YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/6411
KARAR NO : 2023/1343
KARAR TARİHİ : 09.05.2023
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/1212 E., 2022/509 K.
DAVA TARİHİ : 21.09.2007 (asıl dava) – 23.10.2007 (karşı dava)
HÜKÜM/KARAR : Asıl ve karşı davanın kısmen kabulü
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, alacak davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemesince bozma ilamına uyularak asıl ve karşı davanın kısmen kabulüne kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı/karşı davalı vekili ve davalı/karşı davacı vekili tarafından duruşma istemli olarak temyiz edilmekle kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 09.05.2023 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. müdürü … ve vekili Avukat … ile davalı/karşı davacı asil … geldiler. Sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00’te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.; müteahhitlik yaptığını, dava dışı arsa sahipleri ile imzalanan kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği kendisine düşen daireleri davalı … Acil’e imzalanan adi yazılı satış sözleşmesi ile sattığını, aralarında imzalanan sözleşmeye göre tapuların davalı …’un talimatı ile diğer davalı …’a devrini sağladığını, davalının sanatçı kimliğine güvenerek hareket ettiğini, ancak satış bedellerinin ödenmediğini ileri sürerek, öncelikle söz konusu taşınmazların tapularının iptalini, eğer bu mümkün olmaz ise dairelerin satış tarihindeki değerlerinden şimdilik 100.000,00 TL’nin davalılardan faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini istemiş; ıslah dilekçesi ile talebini 880.000,00 TL’ye yükseltmiştir.
II. CEVAP VE KARŞI DAVA:
1. Davalı/karşı davacı …; davacı ile arasında satış ilişkisi bulunmadığını, tapu kayıtlarından da anlaşılacağı üzere taşınmazları dava dışı arsa sahibinden satın aldığını, davacı ile diğer davalı … arasında imzalanan sözleşmelerin kendisi açısından bağlayıcı olmadığını savunarak davanın reddini dilemiş; karşı davasında, dava konusu daireleri inşaatı tamamlanmadan satın alması nedeni ile davacı/karşı davalı şirketten inşaatın tamamlanması konusunda taahhütname alarak yapılacak iş bedelini banka havalesi ile davacı/karşı davalı şirkete ödediğini, taahhütnamenin davacı/karşı davalı şirket yetkilisi … tarafından müşterek borçlu ve müteselsil kefil sıfatı ile imzalandığını, gönderilen noter ihtarına rağmen taahhütnamede belirtilen eksikliklerin tamamlanmadığını, bu eksikliklerin Antalya 1. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2007/782 değişik iş sayılı dosyası ile tespit edildiğini ileri sürerek, eksik iş bedeli 155.000,00 TL ile mahrum kalınan kira kaybı 7.500,00 TL olmak üzere toplam 162.500,00 TL’nin ödemenin yapıldığı 10.05.2007 tarihinden itibaren avans faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini istemiştir.
2. Davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. karşı davaya yönelik olarak, havale ile kendilerine yollanan paranın eksik iş bedeli olarak değil, satış bedelinin bir kısım ödemesi olarak yollandığını, satış bedelini tahsil edemediği için taşınmazların bitirilip teslim edilemediğini, kötüniyetli davalının alacak talep etme hakkı olmadığını savunarak karşı davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı … Acil, davaya cevap vermemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece 02.11.2010 tarih ve 2007/321 E., 2010/401 K. sayılı kararla; davacı ile davalı arasındaki konut satışından kaynaklanan ve gerek bu konutlara ilişkin tapu iptali ve tescil ya da bedelinin tahsili ve gerekse konutların sözleşme şartlarına uygun imal edilmemesi nedeni ile oluşan zararın tazminine yönelik ihtilafın Tüketici Mahkemesinde çözümlenmesi gerektiği gerekçesiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddi ile kararın kesinleşmesinden itibaren süresi içerisinde müracaat edildiği takdirde görevli Antalya Tüketici Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı davalı/karşı davacı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 22.12.2011 tarihli ve 2011/8588 E., 2011/20143 K. sayılı ilamıyla; “… Somut uyuşmazlıkta, davalı … temyiz itirazında, dava konusu 10 adet daireyi yatırım amaçlı olarak satın aldığını açıklamıştır. O halde, davalı tarafın anılan taşınmazları ticari amaçla edindiği, bu işlemin tüketici işlemi olmadığı gibi, davalının da tüketici sıfatını taşımadığı anlaşıldığından taraflar arasındaki ilişkinin 4077 sayılı yasa kapsamında kalmadığı anlaşılmaktadır. YHGK’nun 30.6.2010 gün ve 2010/14-358 E. ve 2010/353 kararı da aynı nitelikte olup, dava olunan miktara göre davaya bakmaya genel mahkeme görevli olduğundan işin esası incelenerek sonucuna uygun
bir karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde görevsizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan mahkemece 07.05.2013 tarih ve 2012/104 E. 2013/194 K. sayılı kararla; davacı/karşı davalının davalı … Acil yönünden açtığı tapu iptal tescil davasının husumetten reddine, davacı/karşı davalının davalı … yönünden açtığı davanın reddine; davalı/karşı davacının açmış olduğu davanın kabulü ile taahhütname nedeni ile gönderdiği 155.000,00 TL’nin paranın gönderildiği tarih olan 10.05.2007 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile 7.500,00 TL kira tazminatının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılar … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. ile müteselsil borçlu M.Can Kurt’tan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davalı/karşı davacıya verilmesine, fazla istemin reddine karar verilmiş; karara karşı, taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 16.11.2016 tarihli ve 2015/29081 E., 2016/21250 K. sayılı ilamıyla; “1-Davacı vekilinin temyizi yönünden; … Davacının tapu iptal talebi yönünden davalı … Acil’e husumet düşmez ise de; taşınmazların değerinin tahsiline yönelik talebi de olduğundan ve adi yazılı sözleşmede imzası bulunması karşısında tapu iptali tescili talebi yerinde görülmediği takdirde, sözleşme ilişkisi nedeni ile davalı …’un da bedelin tahsili yönünden sorumlu olduğunun kabulü gerekmektedir. Taraflar arasında akdedilmiş olan 10.05.2007 tarihli pazarlık mutabakat zaptı başlıklı ve 05.06.2007 tarihli tutanak ve taahhütnamedir başlıklı sözleşmeler davalı açısından bağlayıcı olup, bu sözleşmelerin ve bu doğrultuda dosyadaki tüm delillerin birlikte değerlendirilerek davalı … Acil açısından da esasa girilip sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, yanlış değerlendirme ile davalı yönünden davanın husumetten reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. 2-… Ancak dosyada bulunan, davacı ile dava dışı arsa sahipleri arasında akdedilmiş olan kat karşılığı inşaat sözleşmesi hükümlerine göre, satışı yapılan dairelerin davacı müteahhite düşen daireler olduğu, mahkemece tanık olarak dinlenen arsa sahiplerinin de davalıyı tanımadıklarını ve davacının talimatı ile tapuları davalıya devrettiklerini, davacı ile davalının anlaştıkları satış bedelini bilmediklerini beyan ettikleri, bu tür satışlarda yerleşik uygulama gereği müteahhite düşen dairelerin çoğu zaman müteahhit tarafından satışının yapılmasının olağan bir uygulama olduğu, davacı ile davalı … Acil arasında imzalanan satış sözleşmesinde bu sözleşme gereği tapuların davalı …’a devrinin yapıldığının yazılı olduğu, kaldı ki davacı ile diğer davalı … Acil arasında imzalanan satış sözleşmesinin, tapuda davalı …’a satış tarihinin, davacı ile davalı … arasındaki taahhütnamenin ve davalı … tarafından eksik iş bedeli olarak yollandığı savunulan 155.00,00 TL’ye ilişkin havalenin aynı tarihte gerçekleştiği, tüm bu işlemlerin 10.05.2007 tarihinde vuku bulduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece, tüm bu hususlar da birlikte değerlendirilerek davalı …’ın sorumluluğu yönünden bir karar verilmesi gerekirken, sadece tapudaki devir göz önüne alınarak yazılı şekilde davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir.” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
C. Üçüncü Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan mahkemece 16.07.2020 tarih ve 2019/428 E. 2020/406 K. sayılı kararla; davacı şirketin tapu iptali ve tescile ilişkin davasının reddine, davacı şirketin bedele ilişkin davasının ıslahla artırılan miktar gözetilerek kısmen kabulü ile 650.000 TL’nin 100.000 TL’sine dava tarihinden, kalan kısmına ıslah tarihi olan 08.04.2008 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı … Acil’den alınarak davacı tarafa verilmesine, fazlaya ilişkin ve davacının davalı … aleyhine olan taleplerinin reddine; karşı davada karşı davalı … aleyhine açılan davanın usulden reddine, davalı şirket aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile 7.500 TL kira tazminatının karşı dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı … Yapı Elemanları İnşaat Taahhüt Isıtma ve Soğutma San. Tic. Ltd. Şti.’nden alınarak karşı davacı …’a verilmesine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine karar verilmiş; karara karşı, davacı/karşı davalı şirket vekili, karşı davalı … vekili ile davalı/karşı davacı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairece verilen 22.06.2021 tarihli ve 2020/11546 E., 2021/6966 K. sayılı ilamla; “1-Dosyadaki yazılara, bozmaya uyularak verilen kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı-karşı davalının ve davalı-karşı davacının aşağıdaki bentler dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacı-karşı davalının temyizi yönünden; … Ancak mahkemece, uyulan bozma kararında açıklandığı üzere tanık olarak dinlenen arsa sahiplerinin beyanları, davacı ile davalı … Acil arasında imzalanan satış sözleşmesinde tapuların davalı …’a devrinin yapıldığının yazılı olması, davacı ile davalı … Acil arasında imzalanan satış sözleşmesi, tapuda davalı …’a yapılan satış tarihi, davacı ile davalı … arasındaki taahhütname ve davalı … tarafından eksik iş bedeli olarak gönderildiği savunulan 155.00,00-TL’ye ilişkin havalenin aynı tarihte gerçekleştiği hususları değerlendirilip sonucuna uygun bir karar verilmesi gerekirken, bozma kararının gereği yerine getirilmeden eksik değerlendirme ve hatalı gerekçe ile davalı … yönünden yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.” gerekçesiyle karar bozulmuştur.
D. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacı şirketin tapu iptali ve tescile ilişkin davasının reddine, davacı şirketin bedele ilişkin davasının ıslahla artırılan miktar gözetilerek kısmen kabulü ile 650.000 TL’nin 100.000 TL’sine dava tarihinden, kalan kısmına ıslah tarihi olan 08.04.2008 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı … Acil ve …’tan alınarak davacı tarafa verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine, karşı dava yönünden; karşı davada karşı davalı … aleyhine açılan davanın usulden reddine ilişkin mahkememizin 2019/428 esas, 2020/406 karar sayılı ilamı ile verilen hüküm usulünce kesinleştiğinden yeniden karar verilmesine yer olmadığına, davalı şirket aleyhine açılan davanın kısmen kabulü ile 7.500 TL kira tazminatının karşı dava tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davalı … Yapı Elemanları İnşaat Taahhüt Isıtma ve Soğutma San. Tic. Ltd. Şti.’den alınarak karşı davacı …’a verilmesine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekili ve davalı/karşı davacı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. Ve Tic. Ltd. Şti. vekili; tüm dosya içeriğine göre davalı-karşı davacı …’un diğer davalı … Acil (Levent) ile birlikte hareket ederek davacı şirket yetkilisini hile yaparak aldattıkları ve davacı şirket yetkilisinin kat karşılığı inşaat sözleşmesine göre hak ettiği bağımsız bölümlerin bedellerini ödemeden davalı-karşı davacı … adına tapuda tescilini sağladıkları açık bir şekilde anlaşıldığı halde yerel mahkemece yasaya aykırı olarak davalı-karşı davacı … adına tescil edilen dava konusu taşınmazların tapu iptali ve tesciline yönelik talebin reddine ve karşı dava yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmesinin hatalı olduğunu, davanın hileye dayalı olarak tapu iptali ve tescil davası olduğunu ve TMK 7 nci maddesi gereği hileye olgusunun her türlü delille ispatlanabileceğini, hükmedilen tazminat tutarının şirketin uğradığı zararı karşılayabilmesinin imkanı bulunmadığını, bir yıllık hak düşürücü süre içerisinde açılan davada hile nedeniyle tapu iptali ve tescili talebinin kabulüne karar vermesi gerekirken talebin reddedilmesinin hatalı olduğunu, taraflar arasındaki ticari ilişkinin varlığı ve devam ettiği kabul edilse dahi karşı tarafın davaya konu taşınmazların bedellerini davacı şirkete vermeyerek edimini yerine getirmemesine rağmen davalı-karşı davacı …’un dava konusu taşınmazları belirtildiği tarihte inşaatı tamamlanmış bir şekilde teslim alamaması üzerine uğradığı kira kaybının müvekkilden tahsil edilmesine yönelik verilen hükmün yasaya ve kanuna aykırı olduğunu, davacının “pazarlık mutabakatı zaptı” gereği 230.000,00 TL tutarı peşin aldığına yönelik hüküm kurulmasının ve fazlaya ilişkin taleplerin reddedilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı/karşı davacı … vekili; müvekkilinin tarafı olmadığı davacı ile Haluk Acil arasındaki alım-satım akdinin sonuçlarından sorumlu olmayacağını, taşınmazların alım-satım akdinde davacı şirketin taraf olmadığını, taşınmazların müvekkiline tapudan, … tarafından satıldığını, müvekkili ile davalı … Acil arasında taşınmazların satın alınmasından önceki tarihe dayalı ihtilaf bulunduğunu, taşınmazların natamam olduğu, inşaatın … tarafından tamamlanması ve müvekkiline anahtar teslimi şekilinde teslim edilmesi konusunda mutabakata varıldığını, bu hususta taahhütname başlıklı yazı alındığını ve eksiklerin tamamlanması için gerekli harcama tutarının banka aracılığı ile gönderildiğini ileri sürerek; kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, adi yazılı taşınmaz satış sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde alacak, karşı dava da aynı sözleşmeden kaynaklanan alacak ve kira kaybı bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Bir mahkemenin Yargıtay Dairesinde verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapmak, yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı YİBK).
2. Yargıtay Dairesince bozulan bir hükmün, bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme, kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. (04.02.1959 tarihli ve 13/5 sayılı YİBK).
3. Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere, bozmanın kapsamı dışında kalarak kesinleşmiş olan yönlere ilişkin ileri sürülen sebeplerin incelenmesinin artık mümkün olmamasına, Mahkemece uyulan bozma ilamında gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yapılarak yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verilmiş olmasına göre, davacı/karşı davalı … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekilinin ve davalı/karşı davacı … vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan Mahkeme kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 1086 sayılı Kanun’un 439 uncu maddesi uyarınca ONANMASINA,
8.400 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davalı-karşı davacı …’tan alınarak davacı-karşı davalı … Yapı Elemanları İnş. Taah. Isıtma Soğ. Tur. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne verilmesine,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,
6100 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun’un 440 ıncı maddesi uyarınca dosyanın gönderildiği mahkemece kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
09.05.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.