YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/8287
KARAR NO : 2023/1293
KARAR TARİHİ : 04.05.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 19. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/3638 E., 2022/2004 K.
DAVA TARİHİ : 31.03.2016
KARAR : Davanın kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 1. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2016/214 E., 2018/173 K.
Taraflar arasındaki rücuen tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı ve davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; dava dışı üçüncü kişi tarafından açılan kamulaştırmasız el atma davasının … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2013/142 E., 2014/689 K. sayılı kararı ile 20.11.2014 tarihinde karara çıktığını, kamulaştırmasız el atma bedeli, irtifak tesisi ve pilon yeri değeri olarak 92.642,00 TL’nin dava tarihinden itibaren davanın konusuna ve tarafların sıfatına göre yasal faizi ile birlikte davalıdan alınmasına karar verildiğini, kararın onandığını, dosya davacısı tarafından mahkeme ilamının Bakırköy 7. İcra Dairesinin 2015/9830 E. sayılı dosyasında takibe konulduğunu, müvekkilinin kurum borcunu 141.153,63 TL olarak 29.07.2015 tarihinde icra dosyasına ödediğini, ancak dava konusu … İlçesi, Şamlar Resneli Çiftliği 1011 parsel sayılı taşınmaz üzerinden DSİ 14. Bölge Müdürlüğünce tesis edilen 34,5 Kv, DSİ – Sazlı Dere Barajı ENH geçtiğini, kamulaştırma işlemlerinin TEDAŞ Genel Müdürlüğü ve … arasında 08.10.1997 tarihli protokol ile düzenlendiğini, protokol gereği kamulaştırma işlemleri müvekkili şirketçe yürütülecek olup, kamulaştırma bedellerinin DSİ Genel Müdürlüğünce ödenmesinin kararlaştırıldığını ancak ödenmediğini ileri sürerek fazlaya illişkin haklar saklı kalmak kaydıyla icra takibi ile ödenen 141.153,63 TL nin ödeme tarihi olan 29.07.2015 tarihinden itibaren işleyecek reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; projenin tamamı için kamulaştırma ve irtifak bedelinin 14.11.1997 tarihinde 5.748,094 TL olarak bankaya yatırıldığını, davacı tarafa kamulaştırma işlemleri ve bedeli olarak 1997 tarihinde ödeme yapıldığını, protokol hükümlerine göre davacı tarafın DSİ ‘den alacak talebinde bulunmasının hukuken mümkün olmadığını, bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini dilemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 24.04.2018 tarihli ve 2016/214 E., 2018/173 K.
sayılı kararında; davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacı vekili ve davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı, kabul edilen alacaklarına ödeme tarihinden itibaren faiz işletilmesi gerekirken dava tarihinden itibaren faize karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçeleriyle istinaf talebinde bulunmuştur.
Davalı vekili; davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabul kararı verilmesinin doğru olmadığı gibi harçtan … oldukları halde aleyhlerine harç kararı verilmesinin de doğru olmadığı gerekçesi ile istinaf talebinde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının istinaf sebeplerinin incelenmesinde, talebin rucüen alacak davası olduğu nazara alındığında, mahkemenin ödeme tarihini esas alarak faize hükmetmesi gerekirken dava tarihini esas alarak kurmuş olduğu hükmün yerinde olmadığı, hal böyle olunca davacının faizin başlangıç tarihine yönelik istinaf taleplerinin kabulüne, davalının esasa ilişkin istinaf sebeplerinin incelenmesinde, dosya kapsamındaki yazı, belge ve bilgilere, yasaya uygun gerektirici nedenlere, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde dayanılan delillerle, delillerin tartışılması sonucu maddi olay ve hukuki değerlendirmede usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına; incelemenin istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılıp, kamu düzenine herhangi bir aykırılığın da bulunmamasına, dava dışı şahıslar tarafından açılan kamulaştırmasız el atma davalarında hükmedilen ve davacı tarafından ödenen bedelden davalının sorumlu olduğu anılan protokol ve dosya kapsamından anlaşıldığından davalının esasa ilişkin istinaf taleplerinin reddine, ancak davalı Harçlar Kanunun 13/j maddesi gereğince harçtan … olmasına rağmen harca hükmedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulüne, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, taraflar arasındaki protokol hükümlerine göre kamulaştırma bedelinin protokol imza tarihinde ödendiğini, kendilerinin herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığını, kabul anlamına gelmemek kaydıyla davacının zararın artmasında payının olduğunu ve müterafik kusur hususunun değerlendirilmesi gerektiğini, ayrıca davalı kurumun harçtan … olmasına rağmen Bölge Adliye Mahkemesince harca hükmedildiğini ileri sürerek ilk derece mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, taraflar arasında düzenlenen protokol hükümlerine göre davacının ödemiş olduğu kamulaştırma bedelinin davalıdan rücuen tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Taraflar arasında imza edilen protokol hükümleri,
Yargıtay Kapatılan 13. HD 2012/4916 E.- 2012/21813 K. sayılı emsal kararı,
7139 sayılı DSİ Genel Müdürlüğünün Hizmetleri Hakkındaki Kanun’un 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Taraflar arasındaki 29.09.1997 protokolün, IV.maddesinin 2/B maddesinde “..istimlak ve irtifak haklarına ilişkin işlemlere Boğaziçi-Edaş tarafından başlanabilmesi için 5.784.094.800 TL bedelin bir defada DSİ tarafından nakit olarak bu sözleşmenin imzalandığının Tedaş tarafından kendisine bildirilmesini izleyen 30 gün içerisinde Boğaziçi-Edaş veznesine veya bildirilen banka hesabına yatırılacaktır. Boğaziçi-Edaş’ın defter kayıtlarına göre belirlenecek kamulaştırma son maaliyet bedeli ile yukarda anılan bedel arasında fark meydana gelirse fark bedeli Tedaş’ın bildirimi izleyen 30 gün içerisinde Boğaziçi-Edaş ve DSİ arasında karşılıklı olarak tasfiye edilecektir.” hükmünün yer aldığı, bu hüküm gereğince, davacının, ödemiş olduğu kamulaştırma bedelini davalıdan talep ettiği, protokol kapsamında davalı tarafça peşin ödenen bedelin de taraflar arasında görülen diğer dosyada mahsubunun yapıldığı, böylelikle mükerrer bir tahsilatın önünde geçilmiş olduğunun anlaşılmasına, tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına göre davalının sair temyiz itirazlarının reddi gerekmektedir.
2. Davalı kurum, harçtan … olup Bölge Adliye Mahkemesince, davalı vekilinin bu yöndeki istinaf talebinin kabulüne karar verilmiş iken, hüküm fıkrasında “Harçlar Kanununa göre hesap edilen 9.660,00 TL nispi karar ve ilam harcı ile başvurma harcının davalıdan alınarak hazineye irad kaydına” şeklinde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.
Ne var ki karar usule ve kanuna uygun olduğundan, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinin değiştirilerek ve düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının REDDİNE,
2. Davalı vekilinin harca ilişkin temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkralarında bulunan “Harçlar Kanununa göre hesap edilen 9.660,00 TL nispi karar ve ilam harcı ile başvurma harcının davalıdan alınarak hazineye irad kaydına” söz ve rakamlarının hüküm fıkrasından çıkarılmasına, Bölge Adliye Mahkemesi kararının bu şekilde DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.