YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/3675
KARAR NO : 2022/9658
KARAR TARİHİ : 29.06.2022
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki muvazaaya dayalı tapu iptali ve tescil davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:
K A R A R
Davacı vekili, davalılar üzerine haksız olarak tapulu bulunan gayrimenkullerin tapularının muvazaa sebebiyle iptaline ve muvazaalı devir yapan … İnş. Nakl. Tur. Petrol. Ür. Kimyevi Mad. San ve Tic Ltd. Şti adına tesciline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalılar davanın reddini talep etmiştir.
Mahkemece toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, Türk Borçlar Kanunu’nun 19. maddesinde düzenlenen dava konusu işlemin danışıklı (muvazaalı) yapıldığı iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkindir. HMK’nun 33.maddesine göre Hakim, Türk hukukunu resen uygulamak zorundadır. Bir davada olayları belirtmek ve açıklamak taraflara, hukuki nitelendirme Hakime aittir. Bu nedenle tarafların hukuki nitelendirmeyi doğru yapmak zorunluluğu yoktur. Başka bir ifade ile Hakim, bildirilen hukuki sebeplerle bağlı olmayıp, hukuki sebebi kendiliğinden bulup uygulamakla sorumludur.
Dava dilekçesindeki ileri sürüşe ve yargılama sırasındaki sözlü ve yazılı açıklamalara göre dava niteliği itibarıyla TBK 19.maddesinde tanımını bulan muvazaa hukuksal nedenine dayalı iptal davasıdır. Muvazaa davası borçlunun yaptığı tasarrufi işlemlerin gerçekte hiç yapılmamış olduğunu tesbit ettirmeyi amaçlar. Bu sebeple kural olarak muvazaa nedeniyle hakları ihlal olunan ve zarar gören 3.kişiler tek taraflı veya çok taraflı hukuki işlemlerin geçersizliğini ileri sürebilirler.
Kişinin danışıklı işlem ile hakkının zarar gördüğünün benimsenebilmesi için onun danışıklı işlemde bulunandan bir alacağının var olması ve bu alacağın ödenmesinin önlemek amacıyla danışıklı bir işlem yapılması gerekir. Davacının bu davadaki amacı alacağını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olan işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır.
Somut olayda; davacı tarafın davalı … İnşaat Hakl. Tur. Pet. Ür. Kimyevi Mad. San ve Tic. Ltd. Şti’nden alacaklı olduğunu, davalı borçlu aleyhine Karşıyaka 2. İcra Müdürlüğü’nün 2020/1942 sayılı dosya ile takip yapıldığını, takibin kesinleştiğini, alacağın davalı borçlu ile yapılan taşınmaz satış sözleşmesine istinaden devredilen davaya konu 29 adet dairenin satış bedelinin tahsil edilememesinden kaynaklandığını, davalı borçlunun alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla söz konusu 29 taşınmazı muvazaalı olarak diğer davalılara devrettiğini iddia ettiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yukarıda açıklandığı üzere TBK 19 hükmü gereğince davanın değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken muvazaa olgusu hiç değerlendirilmeksizin karar verilmesi doğru görülmemiştir.
2- Bozma neden ve şekline göre davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 29/06/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.