YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/8592
KARAR NO : 2016/7830
KARAR TARİHİ : 23.05.2016

MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili ile fer’i müdahil vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili dilekçesinde; müvekkilinin 4562 sayılı …. Kanunu hükümlerine göre kurulmuş bir tüzel kişi olup, …’nın (…Düzenleme Kurumunun) 27.08.2007 tarih ve 1292-9 sayılı kararı ile Dağıtım Lisansı sahibi olduğunu; müvekkili ile davalı arasında, elektrik alımına ilişkin 01.02.2008 tarihli abonelik sözleşmesi yapıldığını; sözleşme gereği davalının, tedarikçi olarak; müvekkiline sattığı elektrik satış bedeli ile yaptığı hizmetlere karşılık da yasa ve yönetmeliklere göre tahakkuk ettirilen iletim bedeli, dağıtım bedeli,… gibi bedelleri de tahsil etme hakkına sahip olduğunu; 26.07.2008 tarihine kadar … payı tahsil etme hakkına da sahip bulunduğunu; ancak, 3093 sayılı … Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesinde, 26.07.2008 tarihinde 5784 sayılı yasanın 11.maddesi ile yapılan değişiklik ile; “…. tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … kurumuna ayrıca pay yatırmaz.” hükmü ile ….nin ” … payı ödemesinden muaf tutulduğunu; dolayısıyla, davalıya ödenen … payı bedellerinin yasaya aykırı olduğunu ileri sürerek; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere, Ağustos 2008 ila Mayıs 2010 arası dönemde müvekkilinden mevzuata aykırı olarak tahsil edilen 799.111,49 TL alacağın ilgili aylara ilişkin ayrı ayrı ödeme tarihlerinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ve %18 KDV’si ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkili ve diğer elektrik dağıtım şirketlerinin almış oldukları … paylarını … kurumuna intikal ettirdiklerini, bir alacak mevcut ise bunun tarafının müvekkili kurum olmayıp, hesabında artış gerçekleşen … kurumu olduğunu, ayrıca davanın TBK’ nundaki bir yıllık hak düşüıücü süreler ve zamanaşımı süreleri geçtikten sonra açıldığını, esas yönünden ise, faturayı alan davacının Türk Ticaret Kanunu’nun 21. maddesi gereğince 8 gün içinde itiraz etmediğini, söz konusu faturada kalem kalem alınan bedellerin açıkça gösterildiğini, ihtirazi kayıt ileri sürmeden fatura bedellerinin davacı tarafından ödendiğini; bu nedenle, fatura içeriğinde yer alan … payı ödemesine ilişkin paranın geri istenmesinin haklı olmadığını; gerek …Düzenleme Kurulu mevzuatı açısından, gerekse TBK’nunda düzenlenen sebepsiz zenginleşme hükümleri açısından da davacının, davalıdan talp edebileceği bir alacağının bulunmadığını, davanın … kurumuna da ihbarının gerektiğini savunarak; davanın reddini istemiştir.

Açılan bu dava davalı vekilinin talebi ile … Genel Müdürlüğüne ihbar edilmiş, müdahale talebi kabul edilerek feri müdahilliğine karar verilen … Genel Müdürlüğü vekili vermiş olduğu dilekçesinde; … nin Anayasanın 133. Maddesi ve 2954 sayılı … kanunu kapsamında faaliyet gösteren özerk bir kamu yayın kuruluşu olduğunu, 5784 sayılı kanunla değişik 3093 sayılı kanunun 4/C maddesi uyarınca davalı tedarikçi şirketin davalıya Serbest Tüketici sıfatıyla Elektrik satışından dolayı nihai tüketici olarak … enerji payının mükellefi olduğunu,… lerin katılımcılarına yaptıkları satışları sırasında ilave bedeller üzerinden ise ayrıca … payı yatırmamalarının düzenlendiğini, amacın… lerin mükellefiyetlerinin ortadan kaldırılması olmadığını, bu nedenle açılan davanın hukuki dayanaktan yoksun olduğundan reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece; “…. Gelirleri Kanunu’nun Değişik 4/C maddesinin metninden de açıkça anlaşıldığı üzere, katılımcılarına elektrik enerjisi temin eden…’Ierden … katkı payı kesilemeyeceği düzenlenmiştir. Bu sebeple, davalının davacıdan 799.111,49 TL + KDV tahsil etmesi yerinde değildir(…) davacının davalıyı dava tarihinden önce temerrüde düşürmesi gerekmektedir. Ancak, davalının temerrüde düşürüldüğüne dair dosyaya bir belge ibraz edilmemiştir. Bu sebeple dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesine karar verilmiştir…” gerekçesiyle; davanın kabulü ile 799.111,49 TL alacağın % 18 KDV’si ile birlikte 21/01/2014 dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, karar verilmiş; hüküm, davalı vekili ile feri müdahil vekili ve katılma yolu ile davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, davacı tarafın temyiz itirazları yerinde değildir.
Davada; davacı … Müdürlüğünün, elektrik alımına ilişkin davalı (…) ile yaptığı 01.02.2008 abonelik sözleşmesine dayalı olarak, davalı tedarikçi tarafından düzenlenen faturalarda … payı olarak tahsil edilen ve … kurumuna intikal ettirilen bedellerin, sözleşme, yasa ve yönetmeliklere aykırı tahsil edildiği ileri sürülerek; iadesi talep edilmektedir.
Taraflar arasında elektrik alımına ilişkin bir sözleşme bulunduğu, sözleşme gereği davalının fatura düzenlediği, fatura içeriğinde … payı da gösterildiği ve fatura bedelinin davacı tarafından davalı şirkete ödendiği hususunda bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. … payı ile ilgili 3093 sayılı … Kurumu Gelirleri Kanununun 4/C maddesinde 26.07.2008 tarihinde 5784 sayılı yasanın 11.maddesi ile yapılan değişiklikten önce, davacı … ve davalı tedarikçi şirket tarafından … payı ödendiği hususunda da bir uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık, 26.07.2008 tarihinde 5784 sayılı yasanan 11.maddesi ile, 3093 sayılı … Kurumu Gelirleri Kanunun 4/C maddesinde yapılan değişiklikle; ….ne, tedarikçi şirketlerden satın aldıkları elektrik bedelleri için … payı ödeme muafiyeti getirilip getirilmediği noktasındadır.
Uyuşmazlığın çözümünde, öncelikle, yasal mevzuat ve bu mevzuat değişiminin incelenmesinde zorunluluk bulunmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan, 3093 sayılı … Kuıumu Gelirleri kanununun 4/C maddesinin, değişiklik yapılan 26.07.2008 tarihinden önceki şeklinde;
“(Değişik: 06.07.1999 tarihli 4397 sayılı Kanun)…. ve … ile bu kuruluşların dışında kanunla elektrik üretimi ve iletimi tesisleri kurmaya ve işletmeye, dağıtım ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan diğer kurum, kuruluş ve işletmeler nihai tüketiciye satılan enerjiden elde edilen gayrisafi satış hasılatının (Katma Değer Vergisi hariç tüm fon, vergi ve payları dahil) %3.5 oranı tutarındaki payı … Kurumuna intikal ettirirler” şeklinde düzenlenmiştir.
Maddedeki % 3.5 oranı 23.02.2003 tarih ve 25029 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile de %2 olarak değiştirilmiştir. Maddenin düzenlenmesine göre, Elektrik üreten, dağıtan ve ticaretini yapmaya yetkili kılınan kurum ve kuruluşlar ve işletmeler “nihai tüketiciye” satılan enerjiden elde edilen gayrisafi satış hasılatının %3,5 oranı tutarındaki payı … kurumuna intikal ettireceklerdir. Bu nedenle de, davacının (nihai tüketici/serbest tüketici olarak) satın aldığı elektrik için; tedarikçi şirketler, satış hasılatından ve satın alan ve katılımcısına satan davacı… tarafından ise, hasılat üzerinden (tedarikçi şirketin yatırmış olduğu pay miktarı mükerrerliği önlemek için düşülerek kalan tutar ) bu dönemde ayrı ayrı yatırılmış bulunmaktadır.
3093 sayılı … Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesi, 26.07.2008 tarihinde değişiklik yapılarak ;
“(Değişik; 26.07.2008, 5784 sayılı yasanın 11.maddesi) Nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler, iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller hariç olmak üzere, elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisi tutarındaki payı (Katma Değer Vergisi, diğer vergiler, fon ve paylar ile benzeri kesintiler hariç) faturalarında ayrıca gösterir ve bu kapsamdaki bedelleri … Kurumuna intikal ettirirler. …. tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … Kurumuna ayrıca pay yatırmaz.” şeklinde yeniden düzenlenmiştir.
11.09.2014 tarihinde yayınlanan 6552 sayılı yasanın 144.maddesinin (ğ) fıkrası ile de; 3093 sayılı Kanunun 4.maddesinin (c) fıkrasının 2. cümlesi “…. tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … Kurumuna ayrıca pay yatırmaz. Hükmü” yürürlükten kaldırılmış bulunmaktadır.
6446 Sayılı … Kanunu’nun 13.maddesinde; ….nin faaliyet, işlem ve yetkileri düzenlenmiş olup, … tüzel kişiliği, katılımcılarının elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla tüketim miktarına bakılmaksızın Serbest tüketici sayılacağı belirtilmiştir.
….nin ..ı Faaliyetlerine ilişkin yönetmeliğin 15.maddesinde de; “Serbest tüketici hakkını kullananlar dışındaki katılımcılarının kullanımına sunulan elektrik enerjisi ve/veya kapasite için uygulanacak… elektrik enerjisi bedeli sadece elektrik enerjisi teminine ilişkin maliyetleri içerir ve katılımcılara doğrudan yansıtılır.” denilmektedir.
Aynı yönetmeliğin, 19.maddesinde de; “…ler, tahsilatına aracı oldukları tüm vergileri ve kanuni kesintileri katılımcılara hitaben düzenleyecekleri faturalarda ayrı olarak gösterir.” hükmüne yer verilmiştir.
Davacının dava dilekçesinde dayandığı ve dosya içerisinde bulunan 01.02.2008 tarihli sözleşmede; Yenişehir … Müdürlüğü’nün, davalı şirketin elektrik abonesi olduğu belirtilmiştir.
Dolayısıyla, davacı… katılımcıları için temin ettiği elektrik bakımından, davalı tedarikçi Şirketin elektrik abonesi olup, kanun gereği serbest /nihai tüketici konumundadır.
Zira, 4628 sayılı …Kanunu’nun 1.maddesinde “perakende satış”, elektriğin tüketicilere satışı; “Tüketici” elektriği kendi ihtiyacı için alan serbest ve serbest olmayan tüketiciler olarak tanımlandığından… ler katılımcıları için satın aldıkları elektrik bakımından serbest / nihai tüketicidirler(Davacı…’nin, katılımcılarıyla olan ilişkisi; bir binada şantiye aboneliğinden, bağımsız bölüm maliklerinin süzme saat vasıtasıyla yararlanması biçimine benzemektedir.)
Bu aşamada, … Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesinde (26.07.2008 tarihinde) yapılan değişiklikte geçen “…. tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … Kurumuna ayrıca pay yatırmaz.” şeklinde ifade edilen hükmün yorumlanması zarureti bulunmaktadır.
Kanun hükmünü yorumlama yöntemlerini genel olarak üç ana grup altında toplamak mümkündür. Bunlar; deyimsel …i), tarihsel ve amaçsal yorum yöntemleridir.
Deyimsel yorum yöntemi (lafzî yorum) denilen bu yorum yönteminde, kanunun mantık ve deyim bakımından anlamını araştırmak esastır. Kanun metninde kullanılan kelimelerden, o hükmün ne anlama geldiği saptanmaya çalışılır. Burada yorum yapılırken kanunun metni ile bağlı kalınır ve metin dışına çıkılmaz.
Tarihsel yorum yönteminde, kanun koyucunun iradesinin araştırılması esastır. Bu yapılırken, kanunun hazırlık çalışmalarına, komisyon ve Meclisteki konuşmalara, tartışmalara ve kanunun gerekçesine bakmak ve bunlardan yararlanmak gerekmektedir.
Amaçsal yorum yönteminde, kanunlar uygulandığı zamanın gereklerine ve anlayışına göre yorumlanırlar. Kanunlar yorumlanırken, kanun metni yanında, kanunun amacını ve özellikle zamanın ihtiyaçlarını ve devrin anlayışını da gözden uzak tutmamak gerekmektedir. Bu yorum yöntemi uyarınca, kanunların statik yapısı ile hayatın dinamik gerçekleri arasındaki çelişkiyi gidermek hâkimin görevi kabul edilmektedir
22.02.1997 gün ve 1/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında da Amaçsal Yorumun nasıl yapılacağı izah edilmiş olup bu kararda belirtildiği üzere, Kanun yorumu, kanun metninin anlamıdır ve ruhudur. Bu ruh kanun kuralının izlediği gayeden çıkarılır. Buna gai (amaçsal ) yorum ve kanun kuralının amacına göre yorumu denilir. Bir kanun hükmünün yasaya konuluş amacına aykırı sonuç doğuracak şekilde yorumlanması, hukuk ilkelerine ve yasanın hem sözü ve hem de özü ile uygulanmasını öngören TMK’nun 1.maddesine uygun olmaz.
Yukarıda belirtilen ve görülmekte olan davada yorumlanması gereken cümlenin tek başına değil, kanun maddesinin bütünü, gerekçesi, bu maddeye ilişkin meclis tutanakları, madde hükmüyle getirilen yükümlülüğün önceki ve sonrası uygulama şekli ve ilintili olduğu tüm yasal düzenlemeler ve elektrik alımıyla ilgili … tarafından çıkartılan yönetmelik ve kararlarının ve tüm bu hususta yapılan düzenlemelerin birlikte değerlendirilmek suretiyle yorumlanması gerekmektedir.
26.07.2008 tarihinden önce 4/C maddesinde yapılan değişiklikten önce, … payı, elektriği … eden firmalar tarafından nihai tüketiciye satışı yapılan enerjiden elde edilen gayri safi satış hasılatından ( kdv hariç tüm fon , vergi ve paylar dahil ) %3.5 oranı (daha sonra %2 ) tutarındaki payı … kurumuna intikal ettirilmekteydi. Bu … kurumuna intikal ettirilen … payı tedarikçi firma tarafından tüketicilerle yapılan aralarındaki sözleşme hükümlerine göre yansıtılabilmekte ve en son tüketen üzerinde bırakılmaktaydı. İkili sözleşmelerle tedarikçiden … paylı olarak elektriği satın alan… ler de katılımcıları olan firmalara … payınıda enerjinin maliyetine dahil ederek katılımcılarına satışını yapmakta ve ayrıca… olarak elektrik bedeline ilave ettikleri dağıtım bedeli , iletim bedeli gibi maliyet unsurlarınında ilavesiyle satışını yapıp; alım maliyeti dışında kalan fark gayri safi satış hasılatı üzerinden de … payını ödeyip, katılımcı firmalara sonuçta yansıtarak elektrik faturalarına dahil etmekteydi. Uygulamada,… ler tarafından gayri safi satış hasılatı üzerinden hesaplanan … payının mükerrer olmaması için; tedarikçi firmanın gayri safi satış hasılatı üzerinden hesaplayarak … ye intikal ettirilen tutar,… tarafından toplam bedel üzerinden hesaplanandan mahsup edilerek, kalan bakiye tutar… tarafından … ye intikal ettirilmiştir.-
Zaten, düzenlenen faturalar ile kurumlar arasında yapılan yazışmalardan da anlaşılacağı üzere;…’ler, söz konusu … paylı enerji bedelini aralarındaki sözleşmeler ve Kanun gereği satıcı firmalara fatura karşılığında ödediği gibi, 2008 yılı kanun değişikliğinden önce … payı ödemesine ilişkin matrahın içinde “iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller de” bulunduğundan, bu bedellerle ilgili olarak katılımcılarına fatura düzenlemekte ve ayrıca … kurumuna da beyanname düzenlemek suretiyle satılan elektrik üzerinden … payı ödemekteydi.
Davacı ….), hem satıcı(tedarikçi) şirkete satın aldığı elektrik bedeli için düzenlenen faturada gösterilecek olan … payını kendisine yansıtılmış haliyle , hem de nihai tüketici sayılan katılımcılarına dağıtım lisansı sahibi tüzel kişi olarak yaptığı elektrik satışından … payı hesaplanarak … kurumuna ödemede bulunması durumunda mükerrerlik söz konusu olacağından, bu hususun düzeltilmesini üst kuruluşlardan talep etmiştir.
Nitekim 3093 sayılı Kanunun 4/C maddesinde değişiklik yapan 5784 sayılı Kanunun 11. maddesi ile; “….. tüzel kişilikleri, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … Kurumuna ayrıca pay yatırmaz.” şeklindeki değişikliğin T….si Genel Kurulundaki görüşmeleri sırasında …u değişikliğe niçin gerek duyulduğu “…burada verginin de bu şekliyle dublikasyonunu önlemek açısından özellikle ….nin dağıtım hakkı kazandıktan sonra ,elektrik dağıtımında , alırken ödediği … payını müşterisine intikal ettirirken aradaki farktan … fonu alınıyordu .Bu kanun tasarısının kanunlaşmasıyla beraber bu alınmamış olacak ….” denilerek, bu düzenlemenin amacının, tedarikçilerce, (.. lerin elektrik alımı sırasında) … payının faturada gösterilerek tahsil edilmesiyle, … ye intikal ettirileceğinden;… lerin … paylı olarak satın aldıkları ve katılımcılarına yansıttıkları bedel (ve bu bedele ilave edilen iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller )üzerinden yeniden mükerrer olarak … payının alınmasına engel olunmak olduğu açıklanmış bulunmaktadır.
Yapılan kanun değişikliği ile de, Anayasanın 73.Maddesi kapsamında vergi benzeri mali yükümlülük ( Dolaylı vergi benzeri ) olan … payının tahakkuk ve tahsilindeki bu karışıklığa son vermek istenmiştir. Değişiklik içeren (4/C Md.) Maddenin 1.Cümlesinde Nihai tüketiciye elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişilerin … payı matrahından “iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller” çıkartılmakla birlikte, elektrik enerjisi satış bedelinin %2’si tutarındaki payı faturalarında ayrıca göstererek, bu kapsamdaki bedelleri … Kurumuna intikal ettireceği vurgulanmış bulunmaktadır. İkinci cümlesinde ise , …. tüzel kişiliklerinin, serbest tüketici olarak tedarikçilerden katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak …. Kurumuna ayrıca pay yatırmaması gerektiği hususuna işaret edilmiştir. Davacı … maddenin 1.fıkrasıyla getirilen düzenleme ile, nihai tüketici (Serbest Tüketici) olarak aldığı elektrik bedeliyle ilgili, davalı tedarikçinin faturasında gösterdiği … payını ödeyecek, katılımcılarına yansıtacaktır.
İkinci fıkra hükmü gereğince de, değişiklik öncesindeki gibi ayrıca bir beyanname düzenleyerek kendisinin katılımcılarına yaptığı satış bedeli ile alış bedeli arasında oluşan fark tutarı üzerinden 2. defa mükerrer olarak … payı hesaplayıp … kurumuna yatırmayacaktır. Böylelikle katılımcılarına yapılan satış bedeli içinde bulunan … payı dışında… lerin ayrıca 2. defa (kanundaki ifadesi ile “ayrıca “) … payı ödemesi yapmaları önlenmiş olmaktadır. Dolayısıyla, yasa koyucunun ikinci fıkrayı düzenlemekteki amacı; davacı…’leri … payı ödemekten muaf tutmak değil, katılımcıya yapılan satış işlemini … payından istisna tutarak … paylı olan enerji bedeli ve bu bedele ilave edilen tutarlar üzerinden mükerrer olarak … payı ödemesinde bulunulmasının ve beyanname verilmesi gerekliliğinin önüne geçilmesine, yukarıda bahsedilen uygulamadaki karışıklığın giderilmesine yöneliktir. Nitekim, bu 4. Maddenin C fıkrasının 2. cümlesinin, ..i yorumla, hiç amaçlanmadığı halde uygulamada… lerin tamamen … payından muaf olduğu izlenimi uyandırır şekildeki yoruma müsait olduğu görülerek, 11.09.2014 tarihli … de yayımlanan 6552 sayılı kanunun 144. maddesi ile (Kanun değişikliği gerekçesinde de bu fıkranın uygulanmasına ilişkin hukuki ihtilafların ortadan kaldırılmasının amaçlandığı da belirtilerek) kaldırılmıştır.
Somut olayda; dağıtım lisansı sahibi olan davacı (…, Serbest Tüketici olarak dava konusu dönemde, tedarikçisi davalı şirketten katılımcıları için satın aldığı elektrik bedeli için, bu satış karşılığı düzenlenen faturalarda gösterilen … payını; 3093 sayılı … Kurumu Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesi gereğince, davalı tedarikçiye ödemekle yükümlüdür. Yasa değişikliği ile, davacı… için, satın aldığı elektrikten dolayı bir muafiyet veya tedarikçiden elektrik satın alınması işleminde … payından istisna getirilmediğinden; dolayısıyla, davacının, davalı tedarikçi şirkete elektrik satın alınması sırasında faturada gösterilen … payı ödemesinde hukuka aykırılık bulunmadığından; ödenen paranın geri istenilmesi de söz konusu olamaz.
Dava dilekçesinde, elektrik satın alınması sırasında düzenlenen faturada gösterilen … payının satıcı /davalı tedarikçi şirkete ödenen (tedarikçi tarafından ise … ye intikal ettirilen ve davacı… tarafından ise yönetmelik hükümlerine göre katılımcısına elektrik satışı sırasında enerji maliyet bedeli içinde yansıtılan) dışında elektriğin katılımcılara satışı sonrasında satış bedeli üzerinden “ayrıca” … kurumuna aynı enerji için 2. defa (mükerrer) olarak … payı ödemesi yapıldığı, beyanname düzenlendiği veya fazladan ödeme de bulunulduğu iddia edilmediğine göre, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre de iade talebinde bulunulamaz.
O halde, mahkemece; davacının, 3093 sayılı ..Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesinde, 26.07.2008 tarihinde yapılan değişiklikle, kendilerine … payı ödemesinden muafiyet getirildiği iddiası yanılgılı yoruma dayalı olup, bu değişiklikle getirilen düzenlemenin lafzi, tarihsel ve gai yorumuna göre ise, davacının bu iddiasında haklı olmadığı kabul edilerek; davanın reddine karar verilmesi gerekirken, 2008 yılındaki yasa değişikliği ile davacıya … payından muafiyet getirildiğinden bahisle, yazılı şekilde davanın kabulüne ilişkin hüküm tesisi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
Bozma nedenine göre, davalı taraf ile feri müdahilin diğer temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 23.05.2016 gününde oyçokluğuyla karar verildi.

Davacı vekili dava dilekçesi ile; lisans sahibi tüzel kişiliği olan davacı … Müdürlüğünün 3093 sayılı Kanunun, 5784 sayılı Kanun ile değişik 11. maddesi gereğince … payını ödemekten muaf olduğunu belirterek, davalı şirkete haksız yere ödenen … payının ödeme tarihinden itibaren ticari avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
Dava dilekçesinden anlaşıldığı gibi, davacı …, katılımcıları (abonesi olan ve…’de iş yeri bulunan nihai tüketiciler) için temin ettiği enerji bedeli nedeniyle davalı … ile yaptığı enerji sözleşmesi sonucu, tedarikçi şirket tarafından düzenlenen faturalarda … payı olarak …nden tahsil edilen bedellerin sözleşme, yasa ve yönetmeliklere aykırı tahsil edildiğini ileri sürerek iadesini talep etmektedir.
… payı, 3093 sayılı … Gelirleri Yasası ve bu yasayı 26.07.2008 tarih, 5784 sayılı Yasa ile değiştiren 11.maddesi gereğince elektrik bedeli üzerinden alınan ve … hesabına aktarılan bedeldir. Bu bedel nihai tüketicinin elektrik faturalarında, %2 … payı olarak gösterilmektedir.
Dosya kapsamı, tarafların iddiası ve kabullerine göre taraflar arasında enerji alımı nedeniyle sözleşme ilişkisi olduğu, davalının (…) düzenlediği faturada … payının gösterildiği ve bu bedelin davacı tarafından davalıya ödendiği konusunda uyuşmazlık yoktur.
… payı ile ilgili, 1984 tarih ve 3093 sayılı … Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesinde, 2008 yılında 5784 sayılı Yasanın 11.maddesi ile değişiklik yapılmıştır. Değişiklikten önceki uygulamada davacı … Bölgelerinin tedarikçi şirketlere … payı ödediği konusunda da uyuşmazlık bulunmamaktadır.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 5784 sayılı Yasanın 11. maddesi ile 3093 sayılı … Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesinde yapılan değişiklik ile, ….ne, tedarikçi şirketlerden satın aldıkları (abonelerine sattığı değil) elektrik bedelleri için … payı ile ilgili olarak muafiyet tanınıp tanınmadığı noktasındadır.
Davada açıkça 5784 sayılı Kanun ile değişik 11. madde gereği davacı … tarafından davalı şirketten satın aldığı enerji bedeli nedeniyle … payı ödenmeyeceği iddia edilmektedir. İddia, karar ve temyiz incelemesi 2008 değişikliği ile getirilen 2. cümle ile ilgilidir. Daire bozma kararında sözü edilen 4/C maddesi, 5784 sayılı Yasanın 11.maddesi ile değişik 4/C maddesidir.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 13.maddesi ile ….nin tüzel kişiliği olduğu açıklanarak faaliyet ve yetkileri düzenlenmiş, ….nin serbest tüketici sayılacağı belirtilmiştir. Davacı… serbest tüketici olması nedeniyle tedarikçisi …’dan satın aldığı enerji için ayrıca … payı ödemeyecek ve fakat bu kanuna ilişkin yönetmelik hükümlerine göre, …. aracı oldukları katılımcılarına (abonelerine) sattıkları enerji bedeline ilişkin düzenleyecekleri faturalarda, vergi ve … payı gibi yasal diğer kesintileri göstereceklerdir.
26.07.2008 tarihinde 5784 sayılı yasanın 11. maddesi ile değiştirilen … Gelirleri Kanunu’nun 4/C maddesi hükmüne göre; “Nihai tüketiciye, (vergi yüküne katlanmak zorunda olan kişi) elektrik enerjisi satışı yapan lisans sahibi tüzel kişiler, (davada davacı taraf) iletim, dağıtım ve perakende satış hizmetlerine ilişkin bedeller hariç olmak üzere elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde 2’si tutarındaki payı (Katma Değer Vergisi, diğer vergiler, fon ve paylar ile benzeri kesintiler hariç) faturalarında göstererek bunun %2’sini … Kurumuna intikal ettirecektir. Ancak, …. tüzel kişilikleri serbest tüketici olarak tedarikçilerden (Davada davalı taraf) katılımcıları için temin ettikleri enerjiye ilişkin olarak … kurumuna ayrıca pay yatırmayacaktır.”
Davacı iddiası bu değişikliğin tedarikçilere “ayrıca” … payı ödenmemesi konusunda olduğu yolundadır.
….nin serbest tüketici olarak tedarikçilerinden temin ettiği enerjiye ilişkin … Kurumuna ayrıca pay yatırmayacağına dair 3093 sayılı Yasanın 2008 yılında değiştirilen 4/C maddesinin 2. cümlesi, 11.09.2014 tarihinde yayınlanan, 6552 sayılı Yasanın 144.maddesinin (ğ) fıkrası ile yapılan değişiklik ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Benim de katıldığım Dairenin Sayın çoğunluğunun görüşünde kabul edildiği gibi, davacı … Bölgesinin serbest tüketici olarak hem tedarikçisinden aldığı enerji bedeli için ve hem de katılımcılarına sattığı enerjiden … payı hesaplanarak … kurumuna ödeme yapması halinde, mükerrer ödeme yapmış olacağı kesindir. Yasa koyucu 11.09.2014’de yaptığı değişiklik ile 2.cümleyi kaldırmış, ancak 4/C maddesinin 1.cümlesi ise aynen yürürlüktedir. Sayın çoğunluk ile bu konuda aramızda uyuşmazlık yoktur. Yasa metni açıktır. Yorum yolu ile bir sonuca gitmeye gerek yoktur. Dairenin Sayın çoğunluğu ile ….nin 1 defa … payı ödemesi gerektiği, 2008 yılında yapılan değişikliğin 2. defa mükerrer (ayrıca ibaresi ile) ödenmenin önlenmesi amacıyla yürürlüğe konulduğu hususunda aramızda uyuşmazlık bulunmamaktadır.
… tüzel kişilikleri … Gelirleri Kanununun 4/C maddesinin 1.cümlesi uyarınca katılımcılarına sattıkları enerji bedelinden … payını … Kurumuna intikal ettireceklerdir. Katılımcıları için temin ettikleri enerji alımı sırasında yasa gereği serbest tüketici konumunda olması nedeniyle … payı ödemeyecektir. Davaya konu faturaların düzenleniş ve yapılan ödeme tarihi itibariyle 2. cümle yürürlüktedir. Mahkeme de, davacı…’nin serbest tüketici sıfatıyla davalı tedarikçi …’a mükerrer ödediği bedelin tahsiline karar verdiğine göre, mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu ve onanması gerektiği görüşündeyim. 23.05.2016