YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/2497
KARAR NO : 2021/3309
KARAR TARİHİ : 21.06.2021
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki maddi tazminat davası üzerine, Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından davanın kısmen kabulüne ve İtiraz Hakem Heyeti tarafından davacı vekilinin itirazının kabulü ile davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın davacı vekili ve davalı vekili tarafından süresi içinde temyizi istenilmekle, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
– K A R A R –
Davacı vekili; davalının trafik sigortacısı olduğu aracın davacının eşi …’nin idaresindeki traktöre çarpmasıyla ölümlü kaza meydana geldiğini, davacının ölen eşinin desteğinden yoksun kaldığını belirterek, belirsiz alacak davası olarak açtıkları davada şimdilik 5.500,00 TL’nin avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş; 25.11.2019 tarihli artırım dilekçesiyle taleplerini 192.350,00 TL’ye yükseltmiştir.
Davalı vekili; kusur ve zarara itiraz ederek davanın reddini savunmuştur.
Uyuşmazlık Hakem Heyeti tarafından; davanın kısmen kabulü ile 154.010,00 TL. tazminatın 28.08.2019 tarihinden işleyecek yasal faiziyle birlikte davalıdan tahsiline dair verilen karara davacı vekili ve davalı vekilinin yaptığı itiraz üzerine, İtiraz Hakem Heyeti tarafından; davacı vekilinin itirazının kısmen kabulü ile UHH kararının 1.bendindeki yasal faiz ibaresinin avans faizi olarak değiştirilmesine; davacı vekilinin diğer itirazları ile davalı vekilinin itirazının reddine karar verilmiş; karar, davacı vekili ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine; özellikle, dava açılmadan önce gerekli tüm belgeler ile başvuru yapılmamasının, tamamlanabilir dava şartı olarak kabul edilmesine; davalıya sigortalı araç ticari amaçla kullanılan kamyon olduğundan temerrüt faizi olarak ticari faize karar verilmesinde ve artırıma konu edilen miktar için de temerrüt tarihinden faize karar verilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı vekilinin diğer tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-Dava, trafik kazası sonucu oluşan ölüm nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.
Destekten yoksun kalma tazminatının belirlenmesinde, ölenin son gelir durumu ile birlikte, muhtemel yaşam süresinin ve bu sürenin ne kadarında aktif çalışma hayatının devam edeceği, ne kadarında pasif dönemde bulunacağının tespiti önem arzetmektedir. Çalışma hayatının, aktif çalışma dönemi ve emeklilik dönemi olan pasif devre olarak ayrılması ve özel yasalarında çalışma süreleri ayrık olarak belirtilmemiş (asker, polis vb. gibi) kişiler yönünden 60 yaşın aktif çalışma devresi, bakiye yaşam süresi varsa kalan sürenin de pasif çalışma dönemini oluşturduğu; destekten yoksun kalma nedeniyle tazminatın hesabında, pasif devrede de zararın oluşacağı ve bu zararın asgari ücret düzeyinde bir zarar olacağının kabulü gerektiği Dairemizin yerleşmiş içtihatlarındandır.
Somut olayda; davacı taraf, desteğin emekli olduğunu ve çiftçilikle uğraşmaya devam edip gelir elde ettiğini beyan ederek tazminat talep etmiş; desteğin ölümünden önce fiilen çiftçilik yaptığını ispat için de, Buldan İlçe Tarım Müdürlüğü’nün 05.08.2019 tarihli zirai gelir belgesini dosyaya sunmuştur. Hakem Heyeti tarafından karara esas alınan 08.11.2019 tarihli aktüer raporunda, davacı desteğinin kaza tarihindeki 61 yaşına ve TRH 2010 Yaşam Tablosu’na göre muhtemel bakiye ömür süresi belirlendikten sonra, bakiye ömür süresinin tamamı pasif devre olarak kabul edilmek suretiyle, AGİ bedeli dahil edilmemiş net asgari ücret üzerinden hesaplama yapılmıştır.
Desteğin yaşı (61) itibariyle pasif devrede olduğu Dairemizin yerleşik uygulamalarına uygun görünmekte ise de, 60 yaştan sonraki devrede fiili olarak çalışılan bir iş ve bu işten elde edilen gelirin bulunduğu durumda 60 yaş sonrasının mutlak biçimde pasif devre olarak kabul edilmemesi, somut gerçeğin bulunduğu halin varsayımları dışlayacağı ilkesinin gereğidir.
Açıklanan nedenlerle; 05.08.2019 tarihli zirai gelir belgesi ile, 61 yaşında olan desteğin fiili çalışmasının devam ettiği hususunun ispat edildiği de gözetilmek suretiyle, Buldan İlçe Tarım Müdürlüğü’ne yazı yazılarak bölgedeki tarımsal faaliyetlerin niteliğine göre çiftçilik faaliyetlerinin en çok hangi yaşa kadar yapılabildiğinin sorulması; gelen yazı cevabında bildirilen yaşa kadar desteğin aktif devresinin devam ettiği kabul edilerek tazminat hesabının yapılması (davacı yanın rapora itirazları ile temyiz dilekçesindeki taleple bağlılık ilkesi gereği aktif devre hesabının AGİ dahil net asgari ücret üzerinden yapılması) için, rapor düzenleyen bilirkişiden ek rapor alınıp oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik incelemeyle yazılı biçimde karar verilmesi doğru görülmemiştir.
3-5684 sayılı Sigortacılık Kanunu, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16/13. maddesi ve karar tarihinde yürürlükte olan AAÜT’nin 17/2. maddesi gereği, davacı yararına hükmedilecek vekalet ücretinin, tarifeye göre belirlenen nispi vekalet ücretinin 1/5’i tutarında (maktu ücretin altında kalmamak kaydıyla) olması gerektiği gözetilmeden, fazla vekalet ücretine karar verilmesi de doğru görülmemiştir.
SONUÇ : Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekili ve davalı vekilinin yerinde görülmeyen diğer temyiz itirazlarının REDDİNE; (2) nolu bentte açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin ve (3) nolu bentte açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA; dosyanın, hakem dosyasının saklanması kararını veren İstanbul Anadolu 12. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne GÖNDERİLMESİNE; peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya ve davalıya geri verilmesine 21/06/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.