YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/24069
KARAR NO : 2023/3273
KARAR TARİHİ : 09.03.2023
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2021/721 E., 2021/719 K.
SAYISI : 2021/İHK-30350
HÜKÜM/KARAR : Davalı İtirazının Reddi/ Davanın Kabulü
SAYISI : K-2021/78349
Taraflar arasındaki sigorta tahkim yargılaması sonunda Uyuşmazlık Hakem Heyetince başvurunun kabulüne karar verilmiştir.
Karara davalı vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine, İtiraz Hakem Heyetince itirazın reddine karar verilmiştir.
… kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; 09.03.2006 tarihinde davalının trafik sigortacısı olduğu aracın sürücüsü olan müvekkilinin desteği …’ın karıştığı tek taraflı trafik kazası neticesinde vefat ettiğini belirterek, belirsiz alacak davası olarak fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla desteğin eşi için 5.000,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, talebini 45.544,03 TL’ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun (KTK) 97. maddesinde belirtilen evrak ile başvuru yapılmadığı, sorumluluklarının poliçe limiti ve sigortalı araç sürücüsünün kusuru ile sınırlı olduğu, kendi kusuru ile kendi ölümüne neden olan sürücünün yakınlarının destekten yoksun kalma tazminatı taleplerinin teminat dışı olacağı belirtilerek başvurunun reddini istemiştir.
III. … KARARI
…’nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile destek sürücünün %100 kusurlu olduğu, PMF 1931 Yaşam Tablosu %0 teknik faiz tekniğiyle tazminatın hesaplandığı aktüer raporunun benimsendiği gerekçesiyle, başvuru talebinin kabulü ile 45.544,00 TL’nin 23.04.2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. …
A. İtiraz Yoluna Başvuranlar
…’nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili itiraz başvurusunda bulunmuştur.
B. İtiraz Sebepleri
Davalı vekili, KTK’nın 97 nci maddesi uyarınca belirtilen evraklar ile sigorta şirketine başvuru yapılmadığı, meydana gelen kaza bir iş kazası olduğu, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yapılan ödemenin düşülmesi gerektiği, sigortalının kendi kusuruyla ölümüne neden olması poliçe teminat kapsamı dışında olduğu, kusur durumunun tespitinin yapılması gerektiği, hesaplamanın TRH Yaşam Tablosu ve %1,8 teknik faiz kullanarak belirlenmesi gerektiği, müterafik kusur durumu araştırılması gerektiği, müvekkil sigorta şirketi temerrüde düşmediğinden faiz taleplerinin reddedilmesi, avans faize hükmedilmesinin hatalı olduğu, vekalet ücretinin hatalı hükmedildiğini belirterek … kararının kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
…’nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile tek taraflı trafik kazası neticesinde desteğin vefat ettiği, kaza tespit tutanağına göre desteğin tam kusurlu olduğu, kaza tarihi itibari ile davacının destek tazminatı alabileceği, SGK ödemesine yönelik itirazında davalı … şirketinin dosyaya bir delil ve belge sunmadığı, destekten yoksun kalma tazminatının hesaplanmasında PMF 1931 Yaşam Tablosu ve progresif ranta göre belirlenmesinde bir usulsüzlük olmadığı, desteğin sürücü olmasından dolayı müterafik kusurdan söz edilemeyeceği, faiz başlangıcının eksik belgenin sunulmasından sonra 8. iş günü esas alınarak belirlendiği, kazaya karışan aracın yolcu otobüsü olmasında dolayı avans faizine hükmedilmesinde bir isabetsizliğin olmadığı, kanun hükmüne dayalı olarak davacı lehine tam vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçesi ile davalı vekilinin itirazlarının reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
…’nin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; … kararına karşı yaptığı itiraz başvurusuna konu ettiği nedenlerle, … kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; davalı … tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (…) Poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı trafik kazası sonucu vefat eden sürücünün desteğinden dolayı destekten yoksun kalma tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 53 üncü maddesi, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 85,89,90 91 uncu maddeleri 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesi,Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları, Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliği’nin 16 ncı maddesi, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 17 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30 uncu maddesinin (17) numaralı fıkrası ve 19.01.2016 tarihli ve 29598 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 6 ncı maddesi ile adı geçen Yönetmeliğin 16 ncı maddesine eklenen 13 üncü fıkra uyarınca tarafların avukat ile temsil edildiği hallerde, taraflar aleyhine hükmedilecek vekâlet ücreti, her iki taraf için de Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde yer alan asliye mahkemelerinde görülen işler için hesaplanan vekâlet ücretinin beşte biridir.
Karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’nin 17 nci maddesinin (2) numaralı fıkrasına göre de Sigorta Tahkim Komisyonları, vekalet ücretine hükmederken, Tarifenin ikinci kısmının ikinci bölümünde asliye mahkemeleri için öngörülen ücretin altında kalmamak kaydıyla Tarifenin üçüncü kısmına göre avukatlık ücretine hükmeder. Tarifenin üçüncü kısmına göre nispi avukatlık ücretine hükmedilen durumlarda da talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine tarifeye göre hesaplanan nisbi ücretin beşte birine hükmedilir.
Açıklanan nedenlerle; Hakem Heyeti’nce davacı lehine hükmedilecek vekalet ücretine ilişkin olarak Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmeliğin 16 ncı maddesinin (13) numaralı fıkrasının uygulanması gerektiği gözönüne alınarak AAÜT’nin 13 üncü maddesi ve AAÜT’nin 17 inci maddesi gereğince, maktu vekalet ücretinin altında kalmamak kaydıyla, hesaplanan vekalet ücretinin 1/5’i oranında vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken, fazla vekalet ücretine karar verilmesi doğru olmamıştır. Ne var ki, belirlenen bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, mahkeme kararının 6100 sayılı HMK’nın 370 nci maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca düzeltilerek onanması uygun görülmüştür.
VI. KARAR
1 Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Değerlendirme bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan sebeplerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile … kararının 3.bendinde yer alan “6.720,72 TL” ibaresinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine; “4.080,00 TL” ibaresinin yazılması suretiyle kararın bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın mahkemeye gönderilmesine,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının davalıya iadesine,
09.03.2023 tarihinde üye …’in karşı oyu ve oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY GEREKÇESİ
Dava, davalı … tarafından Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (…) poliçesi ile teminat altına alınan aracın karıştığı trafik kazası sonucu vefat eden sürücünün mirasçısı olan davacının destekten yoksun kalma tazminatı talebine ilişkindir.
Davacı vekili; müvekkilinin eşi ve desteği olan …’ın, davalı şirkete … poliçesi ile sigortalı aracın karıştığı ve 09.03.2006 tarihinde meydana gelen tek taraflı kazada vefat ettiğini, davacı müvekkilinin eşinin desteğinden yoksun kaldığını, tazminat isteminin sigorta şirketi tarafından karşılanmadığını belirterek destekten yoksun kalma tazminatı talebinde bulunmuştur.
Davalı … vekili; kendi kusuru ile kendi ölümüne neden olan sürücünün yakınlarının destekten yoksun kalma taleplerinin teminat dışı olduğunu belirterek başvurunun reddini istemiştir.
Uyuşmazlık Hakem Heyetince başvurunun kabulüne karar verilmiş, davalı tarafından İtiraz Hakem Heyetine yapılan itiraz da reddedilmiştir.
… kararının davalı vekilince temyizi üzerine yapılan incelemede diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, yalnızca vekalet ücretine ilişkin temyiz itirazı yerinde görülerek kararın düzeltilerek onanmasına karar verilmiş olup, sayın çoğunluğun onama kararına ve gerekçelerine katılamıyorum.
Davacı, tek taraflı trafik kazasında araç sürücüsü olup tam kusurlu olarak kaza yapan ve ölen desteğin mirasçısı olan eşi, davalı ise tam kusuru ile ölen sürücünün zorunlu mali sorumluluk sigortacısıdır.
Olay tarihinde; davacının murisi olan …’ın sevk ve idaresindeki … plakalı yolcu otobüsü ile seyir halindeyken direksiyon hakimiyetini kaybetmesi sonucu yolun sol tarafına geçtiği, ardından yol dışına çıkarak toprak zeminde yaklaşık 110 metre gittikten sonra otobüsün Kelkit Irmağına uçtuğu, kazada muris şoför … ile 26 yolcu, ikinci şoför ve muavinin öldüğü, 11 yolcunun ise yaralandığı dosya içerisinde mevcut soruşturma evrakı örneği içeriğinden anlaşılmaktadır.
Kaza tespit tutanağında …’ın dikkatsiz ve dalgın araç kullanmak kusurlarını işlediği belirtilmiştir.
Davacı vekili de dava dilekçesinde kazada …’ın asli ve tam kusurlu olduğunun tespit edildiğini belirterek destekten yoksun tutma tazminat talebinde bulunmuştur.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun;
85/1 maddesinde “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.”
85/son maddesinde “İşleten ve araç işleticisi teşebbüsün sahibi, aracın sürücüsünün veya aracın kullanılmasına katılan yardımcı kişilerin kusurundan kendi kusuru gibi sorumludur.”
90. maddesinde “Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu Kanun ve bu Kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu Kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11.1.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.”
91/1 maddesinde ise “İşletenlerin, bu Kanunun 85’inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur.”
Hükümleri yer almaktadır.
Bu yasal düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde, … poliçe kapsamının işletenin (sürücünün) başkasına verdiği zararları teminat altına aldığı görülmektedir.
Aksine bir düşünce, kişilerin kendi kusurlarına dayanarak hak sahibi olmaları sonucunu ortaya çıkartır ki hiçbir hukuk düzeninde böyle bir durum kabul edilmemiştir.
Temyiz incelemesine konu … kararında davalı … şirketinin işleten ve dolayısıyla sürücünün üçüncü kişilere verdiği zararları teminat altına aldığı ve davacının da zarar gören üçüncü kişi konumunda olduğu bu konudaki Yargıtay kararlarına dayanılarak kabul edilmiş ise de bu görüşe katılmak mümkün değildir. Zira kendi hakkı, ölenin hakkına sıkı sıkıya bağlı olmayan kişiler üçüncü kişi olabilirler. Destek gören olmak için mutlaka mirasçı olmak gerekmez. Ancak destek gören yalnızca desteğin hak ettiğini isteyebilir. Daha fazlasını alması mümkün değildir.
… kararında dayanılan Yargıtay kararlarındaki destek görenin üçüncü kişi olduğu yönündeki açıklamaların tamamı, ölenin kendisine veya destek olduklarından başkasına verdiği zararlar için veya başkasının desteğe verdiği zararlar bakımından geçerli olup ölen ile kendi … sigortacısı arasındaki ilişki için kabulü mümkün değildir.
Sonuç olarak; sürücü murisin tam kusuru ile gerçekleşen trafik kazasında ölümü üzerine, mirasçısı olan eşinin … sigortacısından isteyebileceği bir tazminat bulunmamaktadır.
… kararının bu nedenle bozulması gerektiği düşüncesinde olduğumdan, sayın çoğunluğun onama yönündeki kararına ve gerekçelerine katılamıyorum.