YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1919
KARAR NO : 2023/1858
KARAR TARİHİ : 08.06.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/507 E., 2022/325 K.
DAVA TARİHİ : 11.07.2012
KARAR : Davanın kısmen kabulüne
KARAR DÜZELTME İSTEYEN : Davacı ve davalı
Taraflar arasındaki Kurum işleminin iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine, Dairece Mahkeme kararının onanmasına karar verilmiştir.
Taraf vekillerince Dairece verilen kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla; kesinlik, süre ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, karar düzeltme dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Başkan Eczanesi’nin sahibi olduğunu, Kurum mensubu …, … ve … isimli hastalar adına düzenlenen ve eczanesi tarafından kuruma faturalandırılan reçetelerdeki imzaların hasta veya yakınlarına ait olmaması nedeniyle Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2011 yılı protokolünün 6.3.3 üncü maddesi uyarınca 4.959,09 TL reçete bedelinin 5 katı tutarı olan 24.795,45 TL cezai şart ile bu hastalara veya yakınlarına reçetelerdeki ilaçların teslim edilmemiş olması nedeniyle yine aynı protokolün 6.3.10 uncu maddesi uyarınca 4.207,47 TL reçete bedelinin 5 katı tutarı olan 21.037,35 TL cezai şart olmak üzere toplam 45.832,80 TL para cezasının kendisinden tahsil edilmesine karar verildiğini, hasta … adına düzenlenen 10.02.2011 tarihli reçete arkasındaki imzanın hasta ya da yakınına ait olmaması ve reçetede yazılı ilaçların hasta ya da yakınına teslim edilmemiş olması nedeniyle eylemin son 1 yıl içinde tekrarlandığı gerekçesiyle 6.3.3, 6.3.10 ve 6.7, 6.9 maddeleri uyarınca sözleşmesinin 6 ay süreyle feshedilmesine karar verildiğini, ancak bu kararın hukuka ve hakkaniyete aykırı olduğunu, ilaçların hastalara teslim edildiğini, yanlış anlaşılmanın hastalar ile yakınları arasında diyalog kurulamamasından kaynaklandığını belirterek kurum işleminin iptali ile borçlu olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; Kurum işleminin yerinde olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 15.12.2014 tarihli ve 2012/207 Esas, 2014/692 Karar sayılı kararıyla; uzman bilirkişi raporunun uyuşmazlığı çözmede yeterli, denetime açık ve hüküm kurmaya elverişli olduğu görülmekle davanın kısmen kabulüne sözleşmenin feshi kararının iptali talebi yönünden reddine, 34.824,20 TL yönünden davacının borçlu olmadığının tespitine, 11.008,60 TL yönünden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesi’nin 11.05.2016 tarihli ve 2015/7263 E., 2016/12946 K. sayılı ilamında; davacı tanıkları dinlenmiş ise de, … ve … isimli hastaların dinlenilmediği, hasta yakını olan …’ın mahkeme huzurunda beyanı alınmasına rağmen kendisi tarafından mahkemeye ibraz edilen dilekçe içeriğinin sorulmadığı ve ifadesindeki çelişkilerin giderilmediği, davalı kurum savunmasında davacı hakkında suç duyurusunda bulunulduğunu beyan etmişse de bu suç duyurusunun akıbetiyle ilgili dosya kapsamında bir bilgi bulunmadığından mahkemece davalı kurumun denetimi sırasında ifadesine başvurulan hastaların tamamı dinlendikten sonra, davacı hakkında davaya konu reçetelerle ilgili olarak açılmış bir ceza davası var ise bu dava da dikkate alınarak tüm delillerin birlikte değerlendirilerek sonucuna uygun karar verilmesi gerektiğinden mahkeme kararı bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu …’a ait reçete ile ilgili ifadesi alınan … ve …’ın beyanına itibar edilerek ilaçların hak sahibi olmayan kişilere teslim edildiği hususunun davalı tarafından ispatlanamadığına kanaat edilmiş, bu işlem yönünden kurumca yapılan işlemin iptaline, diğer hasta … ve … yönünden ise reçete edilen ilaçların hak sahibi olmayan kişilere teslim edildiği, Başkan Eczanesinden hastalarca ilaç alınmadığı ve ilaçların kendilerince kullanılmadığı ispatlandığından Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesi kararı uyarınca davacı taraf hakkında beraat kararı verilmiş ise de beraat kararı ile bağlı olunmadığı dikkate alınarak davanın kısmen kabulüne; davalı Kurum tarafından sözleşmenin feshi yaptırımın iptali talebinin reddine, davalı SGK Başkanlığı Trabzon Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünün 18.01.2012 tarih B13.2.SGK4.61.20.01/1/173.630 sayılı yazısı ile 45.832,80 TL cezai yaptırımın 34.824,20 TL’sinin iptali ile 11.008,60 TL olarak tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Dairemizin 21.12.2022 tarihli ve 2022/7304 Esas, 2022/9692 Karar sayılı ilamında; kararın bozmaya uygun olmasına ve delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan mahkeme kararı onanmıştır.
VI. KARAR DÜZELTME
A. Karar Düzeltme Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri karar düzeltme isteminde bulunmuştur.
B. Karar Düzeltme Sebepleri
1. Davacı vekili karar düzeltme dilekçesinde; mahalli mahkemenin Trabzon 1. Ağır Ceza Mahkemesinde açılan davada müvekkili hakkında verilen beraat kararını yeterince değerlendirmediğini, davacının Kurum’u zarara uğratmak amacıyla kasıtlı olarak Kurum’a sahte ilaç fiyat kupürü/sahte karekod, sahte reçete veya sahte rapor fatura etmesi gibi bir durumun olmadığını, karara mesnet teşkil eden bilirkişi raporunda tanık ifadelerinin değerlendirilmesinde hatalı sonuca varıldığını, ortada kurum zararının olmadığını belirterek kararın düzeltilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili karar düzeltme dilekçesinde; tanık …’ın davacı tarafın yönlendirmesi ile yazılı beyan tanzim ederek mahkeme dosyasına sunduğunu, Kurum işleminin yasal mevzuata ve akdedilen protokole uygun olup davacı tarafın davasının tamamen reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek kararın düzeltilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının Kuruma faturalandırdığı bir kısım reçetelerdeki ilacı hastaya teslim etmediği ve reçetelerin arkasındaki yazı ile imzaların hasta ya da yakınına ait olmadığı gerekçesiyle Kurumca uygulanan cezai işlemin iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 yılı protokolünün 5.3.2 nci maddesi şu şekildedir;
“Eczacının Kuruma fatura ettiği reçetelerde (e-reçete olarak düzenlenenler hariç) bulunması gereken ve reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da ilacı alana teslim edildiğine ilişkin imzanın, reçete sahibine veya ilacı alana ait olmadığının denetim ile tespitinin kesinlik kazanması halinde, reçete bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı yazılı olarak uyarılır, tekrarı halinde reçete bedelinin 5 (beş) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 1 (bir) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak hastanın veya ilacı teslim alan kişinin ilacı aldığını beyan etmesi durumunda bu madde hükmü uygulanmaz.”
2. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 yılı protokolünün 5.3.5 inci maddesi şu şekildedir;
“Kurum, İl Sağlık Müdürlüğü veya Eczacı Odası tarafından eczanede yapılan denetimde, reçete sahibi veya ilacı alan kişiye teslim edilmeyen ilaçlara ait reçetelerin Kuruma fatura edildiğinin tespiti halinde ilaç bedelinin 2 (iki) katı tutarında cezai şart uygulanarak eczacı uyarılır. Tekrarı halinde ilaç bedelinin 10 (on) katı tutarında cezai şart uygulanarak sözleşme feshedilir ve 3 (üç) ay süre ile sözleşme yapılmaz. Ancak, Kurum tarafından yapılacak soruşturma neticesinde hastaya teslim edilmek üzere hastanın ilaç alım tarihinden itibaren 60 (altmış) günü geçmeyecek sürede ilaçların eczanede bekletildiğinin saptanması halinde bu madde hükmü uygulanmaz.”
3. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 yılı protokolünün 6.12 nci maddesi şu şekildedir;
“Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce herhangi bir nedenle Kurumca veya Kuruma devredilen kurumlarca sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczacının bu işleme karşı dava açmış olması ve açılan davanın Protokolün yürürlüğe girdiği tarihte kesinleşmemiş olması halinde yazılı talebi ile; Kurumca tespit edilen ve sözleşmesinin feshedilmesi ve/veya cezai şart uygulanmasına ilişkin fiil/fiiller için bu Protokolün (5) ve (6) numaralı maddelerinde yer alan hükümler uygulanır. Ancak Kurumca tahsil edilmiş olan cezai şart ve yersiz ödeme tutarları geri ödenmez, mahsup edilmez. Bu protokolden önceki protokollerde sözleşmenin feshi ve cezai şart gerektiren maddelerden bu protokolde kaldırılmış olanlar nedeniyle sözleşme feshi ve/veya cezai şart uygulanmış olan işlemler, konusu kalmadığından durdurulur ve işlem yapılmaz. Bu Protokolün yürürlük tarihinden önce (5.3) numaralı maddede sayılan fiillerden dolayı sözleşmesi feshedilen ve/veya cezai şart uygulanan eczanelerin yazılı talebi üzerine, bu Protokoldeki cezai şart ve fesih hükümleri uygulanır. Ancak eczanenin feshine ilişkin fiil için; bu Protokol hükümlerinde eczacının yazılı olarak uyarılması ve/veya “tekrarı halinde” yeni bir yaptırım belirtilmiş ise, bu Protokolün yürürlük tarihinden önce yapılmış fesih işlemi “yazılı olarak uyarı” ve/veya fesih işlemine esas fiil ise tekrara dayalı yaptırımlar için ilk fiil olarak kabul edilir. Bu madde hükmü uygulanırken daha önce Kuruma devredilen kurumlar ile yapılan protokoller gereği sözleşmesi feshedilen eczacı için, fesih tarihinden itibaren geçen süre bu Protokol hükümlerine göre sözleşme yapılmayacak süreden düşülür.”
4. Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2020 yılı protokolünün 6.17 nci maddesi şu şekildedir;
“Bir fatura dönemi için uygulanacak cezai şartın hesaplanması reçete bazında yapılır. Bir reçetede birden fazla usulsüz fiilin tespit edilmesi durumunda cezai şartlardan en yüksek olanı esas alınır. Bir fatura döneminde cezai işlem gerektiren birden fazla reçete tespit edilmesi halinde belirlenen cezai şartlar her bir reçetedeki tespit için ayrı ayrı hesaplanıp bu bedeller toplanmak suretiyle tahsil edilir. Cezai şartlar reçete/ilaç bedelinden az olamaz. (Bu maddenin uygulanmasında Protokolün 5.3.4, 5.3.6 ve 5.3.14 numaralı madde hükmü hariçtir.) Kurumca uygulanacak cezai şart tutarının her fiil için 250 (ikiyüzelli) TL’den az olması halinde, alınacak cezai şart bedeli 250 (ikiyüzelli) TL olarak uygulanır. Belirtilen aynı fiilin/fiillerin son 1 (bir) yıl içinde tekrarlandığının tespit edilmesi halinde uygulanacak cezai şart bedeli her fiil için 500 (beşyüz) TL olarak uygulanır.”
3. Değerlendirme
1. Karar düzeltme yoluyla incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre dinlenen tanık beyanlarından …’a ait reçete muhteviyatı ilaçların hasta veya yakınları tarafından alındığı anlaşıldığından bu reçeteler nedeniyle uygulanan cezai işlemin iptaline hükmedilmesinin isabetli olduğu anlaşılmakla davalının tüm, davacının aşağıdaki aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki sair karar düzeltme talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
2. Davacı eczacı hakkında; Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin Türk Eczacıları Birliği üyesi eczanelerden ilaç teminine ilişkin 2009 Yılı protokolünün 6.3.3 ve 6.3.10 maddeleri gereğince cezai işlem uygulanmıştır. Davaya konu protokol maddeleri 2020 Yılı protokolünün 5.3.2 ve 5.3.5 inci maddelerinde daha az ceza miktarı içerir şekilde düzenlenmiştir. Bu durumda 2020 yılında yürürlüğe giren protokolün ilgili maddelerinin olaya uygulanıp uygulanamayacağı üzerinde durulmalıdır. Bu protokolün 6.12 nci maddesine göre davacının yazılı talebi halinde 2020 protokolünün ilgili hükümlerinin uygulanacağı belirtildiğinden, davacının dava açmakla lehine olan protokol hükümlerinin hakkında uygulanmasını istediği, dava açmasının yazılı talebi olarak kabul edilmesi gerektiğinden 2020 protokolünün yukarıda bahsi geçen tüm hükümlerinin değerlendirilerek yeniden belirlenecek ceza miktarı üzerinden karar verilmesi gerekirken sonraki protokol hükümleri dikkate alınmadan davanın kısmen kabulüne dair verilen kararın bozulması gerekirken zuhulen onandığı anlaşıldığından; davacının bu yöne ilişkin karar düzeltme isteminin kabulü ile onama ilamının kaldırılarak Mahkeme kararının bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle ;
Davalı vekilinin tüm, davacının sair karar düzeltme talebinin REDDİNE,
Davacı vekilinin karar düzeltme talebinin kabulü ile Dairece verilen 21.12.2022 tarihli ve 2022/7304 Esas, 2022/9692 Karar sayılı onama ilamının kaldırılarak Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan karar düzeltme harcının istek halinde davacıya iadesine,
Para cezasının karar düzeltme isteyen davalıya yükletilmesine,
08.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.