YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/5460
KARAR NO : 2023/633
KARAR TARİHİ : 18.01.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 3.Hukuk Dairesi

HÜKÜM/KARAR : Kabul

Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen tasarrufun iptali davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece … Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.

… Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.

… Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne, 18.01.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.

Belli edilen gün ve saatte gelen davacı vekili Avukat Melis Emre ile davalı…Tekstil vekilleri Avukat … ve Avukat … …geldiler. Sözlü açıklamaları dinlendikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen 18.01.2023 Çarşamba gününde Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı alacaklı vekili, davalı borçlu … Besi ve Yem San. Tic. A.Ş hakkında takip yapıldığını, takibin semeresiz kaldığını, borçlunun mal kaçırma amacı ile dava konusu taşınmazını üzerindeki fabrika ve diğer eklentileri ile birlikte 03.12.2014 tarihinde diğer davalı şirket yararına ipotek tesis ettirdiğini belirterek, bu tasarrufun iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalılar vekilleri ayrı ayrı verdikleri cevap dilekçelerinde, müvekkilleri şirketler arasında ticari ilişki olduğu, bu ilişki nedeni ile ipoteğin tesis edildiğini, muvazaanın olmadığını belirterek, davanın reddi gerektiğini savunmuşlardır.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 26.03.2018 tarihli ve 2015/1323 Esas, 2018/437 Karar sayılı kararıyla;
1. Borçlu şirket tarafından diğer davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. lehine 03.12.2014 tarihinde, 03.12.2019 tarihinde kadar geçerli, 5.500.000 TL teminat bedelli ipotek tesis edildiği, davalıların ticari defterlerinde yapılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen 05.01.2017 tarihli raporda; davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin davalı … Besi ve Yem San. ve Tic. A.Ş.’den toplam 4.874.816,88 TL alacaklı olduğunun tespit edildiği,alacak miktarı ile ipotek bedeli arasında fahiş fark bulunmadığı,
2. Davalıların ticari kayıtlarının ilgili ticaret sicil müdürlüklerinden celp edilerek incelendiği, davalılar arasında herhangi bir fiili veya organik bağın mevcut olmadığı, bu suretle davalıların alacaklı bankaya zarar verme kastıyla hareket ettiklerine, borçlu davalı … Besi ve Yem San. ve Tic. A.Ş.’nin içinde bulunduğu malî durumun, diğer davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından bilindiği veya bilinmesini gerektiren açık emarelerin bulunduğu ispatlanamadığından bahisle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin15.01.2019 tarihli ve 2018/1205 Esas, 2019/79 Karar sayılı kararıyla; dava konusu ipoteğin daha öncesinden kararlaştırılan ipotek verme tahahhüdü nedeni ile verildiğine ilişkin davalıların herhangi bir savunması bulunmadığı, bu yönde herhangi bir delil de sunulmadığı, bu kapsamda İİK 279/1 maddesi gereğince davalılar arasında gerçekleştirilen ipotek tesisine ilişkin tasarrufun iptaline karar vermek gerektiği halde hatalı gerekçe ile ipotek bedeli ile davalılar arasındaki alacak borç miktarı arasında fahiş fark bulunmamış olması, davalılar arasında fiili ve organik bağın bulunmamış olması gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiş olmasının hatalı olduğu gerekçesi ile davacının istinaf isteminin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne şeklinde yeniden hüküm kurulmasına karar verilmiştir.

V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

2. Dairenin 12.10.2021 tarih ve 2021/1100 Esas 2021/6627 sayılı kararı ile; “davanın dayanağını davacının alacağını tahsile geçtiği … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18256 -2014/18259 sayılı takip dosyaları oluşturduğu, her iki dosyada da borçlu takibe itiraz ettiği ve takibin durduğu, … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18256 sayılı dosyası ile ilgili olarak alacaklı tarafından … 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/11 Esas 2016/1178 Karar sayılı dosyasından itirazın iptaline karar verildiği anılan kararın temyizi üzerine dosyanın Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’ne gönderildiği ve incelemenin devam etmekte olduğundan takip kesinleşmediği, … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18259 sayılı takip dosyasın da ise itirazın iptali davasının … 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2015/11 Esas 2019/542 Karar sayılı dosyasından karara bağlandığı ancak kararın kesinleşip kesinleşmediği belirlenemediğinden, dava dayanağı takip dosyaları ile ilgili olarak açılan itirazın iptai davalarının kesinleşip kesinleşmediği araştırılarak, kesinleşmemiş ise bekletici mesele yapılarak, oluşacak sonuca göre karar verilmesi” gerekçesi ile bozularak dosya kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, dava dayanağı takiplerin kesinleştiği, dava ön koşullarının bulunduğu, davalıların dosya içerisindeki yazılı beyanlarında iptali talep edilen 03.12.2014 günlü ipoteğin davalı borçlu … Besi Yem A.Ş’nin diğer davalı 3. Kişi…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne olan mevcut borcun teminatı amacı ile verildiğini kabul ettiği ancak söz konusu ipoteğin daha öncesinden kararlaştırılan ipotek verme tahahhüdü nedeni ile verildiğine ilişkin davalıların herhangi bir savunması bulunmadığı gibi bu yönde herhangi bir delil de sunmadığı,
Öte yandan davalı borçlu lehine ipoteğin 03.12.2014 günü tesis edilmiş ve ipotek tesisinden sadece 2 hafta sonra 19.12.2014 günü borcun ödenmesi için ihtar çekilerek 15.01.2015 günü ipoteğin tesis edilmesinden 1.5 aylık gibi kısa bir süre sonra Gaziantep 13. İcra Müdürlüğü 2015/6832 Esas sayılı dosyasından ipoteğin paraya çevrilmesi için icra takibi başlatılmasının, 5 yıl süreli bir İpotek tesisinden sonra bu kadar kısa süre içinde ihtar çekilerek takip başlatılmış olması da hayatın olağan akışına uygun olmadığı,
Güney Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin, davalı borçlu … Besi Yem A.Ş’nin ekonomik durumunu bilebilecek durumda olduğu en azından basiretli bir tacir olarak hareket etmiş olması durumunda söz konusu durumu bilmesi gerektiğinden bahisle, davacı banka vekilini istinaf kanun yolu başvurusunun duruşma yapılmadan kabulü ile 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-2. maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.

VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1. Bölge Mahkemesi kararı usulden bozulduğu için, ikinci kararda gerekçe değiştirilemeyeceği,
2. Dava konusu ipoteğin 03.12.2014 tarihinde tesis edildiği, ilk çekin 09.12.2014 tarihinde karşılıksız çıktığı 15.01.2015 tarihininde yasal takibe geçildiği, borçlunun ipotek tarihinden önce diğer davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’e karşı ödenmemiş çeki veya takibe düşen borcu bulunmadığı,
3. Bu durumda İstinaf Mahkemesi tarafından üçüncü kişinin iyi niyetli olmadığına ve borçlunun mali durumunu bilmesine dair gerekçe yapılan hususun somut olaya uygun olmadığının anlaşılması karşısında, kararın gerekçe ve hüküm kısmının hatalı olduğu sonucu açıkça ortaya çıktığı gerekçeleri ile kararı temyiz etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık, İİK’nın 279/1 maddesi gereğince, dava dayanağı ipoteğin bu madde kapsamında iptali gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır

2. İlgili Hukuk
İİK’nın 279. maddesi ilgili bölümü şöyledir.
“Acizden dolayı butlan:
Madde 279 aşağıdak tasarruflar borcunu ödemiyen bir borçlu tarafından hacizden veya mal bulunmaması sebebile acizden yahut iflasın açılmasından evvelki bir sene içinde yapılmışsa yine batıldır:
1- Borçlunun teminat göstermeği evvelce taahhüt etmiş olduğu haller müstesna olmak üzere borçlu tarafından mevcut bir borcu temin için yapılan rehinler;
2- Para veya mutat ödeme vasıtalarından gayrı bir suretle yapılan ödemeler;
3- Vadesi gelmemiş borç için yapılan ödemeler.
4. (Ek : 9/11/1988-3494/54 md.) Kişisel hakların kuvvetlendirilmesi için tapuya verilen şerhler.
Bu tasarruflardan istifade eden kimse borçlunun hal ve vaziyetini bilmediğini ispat eylerse iptal davası dinlenmez.

3. Değerlendirme
1. Uyulan bozma kararı gereğince tesis edilmiş Bölge Adliye Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Tasarrufun iptali davalarında, davanın kabulü halinde takip konusu alacak ve ferileri ile sınırlı olarak, iptali istenilen tasarruf ne ise onun iptaline karar verilir, yani bu tasarruf borçlu tarafından hiç yapılmamış hale gelir.
Somut olayda, Bölge Mahkemesince davanın kabulüne karar verildikten sonra ,”İİK 283/1. maddesi kıyasen uygulanmak suretiyle dava konusu ipoteklerin bulunduğu taşınmazın satışı halinde dava konusu ipoteğe (bu ipoteklerin paraya çevrilmesi yoluyla yapılacak ve yapılan Gaziantep 13. İcra Müdürlüğünün 2015/6832 Esas sayılı icra takip dosyalarına) düşecek satış bedelinin öncelikle davacı bankanın alacaklı bulunduğu … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18256 Esas ve … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18259 Esas sayılı dosyalarına ödenmesine ve ayrıca davacı bankaya dava konusu ipotekler üzerinde cebri icra yapabilme yetkisinin tanınmasına,” şeklinde borçlu hakkında yapılan takipler sırasında düzenlenecek sıra cetveline müdahale oluşturacak şekilde, taşınmaz üçüncü kişinin elinden çıkmış gibi İİK’nın 283/1.maddesinin kıyasen uygulanması hatalı olmuştur.

Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun/6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili tarafından yapılan diğer temyiz itirazlarının reddine,

2. Değerlendirme bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle anılan tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının (5) numaralı bendinde yer alan ibarelerin tümünün çıkartılarak (4) bendin sonuna “davacı bankanın alacaklı bulunduğu … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18256 Esas ve … 10. İcra Müdürlüğünün 2014/18259 Esas sayılı dosyalarındaki alacak ve ferileri ile sınırlı olarak, taşınmaz üzerinde dava konusu ipotekden ari olarak haciz ve satış isteme yetkisinin tanınmasına” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,

İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne iadesine,

8.400,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak duruşmada vekille temsil olunan davalı…Tekstil Ambalaj Tarım Ürünleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne verilmesine,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

18.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.