YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/7300
KARAR NO : 2019/292
KARAR TARİHİ : 17.01.2019
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK (TİCARET) MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki adi ortaklığın tasfiyesi davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı; davalı … Yapı Mimarlık İnşaat Taahhüt Nak. San. Tic. Ltd. Şti’den alacağını tahsil etmek için … 1. İcra Müdürlüğünün 2015/5921 esas sayılı dosyasında “… Yapı Mimarlık İnşaat Taahhüt Nak. San. Tic. Ltd. Şti ve … İş Ortaklığına” ait Nevşehir Özel İdare Müdürlüğü nezdinde doğmuş ve doğacak hak ve hak edişlerinde bu ortaklıkta %49 pay sahibi olan borçlunun borca yeter miktarının haczine karar verilip, haciz işlemi yapıldığını, ancak … 2. İcra Müdürlüğünün 2015/5004 esas sayılı dosyası üzerinden de Nevşehir Özel İdare Müdürlüğü nezdinde doğmuş ve doğacak hak ve hak edişlerine haciz konulduğunu öğrendiklerini, bu dosyada hakedişlerin alacaklılardan kaçırılması amacı taşıdığını ileri sürerek, muvazaalı işlem nedeni ile takip borçlusu adi ortaklığın ortaklarından … Yapı Mimarlık İnşaat Taahhüt Nak. San. Tic. Ltd. Şti’nin %49 olan hissesi yönünden takibin iptaline, İİK.121.m.dayalı olarak … İcra Hukuk Hakimliğinin 2016/14 D.İş sayılı yetki kararına istinaden, “… Yapı Mimarlık İnşaat Taahhüt Nak. San. Tic. Ltd. Şti ve … İş Ortaklığının” tasfiyesi ile … Yapı Mimarlık İnşaat Taahhüt Nak. San. Tic. Ltd. Şti’nin %49 olan hissesi yönünden tasfiyesine ve … İl Özel İdaresindeki taahhütlerinden doğacak tasfiye payı ile kar payı üzerine dava sonuna kadar bloke edilmesi için haciz ve ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Mahkemece tarafların yokluğunda dosya üzerinden yapılan inceleme sonucu; davanın, aktif husumet yokluğu olması nedeni ile dava şartı yokluğu nedeni ile reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Karar tarihinde yürürlükte bulunan HMK’nın 27. maddesi hükmüne göre, davanın tarafları, kendi hakları ile bağlantılı olarak hukuki dinlenilme hakkına sahiptirler. Bu hak; tarafların yargılama konusunda tam bilgi sahibi olmalarını, açıklama ve ispat hakkını eşit olarak kullanabilmelerini, yargı organlarının tarafların açıklamalarını dikkate alarak gereği gibi değerlendirme yapıp karar vermelerini zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda hakim, tarafları dinlemeden, açıklama ve ispat hakkını kullanmaları için onları kanuna uygun biçimde duruşmaya davet etmeden karar veremez. (YHGK 2009/52 E., 2009/105 K.)
HMK’nın 137. maddesinde; dilekçelerin karşılıklı verilmesinden sonra ön inceleme yapılacağı, ön incelemede dava şartlarının ve ilk itirazların inceleneceği, uyuşmazlık konularını tam olarak belirlenip, hazırlık işlemleri ile tarafların delillerini sunmaları ve delillerin toplanması için gereken işlemlerin yapılacağı, tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği davalarda onların sulhe veya arabuluculuğa teşvik edileceği düzenlenmiştir. Bu bağlamda, ön inceleme tamamlanmadan ve gerekli kararlar alınmadan tahkikata geçilemez.
Dosya üzerinden karar verilmesi mümkün olan ön inceleme işlemleri, dava şartları ve ilk itirazlardır. Dava şartları ve ilk itirazlarda eksiklik yoksa diğer ön inceleme işlemleri için duruşma açılmalıdır. Dava şartları ve ilk itirazlar dışında ön inceleme işlemlerinin duruşmalı olarak incelenmesi, ön inceleme aşamasının tamamlanmasından sonra gerekli görülmesi halinde tarafların tahkikat için duruşmaya davet edilerek davanın esasına yönelik karar verilmesi gerekir.
Somut uyuşmazlıkta; mahkemece dava dilekçesi davalı tarafa tebliğ edildikten sonra, davalının cevap dilekçesi sunması için gerekli olan süre beklenmeden, dilekçelerin teatisi aşaması tamamlanmadan, ön inceleme için taraflara tebligat çıkarılmadan, duruşma yapılmaksızın dosya üzerinden karar verildiği görülmektedir. Bu durum usul ve yasaya aykırı olup hukuki dinlenilme hakkının ihlali niteliğindedir.
O halde mahkemece; dilekçelerin teatisi aşaması tamamlandıktan sonra, ön inceleme için taraflara tebligat çıkarılarak duruşma açılmak suretiyle inceleme yapılması gerekirken; tarafların hukuki dinlenilme hakkı ihlal edilerek dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olmuş, bozmayı gerektirmiştir.
2-Bozma nedenine göre davacının diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci bendde açıklanan nedenlerle hükmün HUMK’nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA, ikinci bendde açıklanan nedenle davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK’nun Geçici Madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK’nun 440. maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 17/01/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.