YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/8449
KARAR NO : 2019/4736
KARAR TARİHİ : 21.05.2019
MAHKEMESİ : SULH HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki itirazın iptali-tahliye davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı, davalının kira borçlarını ödememesi nedeniyle hakkında icra takibi yapıldığını, davalının takibe haksız olarak itiraz ettiğini belirterek itirazın iptaline, kiralananın tahliyesine ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı, encümen kararı ile belirtilen iş yerini kendisine kiraladığını, kira artışına ve ödeme zamanına ilişkin hüküm bulunmadığını, 2008-2010 yılları kira bedellerini zamanaşımına uğradığını beyanla davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, 2009’dan bu yana birikmiş kira bedellerinin toplamının ne kadar olduğunun net olmadığı, yürütülen icra takibinde belirlenen kira alacağının neye istinaden hesaplanarak elde edildiğinin belirlenemediği, borçluya iki farklı tarihli ve fahiş fark bulunan meblağlı ihtar evraklarının tebliğ edildiği, yıllara göre kira artış bedellerinin hangi oranda belirlendiğine ilişkin 2013 yılı haricinde herhangi bir encümen kararı bulunmadığı, alacak miktarının belirsiz olması dikkate alınarak borçlunun savunmasına itibar edildiği belirtilerek davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-) Harca tabi davalarda, başvurma harcı ile nisbi karar ve ilam harcının dörtte biri peşin olarak alınır (Harçlar Kanunu 27-28 mad). Dava açılırken harcın eksik alınmış olması halinde, mahkemece davaya devam olunabilmesi için harcın Harçlar Kanun’unun 30 ve 33. maddeleri uyarınca tamamlanması yoluna gidilir ve davacıya eksik harcı yatırması için süre verilir. Şayet verilen süreye rağmen eksik harç ikmal edilmez ise dosya işlemden kaldırılır ve …nun 150. maddesi uyarınca süresinde harç tamamlanarak dava yenilenmez ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.
Somut olayda; Harca tabi dava değerinin son dönemde ödenen bir yıllık kira bedeli ve alacağın toplamı olduğu halde davacı tarafça sadece alacak miktarı üzerinden harç ödendiği, tahliye davası yönünden harç ödenmediği, mahkemece de eksik harcın ikmali için mehil verilmediği anlaşılmaktadır. Mahkemece, tahliye davası yönünden yıllık kira bedeli üzerinden eksik harcın tamamlattırılması, yatırılmadığı takdirde dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilmesi ve süresi içinde harç ikmaliyle yenilenme yapılmadığı takdirde davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi gerekirken, mahkemece bu yönler gözetilmeksizin tahliye davası yönünden uyuşmazlığın esası incelenerek hüküm kurulması yerinde değildir.
2-)İspatın konusunu tarafların üzerinde anlaşamadıkları ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıalar oluşturur. HMK’nun ispat yükünü düzenleyen 190. maddesine göre ispat yükü; kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir. Kanunun belirli delillerle ispatını emrettiği hususlar, başka delillerle ispat edilemez.
Kural olarak, kira ilişkisinin varlığını ve aylık kira bedelinin ne kadar olduğunu ispat külfeti davacıya, davalı tarafından kabul edilen kira bedelinin ödendiğinin ispat külfeti ise davalıya düşer. Davacının talep ettiği kira miktarına göre …nun 200. maddesi hükmü uyarınca davacı kira bedelini yazılı belge ile kanıtlamak zorundadır. Aksi halde davalının bildirdiği miktar esas alınmalıdır. Yine davalı kiracı da kira borcunun ödendiğini H.M.K.nun 200. maddesi gereğince yazılı belge ile ispat etmelidir.
Somut olayda, davacı tarafından 13/10/2014 tarihinde başlatılan icra takibi ile 22.289 TL kira alacağının tahsili talep edilmiştir. Taraflar arasında kira ilişkisi bulunduğu davalının da kabulünde olup bu konuda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Davacı tarafından borcun dayanağını oluşturan kira sözleşmesi dosyaya ibraz edilmediği gibi kira sözleşmesinin yazılı mı sözlü mü olduğu, başlangıç tarihi, kira bedeli, süresi davaya konu borcun miktarı ve dönemi bildirilmemiştir. Davacı davasını ispatla yükümlüdür. Davacıya hangi dönemlere yönelik olarak ve aylık ne miktarda kira alacağı talep ettiğinin açıklattırılması, davalının bu konudaki beyanlarının alınması, kira dönemi ve aylık kira miktarı yönünden uyuşmazlık çıkması halinde, dava konusu taşınmaza ilişkin kira dosyasının idareden getirtilerek incelenmesi, taraflar arasında kira bedeline ilişkin ihtilaf konusu olmayan dönem varsa belirlenmesi, davacıya kira bedelini ispat etmesi için süre ve imkan tanınması, davacıya bildireceği ve sunacağı deliller ile kira dönemi ve aylık kira parasının ne kadar olduğunun ispat ettirilmesi, davacının kira bedelini ispat edememesi halinde davalının kabul ettiği kira bedelinin esas alınması bundan sonra davalının savunma ve delilleri sorularak tüm delillerin ve davalının zamanaşımı itirazının birlikte değerlendirilmesi suretiyle sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda birinci ve ikinci bentte açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince davacı yararına BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 6100 sayılı HMK’nun geçici madde 3 atfıyla 1086 sayılı HUMK.nun 440.maddesi gereğince kararın tebliğinden itibaren 15 günlük süre içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 21/05/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.