YARGITAY KARARI
DAİRE : 3. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/21578
KARAR NO : 2010/3629
KARAR TARİHİ : 04.03.2010
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Dava dilekçesinde ve ıslah dilekçesinde 643.391,65 lira ecrimisilin faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulü cihetine gidilmiş, hüküm davacı ve davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Y A R G I T A Y K A R A R I
Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.
Davada, davalı şirketin davacı Hazineye ait taşınmaz üzerinde açtığı kuyudan çıkartılan suyu ticari amaçla satarak gelir elde ettiği … sürülerek ıslah dilekçeleri ile 03.11.1995-19.07.2003 arası için 854 660,00 TL tazminatın tahsili istenilmiştir.
Mahkemece, 167 sayılı Yer Altı Suları Kanununun 4. madde hükmüne göre “kuyu açan kimse, bulunan suyu ancak kendi faydalı ihtiyaçlarına yetecek miktarını kullanmaya yetkili olduğu” bu nedenle su satarak elde ettiği ve bilirkişi tarafından saptanan … satış hasılatı 643 391,65 TL’nin tahsili cihetine gidilmiş, hüküm, süresinde davacı ve davalı vekilleri tarafından temyiz edilmiştir.
167 sayılı yasanın 4.maddesi uyarınca kuyu açan kimse, bulunan suyun ancak kendi faydalı ihtiyaçlarına yetecek miktarını kullanmaya yetkilidir. (Ek cümleler: 3/7/2003-4916/22 md.) Bu miktarı aşan sular ile sulama, kullanma ve işlenerek veya doğal haliyle içme suyu olarak satılmak üzere çıkarılan yeraltı suları, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak suları (mazbut vakıflara ait sular hariç), 2886 sayılı Kanun hükümlerine uyularak il özel idarelerince kiraya verilir. Tahsil edilen kira gelirinden; yer altı veya kaynak suyunun çıktığı yer, köy sınırları içinde ise o yerdeki köy tüzel kişiliğine %15, belediye sınırları içinde ise ilgili belediyeye % 25 oranında pay verilir. Davacı Hazine yasanın bu hükmünün yürürlüğe girdiği tarih öncesine ait zararı talep edebilir.
Somut olayda, teknik bilirkişi raporunda 03.11.1995-19.02.2003 arası satılan su bedelinin … satış hasılatı 854 660,00 TL olarak bildirilmiş olup, mahkemece, davanın ikinci kez ıslahı usule aykırı olduğu gerekçesi ile birinci ıslah ile talep edilen 643 391,65 TL üzerinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, tarafların sair temyiz itirazları yerinde değildir.
Ancak, davacı idare 1995-2003 yılları arası için tazminat isteminde bulunduğu ve ek rapor ile bu yıllar için hesaplama yapıldığı dikkate alınmaksızın 1995 yılı dönem sonundan itibaren gerçekleşen zarar tutarına dönem sonlarından faiz uygulanarak ecrimisilin tahsiline karar verilmesi gerekirken beş yıllık dönem için ecrimisil kabul edilip buna göre uygulama yapılması doğru görülmemiştir.
Diğer taraftan bilirkişiler konusunda uzman teknik ve bilimsel donanıma haiz kişilerden seçilerek belirlenmesi gerekirken uyuşmazlık konusu içme suyu üretim ve işletmesi hususunda uzman olmayan bilirkişiler marifetiyle keşif yapılarak rapor temin edilip karar verilmesi usul ve yasaya uygun bulunmamıştır.
Ayrıca, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki üretim, maliyet, pazarlama kalemlerine ilişkin bilimsel ve somut veriler ortaya konulmamış salt kaynak debisi gözetilerek varsayıma dayalı üretim ve … gelir belirlenmiştir. Oysa, bilirkişi raporunu hazırlarken somut verileri bilimsel dayanakları göstererek denetime elverişli şekilde sunmak durumundadır. Bu şekilde hazırlanmamış olan rapor doğrultusunda hüküm kurulması isabetli görülmemiştir.
Mahkemece yapılacak …, konusunda uzman (işletmeci-mali müşavir-hukukçu) bilirkişiler yardımı ile yeniden inceleme ve araştırma yapılıp mevcut tesisin ve kaynağın kapasitesi, verimliliği davalı şirket kayıtlarından da yararlanılarak tespit edilip benzer işletmelerin bu yöndeki verileri de temin edilip değerlendirilmeli meslek kuruluşlarından ve resmi birimlerden üretim, maliyet ve satış tutarına ilişkin bilgi alınmalı bu doğrultuda kaynaktan elde edilebilecek … gelir miktarı tespit edilerek rapor denetlenip sonucuna göre hüküm kurulmalıdır.
Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428. maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 4.3.2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.