YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/6659
KARAR NO : 2023/2041
KARAR TARİHİ : 05.07.2023
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 24. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/488 E., 2022/659 K.
KARAR : Davanın reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 5. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2020/542 E., 2021/898 K.
Taraflar arasındaki istirdat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından duruşma istemli temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 05.07.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir..
Belli edilen günde gelen davacı vekili Avukat … … … ile davalı vekili Avukat …’ın sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00’te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı; Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen turizm belgeli oteli işletmekte olup, davalı kurumun su abonesi olduğunu, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesinde turizm belgeli yatırım ve işletmelerin elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden ödeyeceklerine dair düzenleme bulunmasına rağmen, davalı kurum tarafından faturaların en yüksek tarifeden tahakkuk ettirildiğini ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, turizm işletme belgesinin veriliş tarihi olan 17.09.2010 tarihinden itibaren fazladan tahakkuk ettirilip tahsil edilen bedellerden şimdilik 1.000,00 TL’nin ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek ticari avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiş, 19.11.2021 tarihli dilekçesi ile talebini 190.460,42 TL’ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı; tarafına husumet yöneltilemeyeceğini, davanın zamanaşımına uğradığını, kabul anlamına gelmemekle birlikte faturaların ihtirazı kayıt konulmadan ödendiğini, bu nedenle davacının geriye dönük talepte bulunamayacağını, tahakkuk işleminin hukuka uygun olduğunu, ilgili mevzuat gereği kamu kurum ve kuruluşları tarafından üretilen mal ve hizmetlerden herhangi bir indirim yapılamayacağını savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 17.05.2021 tarihli bilirkişi raporu hükme esas alınarak, davacının davalı Kurumun su abonesi olduğu, davalı Kurum tarafından Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesindeki açık düzenlemeye aykırı olacak şekilde, tüketime esas faturaların sanayi ve meskenlere uygulanması gereken en düşük tarifeden tahakkuk ettirilmesi gerekirken, ticarethanelere uygulanan en yüksek tarifeden tahakkuk ettirildiği, davaya konu dönemlerde fazladan tahakkuk ettirilip tahsil edilen toplam bedelin 190.460,42 TL olarak hesaplandığı, ancak davalının zamanaşımı def’inde bulunduğu, uyuşmazlığa uygulanması gereken zamanaşımı süresinin 10 yıl olduğu ve bu durumda alacağın 783,30 TL’lik kısmının zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle; davanın kısmen kabulü ile 189.677,12 TL’nin 1.000,00 TL’sinin dava tarihinden, 188.677,12 TL’sinin ise ıslah tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 1 … maddesi gereğince, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesine göre ücretsiz veya indirimli tarife uygulamalarına son verildiğini, bu nedenle sonradan ibraz edilen turizm belgesi ile geriye dönük olarak indirim uygulaması talep edilemeyeceğini, kaldı ki davanın zamanaşımına uğradığını, tarafına husumet yöneltilemeyeceğini, kabul anlamına gelmemekle birlikte hüküm altına alınan miktarın fahiş olduğunu, avans faizine hükmedilemeyeceğini, davanın reddinin gerektiğini ileri sürerek; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin indirimli tarifeye yönelik muafiyeti, 4736 sayılı Kanun’un 1 … maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı ve Bakanlar Kurulu Kararı ile de Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin sadece elektrik aboneliğinde indirimli tarifeden yararlanacağı hususunun kararlaştırılmış olduğu, tüm bu nedenlerle davanın tümden reddinin gerektiği gerekçesiyle, davalı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesinin kararını kaldırılarak, yeniden esas hakkında davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; davacının işletmecisi olduğu otelin turizm işletme belgesine sahip olduğunu, abonelik süresinde de geçerliliğini koruyan 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesi gereği, davalı tarafından faturalandırmanın sanayi ve meskenlere uygulanan en düşük tarifeden yapılması gerekirken, yüksek tarife üzerinden faturaların fazladan tahakkuk ettirildiğini, 4736 sayılı Kanun’un genel norm niteliğinde olup, … norm niteliğindeki 2634 sayılı Kanun’un uygulanabilirliğini ortadan kaldırmadığını, davanın kabulü gerektiğini ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, turizm belgeli işletmenin su tüketimine ilişkin faturalarının, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun 16 ncı maddesine aykırı olacak şekilde fazladan tahakkuk ettirildiği iddiasına dayalı istirdat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2634 Sayılı Turizmi Teşvik Kanunu’nun (2634 sayılı Kanun) 16 ncı maddesi 30.05.1991 tarihinde; “Turizm belgeli yatırım ve işletmeler elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler.” şeklinde değiştirilmiştir.
2. Ne var ki, 19.01.2002 tarihinde yürürlüğe giren 4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un (4736 sayılı Kanun) 1 … maddesinde; “Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları, genel ve katma bütçelerin transfer tertiplerinden yardım … kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıkları ile müesseseleri, il … idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları …, müessese ve işletmeler, … bütçeli kuruluşlar, özelleştirme işlemleri tamamlanıncaya kadar, 24.11.1994 tarihli ve 4046 sayılı Kanuna tabi kuruluşlar ve … hukuk hükümlerine tabi, kamunun çoğunluk hissesine sahip olduğu kuruluşlar, kamu banka ve kuruluşları ile bunlara bağlı iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticari indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz.
Belediyeler ile bunların kurdukları …, müessese ve işletmeler, toplu taşıma hizmetlerinde malul, yaşlı, öğrenci ve basın kimlik kartı sahiplerine indirim uygulamaya yetkilidirler.
24.02.1968 tarihli ve 1005 sayılı … Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanun, 03.11.1980 tarihli ve 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanun ve 12.04.1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ücretsiz veya indirimli tarife uygulanması ile ilgili hükümleri saklıdır.
Bakanlar Kurulu birinci fıkra hükmünden muaf tutulacak kişi veya kurumları tespit etmeye yetkilidir.
Bu Kanunun yayımı tarihinden önce üçüncü fıkrada belirtilen kanunlar dışında; kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, genelge ve benzeri düzenleyici işlemler ile diğer idari işlemlerle tesis edilmiş bulunan ücretsiz veya indirimli tarife uygulamalarına 31.12.2001 tarihinden itibaren son verilir.” şeklinde düzenleme yapılarak 31.12.2001 tarihinden itibaren Kanun’da sayılan istisnalar dışında indirimli tarife uygulamalarına son verilmiş ve muafiyetler konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
3. Bunun üzerine, 23.05.2002 tarihli ve 24763 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 12.04.2002 tarihli ve 2002/4100 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile “Elektrik abonesi bazı kişi ve kuruluşların 08/01/2002 tarihli ve 4736 sayılı Kanunun 1 … maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaf tutulması ve uygulama esaslarının düzenlenmesine ilişkin ekli kararın yürürlüğe konulması” kararlaştırılmıştır. Adı geçen Karar’ın 2 nci maddesinde, 4736 sayılı Kanun’un 1 … maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaf tutulacak kurum ve kuruluşlar arasında 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesi uyarınca turizm belgeli yatırım ve işletmelerde sayılmış, 3 üncü maddesinin (b) bendinde ise turizm belgeli yatırım ve işletmelere indirimli tarife üzerinden elektrik enerjisi verileceği hüküm altına alınmıştır.
4. Bu kapsamda daha evvel, 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesi uyarınca, turizm belgeli yatırım ve işletmelerin elektrik, su ve gaz aboneliklerinde indirimli tarifeden yararlanacakları kararlaştırılmış iken, 4736 sayılı Kanun’un 1 … maddesi ile su ve gaz abonelikleri yönünden turizm işletmeleri hakkındaki indirimli tarife uygulaması yürürlükten kaldırılmıştır (Dairenin 21.04.2022 tarihli ve 2021/9170 E., 2022/3934 K. sayılı ilamıda aynı yöndedir.)
3. Değerlendirme
1. Yukarıda yer verilen açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; 2634 sayılı Kanun’un 16 ncı maddesindeki düzenlemenin, 4736 sayılı Kanun’un 1 … maddesi ile yürürlükten kaldırıldığı, Bakanlar Kurulu Kararı ile de turizm belgeli yatırım ve işletmelerin sadece elektrik aboneliğinde indirimli tarifeden yararlanacağının kararlaştırıldığı anlaşılmaktadır.
2. Şu durumda, Bölge Adliye Mahkemesince aynı gerekçe ile verilen karar usul ve kanuna uygun olduğundan, davacı vekilinin bütün temyiz itirazları reddedilerek kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
8.400,00 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
05.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.