.