YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/63
KARAR NO : 2023/1616
KARAR TARİHİ : 25.05.2023

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/1437 E., 2022/1559 K.
vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 05.01.2012
KARAR : Davanın kabulüne
İLK DERECE MAHKEMESİ : Samsun 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2012/6 E., 2022/388 K.

Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı tarafça istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekilince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde; Üniversite Eczanesi’nin sahibi olduğunu, Kurum tarafından yapılan aylık fatura incelemesi sırasında eczanesinden faturalandırılan … isimli hastaya ait 28.09.2011 tarihli reçetenin hastanın rapor süresinin dolması nedeniyle kurumca karşılanmayacağından dolayı 19.09.2011 tarihliymiş gibi Medula sistemine kaydının yapıldığı gerekçesiyle kesinti yapıldığını, kesinti üzerine söz konusu reçetenin sahte olarak tanzim edilen 19.09.2011 tarihli reçete ile Kurum çalışanı Mehmet Koç aracılığıyla değiştirildiği gerekçesiyle hakkında Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2009 protokolünün 6.3.15 inci maddesi uayrınca reçetede tahrifat yapılması, 6.3.19 uncu maddesi uayrınca sahte reçete faturalandırılması ve de hastanın davacıya ait eczaneye hiç gitmediğini, hastane tarafından ilaçlarının temin edildiğini söylemiş olması nedeniyle 6.3.24 üncü maddesi uyarınca yönlendirme yapıldığı gerekçesiyle hakkında sözleşmenin feshi ve cezai şart tahsili işlemi yapılmasına karar verildiğini, ancak reçetenin sahtesi ile değiştirilmesinin başkası tarafından kendisine zarar verilmeye çalışılması amacıyla yapıldığını beyanla 22.12.2011 tarihli Kurum işleminin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; hasta ve doktor beyanına göre reçetenin sahte olduğunun tespit edildiği, dava konusu reçetenin incelemesini yapan Kurum çalışanı iki kişi tarafından gerçek reçete yerine sahte reçete konulduğunun anlaşıldığı, Kurum kayıtlarının incelenmesi neticesinde Kurumda hizmetli olarak çalışan Mehmet Koç’un kamera kayıtlarında reçetelerin bulunduğu koliyi karıştırdığının görülmesi nedeniyle reçeteyi sahtesi ile değiştirdiği kanaatine varıldığından Kurum işleminin yerinde olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; sahte reçetelere ilişkin olarak başlatılan soruşturma neticesinde yargılama yapan Samsun 2. Ağır Ceza Mahkemesinin 03.10.2019 tarihli kararı ile sanık/ dosyamız davacısı Kemal Kürşat Kanık hakkında beraat kararı verildiği ve bu kararın da temyizde onanarak 31.05.2021 tarihinde kesinleştiği görüldüğü ve hükme esas alınan 20.05.2022 tarihli bilirkişi raporunda da yapılan kesintinin yerinde olmadığı yönünde kanaat bildirildiğinden kurum işlemi yerinde olmadığından davanın kabulüne; davalı Kurumca davacı hakkında yapılan 22.12.2011 tarihli ve 23.377.418 sayılı kurum işleminin iptaline karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinafa Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekilince istinaf başvurusunda bulunulmuştur.

B. İstinaf Nedenleri
Davalı istinaf dilekçesinde özetle, cevap dilekçesindeki beyanlarını tekrarla, 2009 yılı sözleşme ve eki protokol hükümlerine göre davacı hakkında işlem yapıldığını, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki tespit ve değerlendirmelerin yerinde olmadığını, yasa dışı yolla reçete değiştirildiğini, ortada hukuka aykırı bir fiil bulunduğunu, bu fiilin karşılığı olan yaptırımın uygulanması gerektiğini, eksik inceleme ile verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek istinaf incelemesi sonucu ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesi talebinde bulunmuştur.

C. GEREKÇE VE SONUÇ
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, ilk derece mahkemesi kararında davanın esasıyla ilgili tarafların gösterdiği hükme etki edecek tüm delillerin toplandığı, kanunun olaya uygulanmasında ve gerekçede hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, kararın usul ve yasaya uygun olduğu anlaşıldığından davalı vekilinin yerinde bulunmayan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını yinelemek suretiyle verilen kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek, bölge adliye mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin protokole aykırı davrandığı gerekçesiyle hakkında Kurumca uygulanan cezai işlemin iptali istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
1. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2009 protokolünün 6.3.15 inci maddesi şöyledir;
“Kuruma fatura edilen reçetede yada reçete ekinde bulunması gereken belgelerde (tıbbi bilgi ve belgeler de dahil olmak üzere) eczacı veya eczane çalışanları tarafından tahrifat yapıldığının tespiti halinde reçete bedelinin 5 katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 2 (iki) yıl süre ile sözleşme yapılmaz.”

2. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2009 protokolünün 6.3.19 uncu maddesi şöyledir;
“Eczacı yada eczane çalışanlarınca Kurumu zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kuruma sahte ilaç fiyat kupürü veya sahte reçete veya sahte rapor fatura edildiğinin tespiti halinde reçete bedelinin 10 katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 2 yıl süre ile sözleşme yapılmaz. Uygulanacak cezai şart 10.000 YTL’den az olamaz. Ancak, söz konusu sahte kupür veya sahte reçete veya sahte raporun eczacının kastı dışında üçüncü kişilerin dahli ile Kuruma fatura etme işlemi gerçekleştirilmiş ise bu madde hükmü uygulanmaz. ”

3. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2009 protokolünün 6.3.24 üncü maddesi şöyledir;
“Eczaneler, kendilerine hasta gönderilmesine yönelik olarak her ne şekilde olursa olsun, kurumlar, hekimler, diğer sağlık kurum ve kuruluşları ve üçüncü şahıslarla kurye 11 şirketleri ile açık veya gizli işbirliği yapamaz, simsar kurye elemanı ve benzeri yönlendirici personel bulunduramaz, reçete toplama ve yönlendirme yapamaz. İnternet, faks, telefon, kurye, komisyoncu ve benzeri yollarla eczanelere gelen reçeteler kabul edilmez. Eczanelere bu yolla gelen ilaç talepleri karşılanmaz. Bu durumun tespit edilmesi halinde sözleşme feshedilir ve 1 (bir) yıl süre ile sözleşme yapılmaz. Tespit işlemi Kurumca yapılabileceği gibi ilgili eczacı odasınca da yapılabilir. Tespit işleminin, ilgili eczacı odasınca yapılması ve Türk Eczacıları Birliği Merkez Heyetince onaylanarak Kuruma yazılı olarak bildirilmesi halinde Kurumca fesih yapılır. Yargı kararı ile haksız yapıldığına karar verilen tespitler nedeniyle sözleşmesi feshedilen eczacının uğradığı her türlü maddi ve manevi zarar, tespiti yapan eczacı odası ile Türk Eczacıları Birliğince müteselsilen karşılanır. Ancak Kurum aleyhine dava açılması halinde, açılan dava Türk Eczacıları Birliğine ihbar edilir. Protokolün 3.7 Maddesi uyarınca Bölge Eczacı Odası koordinasyonluğunda yapılan reçete dağıtım işlemleri bu madde kapsamının dışındadır.”

4. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünün 5.3.8 inci maddesi şu şekildedir;
“Kuruma fatura edilen reçetede ya da reçete ekinde bulunması gereken belgelerde (ereçete ve/veya e-rapor olarak düzenlenenler hariç) (tıbbi bilgi ve belgeler de dahil olmak üzere) eczacı veya eczane çalışanları tarafından tahrifat yapıldığının ve Kurum zararının oluştuğunun tespiti halinde reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) yıl süreyle sözleşme yapılmaz.”

5. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünün 5.3.10 uncu maddesi şu şekildedir;
“Eczacı ya da eczane çalışanlarınca Kurumu zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kuruma sahte ilaç fiyat kupürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte rapor fatura edildiğinin tespiti halinde reçete bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde reçete bedelinin 20 (yirmi) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) yıl süreyle sözleşme yapılmaz. Ancak, söz konusu sahte ilaç fiyat kupürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte raporun eczacı yada eczane çalışanları dışında üçüncü kişilerin dahli ile Kuruma fatura edildiğinin yapılacak araştırma ve/veya inceleme sonucunda tespit edilmesi halinde, bu madde hükmü uygulanmaz.”

6. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünün 6.12 uncu maddesi şu şekildedir;
“Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile; Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez.
Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz.
Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce (5.3) numaralı maddede sayılan fiillerden dolayı sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczanelerin yazılı talebi üzerine, bu Protokoldeki cezai şart ve fesih hükümleri uygulanır. Ancak eczanenin feshine ilişkin fiil için; bu Protokol hükümlerinde eczacının yazılı olarak uyarılması ve/veya “tekrarı halinde” yeni bir yaptırım belirtilmiş ise, bu Protokolün yürürlük tarihinden önce yapılmış fesih işlemi “yazılı olarak uyarı” ve/veya fesih işlemine esas fiil ise tekrara dayalı yaptırımlar için ilk fiil olarak kabul edilir.
Bu madde hükmü uygulanırken daha önce Kuruma devredilen kurumlar ile yapılan protokoller gereği sözleşmesi feshedilen eczacı için, fesih tarihinden itibaren geçen süre bu Protokol hükümlerine göre sözleşme yapılmayacak süreden düşülür.”

7. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 protokolünün 6.17 nci maddesi şu şekildedir;
“Bir fatura dönemi için uygulanacak cezai şartın hesaplanması reçete bazında yapılır. Bir reçetede birden fazla usulsüz fiilin tespit edilmesi durumunda cezai şartlardan en yüksek olanı esas alınır. Bir fatura döneminde cezai işlem gerektiren birden fazla reçete tespit edilmesi halinde belirlenen cezai şartlar her bir reçetedeki tespit için ayrı ayrı hesaplanıp bu bedeller toplanmak suretiyle tahsil edilir. Cezai şartlar reçete/ilaç bedelinden az olamaz. (Bu maddenin uygulanmasında Protokolün 5.3.4, 5.3.6 ve 5.3.14 numaralı madde hükmü hariçtir.) Kurumca uygulanacak cezai şart tutarının her fiil için 250 (ikiyüzelli) TL’den az olması halinde, alınacak cezai şart bedeli 250 (ikiyüzelli) TL olarak uygulanır. Belirtilen aynı fiilin/fiillerin son 1 (bir) yıl içinde tekrarlandığının tespit edilmesi halinde uygulanacak cezai şart bedeli her fiil için 500 (beşyüz) TL olarak uygulanır.”

3.Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hakim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.

2. Davacıya ait eczaneden Kuruma faturalandırılan … isimli SGK mensubu hasta adına yazılan reçetenin dayanağı olan raporun süresinin dolmuş olması nedeniyle Kurumca karşılanmayacağını anlayan eczane çalışanı tarafından reçetenin yazıldığı tarihten daha erken bir tarihin Medula sistemine girilerek rapor ile reçetenin uyumlu hale getirildiği Kurum çalışanı eczacılar tarafından yapılan inceleme sırasında tespit edilerek eczacıya sistem üzerinden bildirildiği ve bildirimden sonra eczane çalışanı Mehtap Gülay ile Kurum çalışanı hizmetli Mehmet Koç’un iletişime geçtikleri, bu kişi vasıtasıyla gerçek reçetenin rapora uyumlu olan sahte reçete ile değiştirildiği Kurum kamera kayıtlarından ve eczane çalışanlarının reçetede sıkıntı çıktığı tarihte Mehmet Koç ile görüştüklerini beyan etmelerinden anlaşılmaktadır. Zira Kurum çalışanının davacı eczacı veya çalışanları yararına onların bilgileri dışında mesleğini tehlikeye atarak bu eylemi gerçekleştirmiş olmasının hayatın olağan akışına uygun olmayacağı yapılan yargılama ve ceza dosyası kapsamında alınan beyanlardan tespit olunmuştur. Bu nedenle davacı hakkında cezai işlem uygulanması yerinde olmuştur.

3. Davacı çalışanlarının eylemleri nedeniyle uygulanacak ceza belirlenirken 2020 protokolünün 6.12 nci maddesi gereği davacının dava açmakla hakkında lehine olan 2020 protokolünün uygulanmasını istediği kabul edilerek bu protokolün değerlendirilmesi neticesinde belirlenecek ceza miktarı üzerinden hüküm kurulması gerekirken yanılgılı değerlendirme ile davanın kabulüne karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.

VI. KARAR

1.Davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,

2.Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin
Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

3. İlk Derece Mahkemesi kararının davalı yararına BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

25.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.