YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/358
KARAR NO : 2023/1632
KARAR TARİHİ : 29.05.2023
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 18. Hukuk Dairesi
DAVA TARİHİ : 19.10.2018
KARAR : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2018/559 E., 2020/65 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; davalı idare tarafından 07.11.2016 tarihinde 36 ay süreli “Hasta sonucu karşılığı biyokimya ve mikrobiyoloji testleri ile birlikte analiz cihazları alımı” ihalesi yapıldığını, ihale doğrultusunda 13.12.2016 tarihinde davalı idare ile mal alımına ilişkin sözleşme imzalandığını, 05.07.2018 tarihli 30469 sayılı mükerrer resmi gazetede “Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile “sağlık Hizmetleri Fiyatlandırma Komisyonuna Ait Kararlar”ın yayımladığını, idarece söz konusu ihalenin teknik şartnamesinde yer alan “… parametre SUT kodu ve puanı güncellendiği takdirde hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puan kullanılacaktır” ibaresine dayalı olarak 05.07.2018 tarihi itibarı ile hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puan kullanılacağının şirkete gönderilen yazı ile bildirildiğini, 10.08.2018 tarihinde yazıya itirazlarını yaptıklarını, itirazlarının idare tarafından 17.08.2018 tarihinde reddedildiğini, şirket aleyhine tek taraflı yapılan değişikliğin sözleşmenin sürdürebilirliğine engel teşkil ettiğini, değişiklik ile şirket açısından ifa güçlüğü ortaya çıktığını, kamu ihale sözleşmelerinin her iki tarafa borç yükleyen sözleşmeler olduklarını, borçlu kavramının hem idareyi hem de yükleniciyi kapsadığını, bu sebeple değişen hükümle birlikte sözleşme koşullarının tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini iddia ederek davalı idarenin ihtirazi kayıt konularak kabul edilen eksik ödemeler sebebiyle şimdilik; fazlaya dair hakları saklı kalmak üzere, 1000 TL nin tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı; davacı ile imzalanan sözleşmenin eki olan Teknik Şartnamenin 4.d maddesinde düzenlenen “Teknik Şartnamede belirtilen test parametrelerinin SUT kodu ve puanı güncellendiği takdirde hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puan kullanılacaktır.” ibaresi gereğince 10.07.2018 tarihli yazı ile puan hesaplamalarının güncel SUT puan tablosu üzerinden yapılacağının davacıya bildirildiğini, davacı vekilinin itiraz dilekçesinde güncel SUT puan tablosu üzerinden yapılacak hesaplamaların kabul edilmeyeceğini, buna göre yapılacak ödemelerin eksik ödeme olarak kabul edilip ihtirazi kayıt konularak alındığının bildirildiğini, bunun üzerine davalı idarenin ihale sözleşmesinin 8.maddesinde düzenlenen “ihale dökümanı, bu sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup, idariyi ve yükleniciyi bağlar” hükmü uyarınca şartnamenin 4.d. maddesinde düzenlenen ibarenin ikinci kez davacıya bildirildiğini, 05.07.2018 tarihi itibarı ile güncel SUT puanı üzerinden yapılan hesaplamaların imzalanan sözleşmeye aykırı olduğu iddiası ile huzurdaki davanın açıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında imzalanan 13.12.2016 tarihli “Hasta Sonucu Karşılığı Biyokimya ve Mikrobiyoloji Testleri İle Biklikte Analiz Cihazları Alımı”- “Mal Alımına Ait Sözleşme” başlıklı sözleşmenin teknik şartnamesinin 4 nolu maddesinin a fıkrasında SUT kodu ve puanları güncellendiği takdirde hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puan kullanılacağının belirtildiği, bu sebeple davalının işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; sözleşmenin 8. maddesine göre sözleşme ve ihale dokümanı arasında çelişki veya farklılık olduğunda ihale dokümanı esas alınacak olsa bile, öncelik sıralamasında idari şartnamenin teknik şartnameden önce geldiğini, idari şartnamede ve sözleşmede sözleşmenin uygulanması sırasında fiyat farkı uygulanmayacağına dair hükümlere yer verildiğini, bu sebeple fiyat farkı uygulanmasının söz konusu olamayacağını, 31 Ağustos 2013 tarihli ve 28751 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslar’ın “Uygulama Esasları” başlıklı 6 ncı maddesinde de “Bu Esaslara tabi mal alımı ihalelerinde fiyat farkı uygulanabilmesi için, söz konusu işlerin ihalelerine ilişkin idari şartname ve sözleşmelerde bu esaslara göre fiyat farkı hesaplanacağının belirtilmiş olması gerekir. Sözleşmelerde yer alan fiyat farkına ilişkin esas ve usullerde sözleşme imzalandıktan sonra değişiklik yapılamaz.” hükmüne yer verildiğini, sözleşme tarafı idare tarafından tek taraflı olarak yapılan bu değişikliğin, eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ve şirketi zor durumda bıraktığını, sözleşme imzalanırken o günkü SUT fiyatları üzerinden maliyet hesapları yapıldığını ve ihalede söz konusu bu hesaplamalara göre teklif verildiğini, herhangi bir değişikliğin ancak karşılıklı anlaşma sağlanarak, sözleşmeci iki tarafın mali güç orantıları göz önüne alınarak yapılabileceğini, yazılı yapılan sözleşmenin değiştirilmesinde de yazılı şekle uyulması gerektiğini, ayrıca hükmün gerekçesiz olduğunu ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; taraflar arasında imzalanan 36 ay süreli “Hasta Sonucu Karşılığı Biyokimya ve Mikrobiyoloji Testleri İle Birlikte Analiz Cihazları Alımı” sözleşmesinde “Sözleşmenin türü ve bedeli” başlıklı 6 ıncı maddesinde “Bu sözleşme birim fiyat sözleşme olup, İdarece hazırlanmış cetvelde yer alan ve ayrı sözleşme konusu olacağı belirtilen her bir iş kalemleri için Yüklenici tarafından teklif edilen birim fiyatların çarpımı sonucu bulunan tutarların toplamı olan 26.962.200,50TL bedel üzerinden akdedilmiştir. Alınan malların ve yapılan işlerin bedellerinin ödenmesinde, birim fiyat teklif cetvelinde Yüklenicinin teklif ettiği ve sözleşme bedelinin tespitinde kullanılan birim fiyatlar esas alınır. ” hükmü düzenlenlendiği, sözleşmenin 8.1 maddesine göre ihale dokümanının, sözleşmenin eki ve ayrılmaz parçası olup idareyi ve yükleniciyi bağladığının, sözleşme hükümleri ile ihale dokümanını oluşturan belgelerdeki hükümler arasında çelişki veya farklılıklar olması halinde ihale dokümanında yer alan hükümlerin esas alınacağının ve sözleşmenin 8.2 nci maddesinde ise ihale dokümanını oluşturan belgeler arasındaki öncelik sıralamasının “1)İdari şartname, 2)Teknik şartname, 3)Sözleşme tasarısı, 4)Yazılı açıklamalar” şeklinde belirlendiğini, taraflar arasındaki sözleşmenin eki olan teknik şartnamenin 3.A fıkrasında satın alınacak test sonucu parametreleri, SUT kodları ve puanları, toplam puanlarının liste olarak Ek-1 de verilip yüklenicilerin toplam puan üzerinden tek birim fiyat teklif edeceğinin, SUT kodu ve puanı güncellendiği takdirde hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puanın kullanılacağının kuşkuya mahal olmayacak şekilde düzenlendiği, sözleşmenin 12.2.3 üncü maddesinde “Teknik şartnamede belirtilen her bir testten, SUT da belirtilen puanın birim puan fiyatı ile çarpılması neticesinde bulunan bedel üzerinden ödeme yapılacaktır.” hükmü hesaplamanın yapılma şeklini izah etmekte iken teknik şartnamedeki 3.A maddesindeki hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puan kullanılacağına dair düzenleme ile hesaplamada kullanılacak puan ve kodların güncel olacağına işaret edildiği anlaşıldığından yerel mahkeme kararının doğru olduğu gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; mahkeme kararlarının sözleşme ilişkisi yeterince incelenmeden verildiğini, hem sözleşme hem de idari şartnamede fiyat farkı hesaplanmayacağının açıkça düzenlendiğini, idari şartnamenin teknik şartnameden öncelikli olduğunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Mal Alımlarında Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Uygulama Esasları uyarınca fiyat farkı uygulanabilmesinin ancak idari şartname ve sözleşmede hüküm bulunması halinde mümkün olacağının düzenlendiğini, sözleşmede tek taraflı değişiklik yapılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, ekonomik koşullar dikkate alındığında Euro kurunun artmasıyla sözleşme anındaki duruma göre maliyet hesabı yapıldığında bu şekilde bir değişikliğin şirketi zor durumda bırakacağı, sözleşme değişikliğinin de yazılı olması gerektiğini, emsal nitelikteki kararda da sözleşme sonrası SUT hükmünün sözleşmeyi değiştiremeyeceğinin belirtildiğini, bilirkişi kurulunda hukukçu bulunmadığını ve rapora itirazlarının karşılanmadığını ve bilirkişinin hukuki görüş bildirmekle görev tanımı dışına çıkıldığını ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, SUT hükümlerine dayalı alacak istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun “Sözleşmelerin yorumu” başlıklı 19 uncu maddesine göre; bir sözleşmenin türünün ve içeriğinin belirlenmesinde ve yorumlanmasında, tarafların yanlışlıkla veya gerçek amaçlarını gizlemek için kullandıkları sözcüklere bakılmaksızın, gerçek ve ortak iradeleri esas alınır.
2. Sözleşmenin yorumunda amaç, taraflarının birbirine uygun gerçek iradelerini tespit edebilmektir. Sözleşme yorumlanırken öncelikle tarafların kullandıkları ifadeler ve kelimeler dikkate alınmalı ancak bunlar metnin bütünlüğü içinde yorumlanmalıdır. Sözleşmedeki ifadelerin yeterince açık olmaması yahut metnin muğlak olması halinde tarafların iradelerini ortaya koymaya imkân veren yardımcı olgulara bakılmalıdır.
3.Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile yukarıda yer verilen hukuk kuralı gereği teknik şartnamede açıkça SUT kodu ve puanı güncellendiği takdirde hesaplama ve ödemelerde güncel kod ve puanın kullanılacağının belirtildiğinin anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.