YARGITAY KARARI
DAİRE : 4. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2021/30159
KARAR NO : 2021/22887
KARAR TARİHİ : 28.09.2021

K A R A R

Tehdit suçundan şüpheli … hakkında yapılan soruşturma evresi sonunda, Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen 20/11/2020 tarihli ve 2018/20328 soruşturma, 2020/6209 esas, 2020/4301 sayılı iddianamenin iadesine dair Sakarya 12. Asliye Ceza Mahkemesinin 07/12/2020 tarihli ve 2020/447 iddianame değerlendirme sayılı kararına yönelik itirazın reddine ilişkin mercii Sakarya 6. Ağır Ceza Mahkemesinin 06/01/2021 tarihli ve 2020/735 değişik iş sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından kanun yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 17/05/2021 gün ve 2021/49735 sayılı tebliğnamesiyle dava dosyası Dairemize gönderilmekle incelendi:
İstem yazısında;
“Benzer bir olaya ilişkin Yargıtay 4. Ceza Dairesinin 15/12/2017 tarihli ve 2017/19261 esas, 2017/28180 karar sayılı ilâmında yer alan, “…5271 sayılı CMK’nın 38/A maddesi ve Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin UYAP’ın kullanılmasına ilişkin 5, 108, 119 ve 140. maddeleri değerlendirilerek yapılan incelemede, CMK’nın 174/1. maddesinde öngörülen onbeş günlük yasal süreden sonra iddianamenin .. tarihinde iade edildiği anlaşılmıştır. Bu itibarla, CMK’nın 174. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren onbeş günlük süre sonunda iade edilmeyen iddianamenin kabul edilmiş sayılacağı gözetilmeden…” şeklindeki açıklamalar ile;
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun elektronik işlemler başlıklı 38/A maddesinde yer alan:
“(1) Her türlü ceza muhakemesi işlemlerinde Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) kullanılır. Bu işlemlere ilişkin her türlü veri, bilgi, belge ve karar, UYAP vasıtasıyla işlenir, kaydedilir ve saklanır.
(2) Kanunlarda gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, dosyalar güvenli elektronik imza kullanılarak UYAP’tan incelenebilir ve her türlü ceza muhakemesi işlemi yapılabilir.
(3) Bu Kanun kapsamında fiziki olarak hazırlanması öngörülen her türlü belge ve karar elektronik ortamda düzenlenebilir, işlenebilir, saklanabilir ve güvenli elektronik imza ile imzalanabilir.
(4) Güvenli elektronik imza ile imzalanan belge ve kararlar diğer kişi veya kurumlara elektronik ortamda gönderilir. Güvenli elektronik imza ile imzalanarak gönderilen belge veya kararlar, gerekmedikçe fiziki olarak ayrıca düzenlenmez ve ilgili kurum ve kişilere gönderilmez.
(5) Elektronik imzalı belgenin elle atılan imzalı belgeyle çelişmesi halinde UYAP’ta kayıtlı olan güvenli elektronik imzalı belge geçerli kabul edilir.
(9) Elektronik ortamda yapılan işlemlerde süre gün sonunda biter.
(11) Ceza muhakemesi işlemlerinin UYAP’ta yapılmasına dair usul ve esaslar, Adalet Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir” şeklindeki,
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 174. maddesinde yer alan:
“(1) Mahkeme tarafından, iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren onbeş gün içinde soruşturma evresine ilişkin bütün belgeler incelendikten sonra, eksik veya hatalı noktalar belirtilmek suretiyle;
a) 170 inci maddeye aykırı olarak düzenlenen,
b) Suçun sübûtuna etki edeceği mutlak sayılan mevcut bir delil toplanmadan düzenlenen,
c) Önödemeye veya uzlaşmaya tâbi olduğu soruşturma dosyasından açıkça anlaşılan işlerde önödeme veya uzlaşma usulü uygulanmaksızın düzenlenen, İddianamenin Cumhuriyet Başsavcılığına iadesine karar verilir.
(2) Suçun hukukî nitelendirilmesi sebebiyle iddianame iade edilemez.
(3) En geç birinci fıkrada belirtilen süre sonunda iade edilmeyen iddianame kabul edilmiş sayılır.
(4) Cumhuriyet savcısı, iddianamenin iadesi üzerine, kararda gösterilen eksiklikleri tamamladıktan ve hatalı noktaları düzelttikten sonra, kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilmesini gerektiren bir durumun bulunmaması halinde, yeniden iddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderir. İlk kararda belirtilmeyen sebeplere dayanılarak yeniden iddianamenin iadesi yoluna gidilemez.
(5) İade kararına karşı Cumhuriyet savcısı itiraz edebilir.” şeklindeki düzenlemeler karşısında,
Somut dosyada, Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca söz konusu iddianamenin UYAP sisteminden düzenlenmesini müteakip mahkemesine tevdii edilerek Sakarya 12. Asliye Ceza Mahkemesi Hakimi tarafından 23/11/2020 tarihli havale ile görüldüsü sonrası dosya içerisinde bulunan safahat kaydından da anlaşılacağı üzere, 12/12/2020 tarihinde iddianamenin iadesi kararının imza ve onay yapılmak suretiyle Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığına gönderildiği gözetilmeden, itirazın kabulü yerine yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmemiştir. ” denilmektedir.
Hukuksal Değerlendirme:
5271 sayılı CMK’nın elektronik işlemler başlıklı 38/A maddesinde her türlü ceza muhakemesi işlemlerinde Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) kullanılacağı, bu işlemlere ilişkin her türlü veri, bilgi, belge ve kararın UYAP vasıtasıyla işleneceği, kaydedileceği ve saklanacağı düzenlenmiştir.
CMK’nın 174. maddesinde iddianamenin iadesi müessesesi düzenlenmiştir. Bu kurumla, kamu davasının açılmasından evvel kanuni şartları taşımayan, yeterli bilgileri içermeyen ve hatalı düzenlenen iddianamelerin bir nevi süzgeçten geçirilip filtrelenerek yargının faaliyetinin hızlandırılması, makul sürede yargılamanın gerçekleştirilmesi, gereksiz davaların önüne geçilmesi, lekelenmeme hakkının korunması amaçlanmaktadır.
CMK’nın 174. maddesinde iddianamenin iadesi sebepleri sınırlı sayıda gösterilmiştir. Bu sebepler dışında iddianamenin iade edilmesi ceza adalet sistemimizde kabul edilmemiştir.
CMK’nın 174. maddesinin ilk düzenlemesinde, iddianamenin iadesi için öngörülen süre yedi gündü. Ancak CMK, henüz yürürlüğe girmeden, 5353 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile iddianamenin iadesi, on beş günlük süre şartına bağlı tutulmuş, bu süre zarfında iade edilmeyen iddianamenin kabul edilmiş sayılacağı belirtilmek suretiyle de, süreye uymamanın yaptırımı belirtilmiştir. İade için öngörülen on beş günlük süre kesin bir süredir. Nitekim bu durum, 5353 sayılı Kanunun gerekçesinde de belirtilmiştir. Bu süre kesin olduğu için, kesilme, durma, eski hale getirme mümkün olmayacaktır. Süre, iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır. İddianame de ceza muhakemesi işlemi olduğuna göre, CMK’nın 38/A maddesi uyarınca, UYAP sisteminde elektronik ortamda düzenlenip, sistem üzerinden tevzi edilen mahkemenin iş ekranına düşecektir. (Alpaslan Şirin, 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda İddianamenin İadesi Kurumu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2016, ss.76-80)
Yargıtay Ceza Genel Kurulu da, 05/10/2010 tarihinde, 2010/KYB-122 esas, 2010/180 karar sayılı dosyası kapsamında, 15 gün içerisinde iade edilmeyen iddianamenin kabul edilmiş sayılacağını belirtmiştir.
İnceleme konusu somut olayda;
Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından, 2018/20328 soruşturma numaralı dosya kapsamında, 20/11/2020 tarihinde düzenlenen iddianamenin, aynı tarihte Cumhuriyet Başsavcısı vekili tarafından görüldü işlemi yapıldıktan sonra, Sakarya 12. Asliye Ceza Mahkemesi hakimi tarafından 23/11/2020 tarihli havale ile görüldüğü, Sakarya 12. Asliye Ceza Mahkemesinin 2020/447 iddianame değerlendirme sayılı kararıyla, 12/12/2020 tarihinde, hakim tarafından elektronik imza ile imzalanmak suretiyle iddianamenin iadesine karar verildiği, Cumhuriyet savcısı tarafından bu karara karşı iddianamenin iadesi için öngörülen 15 günlük süre geçtiğinden bahisle, 19/12/2020 tarihinde itiraz edildiği ve mercii Sakarya 6. Ağır Ceza Mahkemesinin, 06/01/2021 tarihli ve 2020/735 değişik iş sayılı kararıyla itirazın reddedildiği anlaşılmıştır.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre, Mahkemece, CMK’nın 174/1. maddesinde öngörülen on beş günlük yasal süreden sonra iddianamenin iade edildiği görülmüştür. Bu itibarla, CMK’nın 174. maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca iddianamenin ve soruşturma evrakının verildiği tarihten itibaren on beş günlük süre sonunda iade edilmeyen iddianamenin kabul edilmiş sayılacağı gözetilmeden, anılan iddianamenin iadesi kararına karşı Cumhuriyet savcısı tarafından yapılan itirazın kabulü yerine, reddine dair mercii kararında isabet bulunmamaktadır.
Sonuç ve Karar:
Yukarıda açıklanan nedenlerle,
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın, kanun yararına bozma isteği doğrultusunda düzenlediği tebliğnamedeki düşünce yerinde görüldüğünden,
1-Sakarya 6. Ağır Ceza Mahkemesinin, 06/01/2021 tarihli ve 2020/735 değişik iş sayılı kararının, 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
2-Aynı Kanun maddesinin 4-a fıkrası gereğince, sonraki işlemlerin mahallinde tamamlanmasına, dosyanın Adalet Bakanlığına sunulmak üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na TEVDİİNE, 28/09/2021 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.