YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/16990
KARAR NO : 2023/2280
KARAR TARİHİ : 22.02.2023

MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi

HÜKÜM/KARAR : Davalıların itirazının reddine

Taraflar arasındaki sigorta tahkim yargılama sonunda Uyuşmazlık Hakem Heyetince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Karara davalılar tarafından itiraz edilmesi üzerine, İtiraz Hakem Heyetince davalı …Ş. vekilinin itirazının reddine, davalı …Ş. yönünden feragat nedeni ile başvurunun reddine karar verilmiştir.

İtiraz Hakem Heyeti kararı davalı …Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin yolcu olarak bulunduğu davalı …Ş.’ye zorunlu trafik sigortası ile sigortalı araç ile diğer davalı …Ş.’ye zorunlu trafik sigortası ile sigortalı olan aracın yaptığı kaza neticesinde müvekkilinin %14 oranında malul kaldığını, öğrenci olması nedeni ile hesaplamanın asgari ücretin 1,5 katı üzerinden yapılması gerektiğini, 1.140,00 TL rapor ücretini talep ettiklerini beyanla fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 41.000,00 TL sürekli iş göremezlik tazminatını temerrüt tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte , 1.140,00 TL rapor ücreti 7,80 TL vekalet harcı, 12,30 TL baro pulu, 14,5 TL kargo ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir. Talebinin 191.061,47 TL olarak artırmıştır.

II. CEVAP
Davalı …Ş. vekili cevap dilekçesinde; maluliyet raporunun yönetmelik hükümlerine uygun olarak tanzim edilmediğini, bu nedenle geçerli bir başvuru yapılmadığını, usulden red kararı verilmesi gerektiğini, doktor heyetinin usule uygun olarak teşekkül etmediğini, kusur oranını kabul etmediklerini ve ayrıca sorumluluklarının sürücünün kusuru oranında olduğunu, trafik zabıtasının kusur belirleme yetkisi olmadığını, bilirkişi raporu alınması gerektiğini, rapor ücretinin teminat kapsamında olmadığını, taşınanın menfaati olduğundan tazminattan hatır taşıması indirimi yapılması gerektiğini, avans faizi talebinin reddi gerektiğini, uzlaşmanın var olup olmadığının araştırılmasını, vekalet ücretinin yönetmelik gereği beşte bir oranında olması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.

Davalı …Ş. davaya cevap vermemiştir.

III. UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, “… Dosyada mevcut KTT’ye göre davalı … sigorta AŞ’ye sigortalı araç ile davacının içinde yolcu olarak bulunduğu Quick Sigorta A.Ş.’ye sigortalı aracın yaptığı kazada, … Sigorta A.Ş.’ye sigortalı araç sürücüsünün 2918 sayılı yasanın 57/1-a maddesini ihlal ettiği asli kusurlu olduğu, Quick Sigorta A.Ş.’ye sigortalı araç sürücüsünün ise 52/1-a maddesini ihlal ettiği, tali kusurlu olduğu, davacın ise yolcu olduğundan kazanın oluşumuna etkisinin olmadığı ve başvuran tarafından davalıların müşterek sorumluluğuna dayanılması nedeni ile kusur raporu alınmadığı, dosyada mevcut Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi ATK tarafından düzenlenen raporun Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre alındığı ve başvuranın %14 oranında malul kaldığının tespit edildiği, mevzuata uygun hazırlanan raporun gerekçeli ve denetime elverişli olduğunu, karara esas alınan aktüerya ek raporu ile davacının üniversite öğrencisi olması nedeni ile TÜİK verileri de dikkate alınarak davacının mezun olduktan sonrası için asgari ücretin 1,5 katını kazanacağının kabulü ile hesaplama yapıldığını, toplam 191.061,47 TL tazminat hesaplandığını, kusur oranlarına göre davalı …Ş.’nin %75 kusur oranına göre 143.296,10 TL, davalı …Ş.’nin ise %25 kusur oranına göre 47.765,7 TL den sorumlu olduğunun rapor edildiği, başvuranın taşımada menfaati sigorta şirketi tarafından ispatlanmadığı için hatır taşımasına yönelik itirazların dikkate alınmadığı, davalılar zarardan müştereken sorumlu oldukları ” gerekçeleriyle 191.061,67 TL sürekli iş göremezlik tazminatının kabulü ile 03.06.2020 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.

IV. İTİRAZ
A. İtiraz Yoluna Başvuranlar
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar itiraz başvurusunda bulunmuştur.

B. İtiraz Sebepleri
1. Davalı …Ş. vekili; davalı şirkete yapılan başvuru sırasırıda gönderilen ve dosyada mevcut sağlık kurulu raporunun, “Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak düzenlenmediğini, müvekkili şirkete üsulüne uygun başvuru olmaması nedeniyle başvurunun usulden reddi gerektiğini, aksi kanaat oluşması halinde yönetmelik hükümlerine uygun yeni bir rapor alınması gerektiğini, müvekkili şirket poliçe teminat limitleri dâhilinde sigortalı araç sürücüsünün kusuru oranında meydana gelen zarardan sorumlu olduğunu, her iki aracın da kusur oranları ayrı ayrı tespit edilmiş olmasına karşın müştereken ve müteselsilen hüküm kurulmasının yerinde olmadığını, başvuranın içinde bulunduğu aracın yolcu taşıma aracı olmadığını, hususi kullanım aracı olduğunu, tazminattan hatır taşıması indirimi yapılması gerektiğini, ceza dosyası getirtilerek CMK’ nın 253/19 maddesine uygun uzlaşma olup olmadığının tespiti gerektiğini, başvuran lehine AAÜT gereğince hesaplanan vekalet ücretinin beşte biri oranında takdir edilmesi gerektiğini ileri sürerek uyuşmazlık hakem heyeti kararına itiraz etmiştir
2. Davalı …Ş. vekili itiraz dilekçesinde; başvuranın müvekkili şirkete sunmuş olduğu sağlık kurulu raporu, kaza ve diğer hastane evraklarının, medikal firma tarafından incelendiğini, başvuranın maluliyet oranının %0 olduğunun tespit edildiğini, müvekkili sigorta şirketine sunulmayan %14 maluliyet oranını içeren raporun hükme esas alınmasının yerinde olmadığını, başvuran tarafından sonradan komisyona iletilen raporun, “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak düzenlenmediğini, başvurunun dava şartı yokluğundan reddi gerektiğini, başvuru aşamasından sonra müvekkili şirkete herhangi bir tebligat yapılmadığını, gerekçeli kararda bahsi geçen bilirkişi raporları tebliğ edilmeyerek savunma haklarının sınırlandırıldığını, sürekli iş göremezlik tazminatının da afaki olduğunu, başvuran lehine AAÜT gereğince hesaplanan vekalet ücretinin beşte birinin takdir edilmesi gerektiğini beyanla itiraz etmiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;”… Davalılar maluliyet raporuna itiraz etmişlerse de raporun tıbbi evraklar incelenerek, rapor tarihindeki yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre alındığını, başvuranının geçirdiği trafik kazası ile illiyet bağı kurduğu, vekalet ücretinin tam ve nispi verilmesi gerektiği, Mapfre Sigorta A.Ş.’nin yargılama sırasında dosyaya vekaletname sunmadığı, cevap vermediği, bu nedenle savunma hakkının kısıtlandığından bahsedilemeyeceği, başvuranın yolcu olması ve müşterek ve müteselsil sorumluluk kuralı gereği kusur oranları dikkate alınarak karar verilmesi talebinin yerinde olmadığı, başvuranın araçta edimsiz olarak taşındığına ilişkin delil olmadığı bu nedenle hatır taşıması indirimi yapılması yönündeki itirazın yerinde olmadığı, dosyada uzlaşmanın varlığını gösteren delil olmadığı” gerekçeleri ile davalıların itirazlarının reddine karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyetinin 16.11.2021 tarihli ve 2021/İHK-4105 – 2021/İHK-4104 Karar sayılı ek kararıyla; “Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 2021/15772 E., 2021/4695 K. sayılı kararı ile davacı vekili tarafından 08.06.2021 tarihli dilekçe ile davalı …Ş. ile sulh olduklarını beyan ettiği sulh protokolünün değerlendirilmesi, bu hususta ek karar verilmesi yönünde dosyanın geri çevrildiği, başvuranın ve davalı …Ş.’nin karşılıklı ibralaşarak sulh oldukları, bu nedenle davalı … sigortanın %75 kusura denk gelen kısım yönünden davanın konusuz kaldığı, diğer davalı …Ş.’ye karşı %25 kusura denk gelen kısım yönünden davaya devam ettiklerini belirttikleri, davalı …Ş. kusur oranlarına itiraz etmekte ise de KTT’da her iki araç sürücüsünün kusurlu olduğunun tespit edildiği, söz konusu kaza tespit tutanağındaki tespitler dikkate alınarak davalı …Ş.’ye sigortalı araç sürücüsünün %25 oranında kusurlu olduğu, yargılama gideri ve vekalet ücreti yönünden %25 kusur oranına isabet eden miktar üzerinden sorumlu olduğu, verilen ara karar gereği taraflara sulh konusunda beyanda bulunmaları yönünde süre verildiği, davacı vekilinin davalı …Ş. yönünden davadan feragat ettiklerini, %25 kusur oranına göre Quick Sigorta A.Ş.’ye karşı davaya devam ettiklerini beyan ettiği gerekçeleriyle,” davalı …Ş. yönünden kararın kaldırılarak ferağat nedeni ile başvurunun reddine, davalı …Ş. ile ilgili başvurunun kabulü ile %25 kusur oranına isabet eden 47.765,37 TL sürekli iş göremezlik tazminatının davalıdan tahsiline karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı …Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı …Ş. vekili temyiz dilekçesinde; maluliyet raporunun yönetmelik hükümlerine aykırı tanzim edildiğini, her iki aracın kusur oranları farklı olduğundan müştereken müteselsilen sorumlu olmayacaklarını, hatır taşıması indirimi yapılması gerektiğini, uzlaşma olup olmadığının tespitini talep ettiklerini,
Ek karara karşı temyiz dilekçesinde; diğer davalı …Ş. yönünden davadan feragat edildiğini, müştereken müteselsilen sorumluluk nedeniyle kendileri için de feragat edilmiş sayılacağını belirtmiştir

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı … şirketleri tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası (…) Poliçesi ile teminat altına alınan araçların karıştığı 24.03.2018 tarihli trafik kazası sonucu yaralanıp malul kalan davacı yolcunun uğradığı sürekli iş göremezlik talebine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 54 üncü ve 62 nci maddesi, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 85, 89, 90, 91 inci maddeleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesi, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları.

3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, dosyanın incelenmesinde kaza tespit tutanağında kazaya karışan her iki araç sürücüsünün de kusurlu olduğunun tespit edildiği, her iki sürücünün sorumluluklarının müştereken müteselsilen sorumluluk esasına dayanmasına göre davalı …Ş. vekilinin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davacı vekili, müvekkilinin meydana gelen kazada yaralandığını ve malul kaldığını iddia etmektedir.
Haksız fiil sonucu çalışma gücünde kayıp olduğu iddiası ve buna yönelik bir talebin bulunması hâlinde, zararın kapsamının tespiti açısından geçici iş göremezlik süresi ile sürekli iş göremezlik oranının doğru bir şekilde belirlenmesi zorunludur. Söz konusu belirlemenin, bağlı oldukları mevzuat uyarınca sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastaneler veya sağlık kuruluşları tarafından çalışma gücü kaybı olduğu iddia edilen kişide bulunan şikâyetler dikkate alınarak oluşturulacak uzman doktor heyetinden kaza tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre yapılması gerekir.

11.10.2008 tarihinden önce Sosyal Sigorta Sağlık İşlemleri Tüzüğü, 11.10.2008 ilâ 01.09.2013 tarihleri arasında Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespit İşlemleri Yönetmelik’i, 01.09.2013 ilâ 01.06.2015 tarihleri arasında Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmelik’i, 01.06.2015 ilâ 20.02.2019 tarihleri arasında Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurul Raporları Hakkında Yönetmelik ve 20.02.2019 tarihinden sonra ise Erişkinler İçin Engellilik Değerlendirmesi Hakkında Yönetmelik yürürlükte olduğundan kaza tarihinde geçerli mevzuat uyarınca sağlık kurulu raporu düzenlenmelidir. Eldeki davada kaza 24.03.2018 tarihinde meydana gelmiştir.

Bu durumda İtiraz Hakem Heyetince; davacı tarafından kararın temyiz edilmediği göz önüne alındığında davalının usuli kazanılmış hakları gözetilerek davacının kazaya ilişkin tüm tedavi evrakı eklenip (eksik varsa temini ile) dosyada bulunan sağlık kurulu raporları da irdelenmek ve bizzat muayene edilmek suretiyle kaza tarihinde yürürlükte bulunan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurul Raporları Hakkında Yönetmelik hükümlerine uygun olarak ve yukarıda açıklandığı şekilde yetkili sağlık kurulundan rapor alınıp sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir.

3. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 87 nci maddesinin birinci fıkrası yollamasıyla 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 51 inci maddesi uyarınca hatır için karşılıksız yolcu taşıma veya aracı kullandırmada genel hükümlere göre tazminattan uygun bir indirim yapılması, doktrinde ve Yargıtay içtihatlarında benimsenmiş ve yerleşmiştir.

Hatır için yolcu taşıma veya aracı kullandırmadan söz edebilmek için, ölen veya yaralananın bir menfaat karşılığı olmaksızın taşınması veya aracın kullanılması, diğer bir deyişle taşıma veya kullanmada ölen veya yaralananın menfaatinin bulunması gerekir. Bu nedenle taşıma veya kullanmada işletenin veya eylemlerinden sorumlu olduğu kişilerin bir menfaatinin bulunması hâlinde hatır taşımasından söz edilemez. Bu bakımdan hatır ilişkisinin değerlendirilmesinde taşıma veya kullanmanın kimin menfaatine olduğunun belirlenmesi önemlidir. Taşıma veya kullandırma, ekonomik yarar için olabileceği gibi ortak toplumsal değerler nedeniyle de olabilir. Ancak yakın akrabaların ve eşin taşınmasında bir menfaatten söz edilemeyeceği için hatır için taşımadan da bahsedilemez. Hâkim, gerekçesini kararında tartışmak ve nedenlerini göstermek koşuluyla tazminattan mutlaka indirim yapmak zorunda da değildir.

Somut olayda; davalı …Ş. vekilince başvuruya cevap ve itiraz dilekçelerinde hatır için taşıma def’inde bulunulmuştur. Davacının emniyet ifadelerine göre davalı …Ş.’ye sigortalı araçta yolcu olarak bulunduğu ve sürücü ile arkadaş oldukları sabit olup davacının taşıma için arkadaşına ücret ödemesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğu kabul edilmelidir. Bu durumun aksi ispat edilemediğinden davalı … şirketinin süresinde yapılan hatır için taşıma savunmasına itibar edilerek TBK’nın 51 inci maddesi gereğince Dairemizin yerleşik uygulamasına göre %20 oranında hatır taşıması indirimi yapılmak suretiyle davalı …Ş.’nin sorumlu olduğu tazminat miktarının belirlenmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir.

4. 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30/17 nci, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelik’in 16/13 üncü Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesi (AAÜT)’nin 17/2 nci maddeleri bir bütün olarak yorumlandığında tarafların avukat ile temsil edildiği hâllerde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekâlet ücretinin, her iki taraf için de AAÜT’de yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin beşte biri olarak hükmolunması gerektiği anlaşılmaktadır.

Bu itibarla; İtiraz Hakem Heyetince davacı lehine hükmedilecek vekâlet ücretine ilişkin olarak anılan mevzuat uyarınca maktu vekâlet ücretinin altında kalmamak kaydıyla asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin 1/5’i oranında vekâlet ücreti yerine nispi ve tam vekâlet ücretine hükmedilmesi doğru olmamıştır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1-Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle Davalı …Ş. vekinin diğer temyiz itirazlarının REDDİNE,

2-Değerlendirme bölümünün (2), (3) ve (4) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı …Ş. vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İtiraz Hakem Heyeti ek kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davalı …Ş.’ye iadesine,

Dosyanın İtiraz Hakem Heyetine iletilmek üzere mahkemesine gönderilmesine

22.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.