YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/5003
KARAR NO : 2019/3543
KARAR TARİHİ : 25.06.2019
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Davacı … vekili Avukat … tarafından, davalı …Devleti aleyhine 05/10/2012 gününde verilen dilekçe ile haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; maddi tazminat isteminin feragat nedeniyle reddine, manevi tazminat isteminin kabulüne dair verilen 27/04/2016 günlü kararın Yargıtayca incelenmesi Maliye Bakanlığı vekili tarafından süresi içinde istenilmekle temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içerisindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.
Dava, haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece, maddi tazminat isteminin feragat nedeniyle reddine, manevi tazminat isteminin kabulüne karar verilmiş; hüküm, Maliye Bakanlığı tarafından temyiz edilmiştir.
Davacı vekili; müvekkilinin yardım gönüllülerini taşıyan … isimli gemi ile Gazze’ye insani yardım götürmek amacıyla uluslararası sularda seyrederken …Devleti silahlı güçleri tarafından uygulanan saldırı nedeniyle yaralandığını, kötü muameleye ve psikolojik işkenceye maruz kaldığını belirterek maddi ve manevi tazminat isteminde bulunmuştur.
Davalı, davaya cevap vermemiş ve yargılamaya katılmamıştır.
Mahkemece, …Devleti tarafından sadece insani sebeplerle hareket eden, silah bulundurmayan ve silahlı eylemde bulunmak gibi bir amaç da taşımayan kişilere yönelik, gereklilik ve ölçülülük ilkelerine aykırı biçimde müdahale edildiği, bu müdahalenin haksız fiil niteliğinde olduğu, hukuka uygun ve meşru kullanılmayan egemen güce dayalı davaya konu eylemler nedeniyle davalıya yargı bağışıklığı tanınamayacağı ve eylemlerin manevi tazminatı gerektirdiği gerekçesiyle maddi tazminat isteminin feragat nedeniyle reddine, manevi tazminat isteminin kabulüne karar verilmiştir.
Kamuoyunda “Mavi Marmara” yahut “Konvoy Hadisesi” olarak bilinen olay 31/05/2010 tarihinde meydana gelmiş olup Gazze’ye yardım götürmek amacıyla uluslararası sularda seyir halinde olan Mavi Marmara isimli gemiye …Devleti’nin silahlı güçleri tarafından saldırı gerçekleştirilmiştir. Bu saldırı nedeniyle on kişi yaşamını yitirmiş, çok sayıda kişi de yaralanmıştır. Davacı da olay sırasında yaralandığını ve insanlık dışı kötü muameleye maruz kaldığını belirterek …Devleti aleyhine eldeki davayı ikame etmiştir.
Türk ve …Hükümetleri arasında yapılan görüşmeler neticesinde, mahkemenin karar tarihinden sonra, 28/06/2016 tarihli “Türkiye Cumhuriyeti ile …Devleti Arasında Tazminata İlişkin Usul Anlaşması” isimli anlaşma akdedilmiş, anlaşmanın onaylanmasının uygun bulunduğuna dair 6743 sayılı Kanun 20/08/2016 tarihinde kabul edilerek 01/09/2016 tarihinde Resmi Gazete’nin 29818 sayısında yayımlanmış, anlaşma Bakanlar Kurulu tarafından 07/09/2016 tarihinde onaylanarak 09/09/2016 tarihinde bu kararın Resmi Gazete’de yayımlanması ile yürürlüğe girmiştir.
1982 Anayasasının “Milletlerarası Andlaşmaları Uygun Bulma” başlıklı 90/5. maddesi uyarınca, usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletlerarası andlaşmalar kanun hükmünde olup anılan usul anlaşması hükümlerinin derdest davalarda da uygulanacağı anlaşmanın 4. ve 5. maddelerinden anlaşılmaktadır.
Anlaşmanın 4. maddesinde; “Türkiye ve İsrail, diğer tarafa veya diğer taraf adına hareket edenlere hukuki veya başka bir sorumluluk yüklemeyecekleri ve bu anlayışın taraflardan herhangi birinin veya taraflar adına hareket edenlerin cezai veya hukuki sorumluluğu kabul ettiği veya üstlendiği şeklinde yorumlanmayacağı hususlarında mutabıktır. Her halükarda, bu anlaşma, İsrail’in, …adına hareket edenlerin ve …vatandaşlarının, Türkiye Cumhuriyeti veya Türk gerçek veya tüzel kişileri tarafından konvoy hadisesiyle ilgili olarak kendilerine yönelik doğrudan ya da dolaylı olarak Türkiye’de yapılmış veya yapılacak her türlü hukuki ya da cezai talebe ilişkin her türlü sorumluluktan tamamen muaf tutulmalarını sağlayacaktır” hükmü, 5. maddesinde; “Herhangi bir Türk gerçek veya tüzel kişisi tarafından veya bu kişiler adına, …Hükümeti veya gerçek veya tüzel kişilerine karşı herhangi bir para talebi öne sürülmesi veya taleplerin sürdürülmesi halinde, yukarıdaki hükümlere bakılmaksızın, …Hükümeti, onun adına hareket edenler ve/veya …vatandaşlarının tüm kayıpları, masrafları, hasarları ve/veya harcamaları Türk Hükümeti tarafından karşılanacaktır “hükmü düzenlenmiştir.
Anılan düzenleme karşısında mahkemece; davaya konu Mavi Marmara olayı (Konvoy Hadisesi) ile ilgili olarak …Devleti aleyhine yapılmış eldeki tazminat talebi nedeniyle 6100 sayılı HMK’nın 124/2. maddesi uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti Maliye Hazinesi’ni davaya dahil etmek üzere davacı tarafa süre verilmesi ve dahil edildiği takdirde temyiz aşamasında yürürlüğe giren anılan anlaşmanın tüm maddelerini birlikte değerlendirerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmesi için hükmün bozulması gerekmiştir.
SONUÇ: Temyiz edilen kararın, yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının bu aşamada incelenmesine yer olmadığına 25/06/2019 gününde oy birliğiyle karar verildi.