YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/799
KARAR NO : 2018/11784
KARAR TARİHİ : 20.11.2018
MAHKEMESİ: BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 15. HUKUK DAİRESİ
Taraflar arasında ilk derece mahkemesinde görülen alacak davasının kabulüne dair verilen karar hakkında bölge adliye mahkemesi tarafından yapılan istinaf incelenmesi sonucunda; davalının istinaf başvurusunun kabulüne yönelik olarak verilen kararın, süresi içinde duruşmalı olarak incelenmesi davalı ve davacı vekili tarafından istenilmekle; daha önceden belirlenen 16.10.2018 duruşma günü için tebligat üzerine temyiz eden davacı vekili Av. … ile davalı vekili Av. … geldi. Açık duruşmaya başlandı ve hazır bulunan vekilin sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra dosyadaki eksikliğin giderilmesi için eksiklik talep yazının ikmali sonrasında belli gün ve saatte dosyadaki bütün kağıtlar okunarak, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlenip, gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davacı ile davalı… Lisesi Okul Aile Birliği Başkanlığı arasında akdedilen 15.08.2010 başlangıç tarihli ve 5 yıl süreli kira sözleşmesi ile, kiralanan alanın davacı şirkete boş olarak teslim edildiğini, sözleşme gereğince davacı tarafından … Lisesi sınırları içerisindeki alana halı saha tesisi kurulduğunu, sürenin sonunda sözleşmenin yenilenmemek sureti ile davalı Okul Aile Birliği tarafından sonlandırıldığını, davacının kira sözleşmesine konu alanı boş olarak teslim aldığını, taşınmaz üzerindeki yapıyı ve üzerindeki tüm ekipmanları tamamen kendi imkanları ile yaptırdığını ve bu iş için harcadığı tutarın 100.000TL’nin üzerinde olduğunu, sözleşmenin “Özel Şartlar” kısmına göre, “Yüklenicinin değişmesi durumunda, okul halı sahasına yapılan sabit tesis masrafları, kullanım süresi ve amortisman dikkate alınarak okul yönetimi, birlik ve gerektiğinde bilirkişi katılımı ile oluşturulan komisyonca takdir edilen meblağ, eski yükleniciye yeni yüklenici tarafından ödenir.Bu husus, ihale ilanında belirtilir” düzenlemesinin yer aldığını, bu düzenleme uyarınca, davacı tarafından yapılan masrafların, davalı kurum tarafından tazmin edilmesinin gerektiğini belirterek yapılan masraf tutarı olarak fazlaya dair hakları saklı kalmak kaydıyla şimdilik 100.000TL’nin sözleşme bitim tarihi olan 15.11.2015 tarihinden itibaren işleyecek temerrüt faizi ile birlikte tahsilini istemiştir.
Davalı, davacının, kantini kiracı olarak 26.08.2015 tarihine kadar 5 yıl işlettiğini, Okul Aile Birliği tarafından bu sürenin uzatılması için talepte bulunulduğunu, ancak Milli Emlak Müdürlüğünce bu alanların (halı saha) ticari faaliyete konu edilmesi düşünülüyor ise, Okul Aile Birliği değil, Maliye Bakanlığı tarafından kiraya verileceğinin bildirilerek olumsuz yanıt verildiğini, kiralama yetkisi olmayan Bakanlığın sabit tesis giderini ödemesinin de mümkün olmayacağını, tesisin yeniden kiraya verilmesi ve sabit tesis giderinin ödenmesi sorumluluğunun Milli Emlak Müdürlüğünde olduğunu, yönetmelik ekinde bulunan ve davacı kabulünde de olan özel şartlara göre, davacının bu bedeli alacağı kişinin yeni dönem ihalesi üzerinde kalan yeni yüklenici olduğunu, tesisin kiralama yetkisinin Milli Eğitim Bakanlığına geçmesi durumunda ihale sonucu işletmecinin devam etmesi mümkün olabilecek ve yeni kiracı gelmesi durumunda eski işletmeciye sabit tesis masrafının yeni kiracı tarafından ödenmesinin mümkün olacağını, sözleşmenin Özel Şartlar başlıklı 1. maddesine göre bedelin idareden değil yeni yükleniciden tahsil edileceğinin belirtildiğini, halı sahanın sabit tesis giderinin tespiti için Ankara Milli Eğitim Müdürlüğü Yatırım ve Tesisler Bölümünün talebi üzerine rapor hazırlandığını ve davacının tesisi yaptırdığını beyan ettiği firmanın faturası bulunduğunu, halı saha yapılırken işletmecinin Mamak Belediyesinden malzeme (ince kum, dolgu malzemesi vs.) ve iş makinesi (silindir, kepçe, kamyon vs.) alınmış olduğunu ve bu giderlerin sabit tesis masrafından düşülerek hesaplanması gerektiğini belirtilerek davanın reddini dilemiştir.Mahkemece, 417.651TL alacağın işleyecek yasal faizi ile davalıdan tahsiline, karar verilmiştir.Mahkemece verilen karara karşı taraflarca istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Bölge Adliye Mahkemesince; yapılan faydalı masrafların yapıldıkları tarihteki değerlerinin alınması gerekirken keşif tarihindeki değerlerinin alındığı belirtilerek davalının istinaf kanun yolu başvurusunun kısmen kabulü ile, 291.943,30TL’nin tahsiline karar verilmiş, hüküm davacı ve davalı tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı vekilinin tüm davalı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
2- Dava; kiracının, kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin sebepsiz zenginleşme hükümleri gereğince iadesi istemine ilişkindir.
Kural olarak kiracı tarafından kiralanana yapılan faydalı ve zorunlu imalat bedellerinin dava tarihi itibarıyla uygulanması gereken vekâletsiz işgörme ( BK m. 414) ve sebepsiz zenginleşme (BK m. 61 vd.) hükümlerine göre kiraya verenden istenmesi mümkündür. Yerleşik uygulama, kiracının kiralanana yaptığı faydalı ve zorunlu masrafların yapıldığı tarih itibariyle 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 527. maddesi ( mülga 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun, 414. maddesi ) kapsamında vekâletsiz iş görme hükümlerine göre kiraya verenden isteme hakkı olduğu yönündedir. Kural olarak bu gibi zorunlu ve faydalı masrafların kira sözleşmesinin başlangıcında yapılmış olduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle kiracı kiralananda kalan ve kiraya veren tarafından benimsenen imalat için sebepsiz zenginleşilen oranında ve yapıldıkları tarih itibarıyla rayiç bedeller üzerinden bedelin tazminini talep edebilir.Somut olayda; Taraflar arasında, 15.08.2015 başlangıç tarihli, beş yıl süreli kira sözleşmesi ile arsa olarak davacıya teslim edilen taşınmaz üzerine davacının halı saha ile kantin ve soyunma odalarının yapıldığı konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı tarafından 20.10.2010 tarihinde davalıya sunulan 13.09.2010 tarihli belge ile taşınmaza yapılan halı saha ve kapalı alanlara ilişkin olarak 173.766,80 TL’nin işleri yapan dava dışı … isimli kişiye ödendiğinin belirtildiği görülmektedir. Bu durumda mahkemece davacı tarafından davalıya sunulan 13.09.2010 tarihli belge dikkate alınarak faydalı ve zorunlu masraf bedellerinin yıpranma payları düşülmek suretiyle hüküm altına alınması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuştur. SONUÇ : Yukarıda açıklanan 1. bent gereğince, davacının tüm davalının sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent gereğince Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı lehine BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, HMK’nın 373/2. maddesi uyarınca dava dosyasının kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE, 1.630 TL Yargıtay duruşması vekalet ücretinin davacıdan alınıp davalıya verilmesine, 20.11.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.