YARGITAY KARARI
DAİRE : 23. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/4680
KARAR NO : 2013/5617
KARAR TARİHİ : 20.09.2013
MAHKEMESİ :… Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki sıra cetveline şikayetin yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı şikayetin kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde dava dışı alacaklı … vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Şikayetçi vekili, borçluya ait taşınmazın satışı sonrası elde edilen bedelin … …. … Müdürlüğü’nce sıra cetveli düzenlenmeksizin dava dışı ipotek alacaklısına ödenmesi üzerine sıra cetveli düzenlenmesi için talepte bulunduklarını, … Müdürlüğü’nce talebin reddedildiğini ileri sürerek, … Müdürlüğü’nün sıra cetveli düzenlenmesi talebinin reddine ilişkin ….08.2012 tarihli kararının iptalini talep ve şikayet etmiştir.
Mahkemece, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, İİK’nın 151. maddesinde rehin bedelinden masrafların çıkarılmasında ve artanın alacaklılar arasında paylaştırılmasında 138. maddesi hükmünün uygulanacağı, satış tutarının alacaklıların alacağını ödemeye yetmemesi halinde … Müdürlüğü’nce İİK’nın 206. maddesinin … ve …. fıkralarına göre alacaklıların her birine ait sıra ve payların tayin olunacağı, İİK’nın 141, 142 ve 144. maddelerinin burada da uygulanacağının hükme bağlandığı, satış bedelinin alacaklıların alacağını karşılamaması halinde bir sıra cetveli düzenleneceği, ancak somut olayda, yukarıda açıklanan ilgili maddelere aykırı olarak ipotekli alacaklı vekilinin sıra cetveli yapılmadan paranın kendilerine ödenmesine ilişkin talepleri doğrultusunda gayrimenkul satış bedelinin ipotekli alacaklıya ödendiği, bu suretle yapılan işlemin usul ve yasaya aykırı olduğu, diğer haciz alacaklılarına sadece sıra cetveli yoluyla kullanabilecekleri itiraz hakkının tanınmadığı gerekçesiyle, şikayetin kabulü ile, … Müdürlüğü’nün haciz alacaklısının sıra cetveli yapılması hususundaki taleplerinin reddine ilişkin ….08.2012 tarihli kararının kaldırılmasına, takip dosyasında … Müdürlüğü’nce tüm alacaklıları gösterir sıra cetveli yapılmasına karar verilmiştir.
Kararı, dava dışı alacaklı … vekili temyiz etmiştir.
…- Şikayet, sıra cetvelinin iptali istemine ilişkindir. Borçluya ait mahcuz satış bedelinin bütün alacaklıların alacağını karşılamaması halinde düzenlenecek sıra cetveline itiraz, alacağın esas ve miktarına yönelikse dava yoluyla genel mahkemede ( İİK’nın md.142/…), itiraz sadece sıraya yönelikse şikayet yoluyla … mahkemesinde (İİK’nın md. 142/son) ileri sürülmelidir.
… Müdürlüğünce sıra cetveli düzenlenmeksizin satış bedelinin ipotek alacaklısına ödenmesine karar verilmesi üzerine şikayetçi vekilince sıra cetveli düzenlenmesi yönündeki talebinin … Müdürlüğü’nün ….08.2012 tarihli kararı ile satış bedelinin sadece ipotek alacaklısının alacağını karşıladığı, bu nedenle sıra cetveli düzenlenmesine gerek olmadığı gerekçesiyle, reddi kararı bir sıra cetveli niteliğindedir.
İİK’nın 142/…. maddesi hükmüne göre, “cetvel suretinin tebliğinden yedi gün içinde her alacaklı takibin … edildiği mahal mahkemesinde alakadarlar aleyhine dava etmek suretiyle
cetvel münderecatına itiraz edebilir.” Anılan hükümde yer alan “alakadarlar” ifadesi, kural olarak borçluyu değil, şikayet eden alacaklıdan sıra itibariyle önce olan alacaklıları ifade eder. Şikayet, kural olarak şikayet edene göre sıra cetvelinde sıra itibariyle önce olan ya da aynı derecede hacze iştirak eden alacaklılara yöneltilmelidir.
Öte yandan, ülkemizin de tarafı olduğu ve Anayasa’nın 90. maddesi gereği iç hukukun bir parçası olan Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin …, 1982 Anayasası’nın 36. maddesinde adil yargılanma hakkına yer verilmiştir. 1086 sayılı HUMK’nın 73. maddesi ” Kanunun gösterdiği istisnalar haricinde hakim her iki tarafı istima veyahut iddia ve müdafaalarını beyan etmeleri için kanuni şekillere tevfikan davet etmedikçe hükmünü veremez” hükmünü içermektedir. 6100 sayılı HMK’nın …. maddesinde ise adil yargılanma hakkının en önemli unsuru olarak hukuki dinlenilme hakkı düzenlenmiş, bu hakkın, yargılama ile ilgili olarak bilgi sahibi olunmasını, açıklama ve ispat hakkını, mahkemenin, açıklamaları dikkate alarak değerlendirme yapmasını da içerdiği belirtilmiştir. İİK’nın …/…. maddesinde ” Aksine hüküm bulunmayan hallerde … mahkemesi, şikayet konusu işlemi yapan … dairesinin açıklama yapmasına ve duruşma yapılmasına gerek olup olmadığını takdir eder; duruşma yapılmasını uygun gördüğü takdirde ilgilileri en kısa zamanda duruşmaya çağırır ve gelmeseler bile gereken kararı verir.” hükmüne yer verilmiştir. Kanunda açıklık bulunmayan hallerde, duruşma yapılıp yapılmayacağı hakimin takdirine bırakılmış ise de; öngörülen takdir hakkı mutlak bir seçimlik hak olmayıp, halin icabına göre değerlendirilmesi gereken bir takdir hakkıdır. Sıra cetveline karşı şikayette bulunulması halinde bu takdir hakkının duruşma yapılarak kullanılması kanunun amacına uygun düşer. Mahkemenin takdirine göre duruşma açılmasının gerekli görüldüğü hallerde ilgililerin duruşmaya çağrılması yasal bir gerekliliktir. Şikayet sonunda hakları haleldar olabilecek alacaklıların savunma haklarını kullanabilmeleri adalet dengesinin sağlanabilmesi bakımından takdir hakkı, duruşma açılması yönünde kullanılmalıdır.
Somut olayda, borçlunun adı yazılmak suretiyle hasımsız olarak şikayette bulunulması doğru olmayıp sıra cetvelinde kendisine pay ayrılan ve şikayet sonucundan etkilenecek olan alacaklılar da yargılamaya dahil edilmeli, onlar hakkında da hüküm kurulmalıdır. Şikayette hasım gösterilmemesi ya da eksik veya yanlış kişiye husumet tevcih edilmesi talebin reddini gerektirmez. Bu durumda mahkemece şikayetçiye sıra cetvelinde sadece kendisine pay ayrılan … …. … Müdürlüğü’nün 2010/1146 E. sayılı dosya alacaklısı …’a husumet tevcihi yönünde HMK’nın 119/…. maddesi uyarınca kesin süre verilip bu alacaklının da davaya dahil edilmesi, duruşma açılması, şikayet dilekçesi ve duruşma günü tebliğ edilerek, taraf teşkilinin sağlanması, varsa savunma ve delilleri değerlendirilerek uyuşmazlığın incelenmesi gerekirken, taraf teşkili yapılmadan dosya üzerinden hüküm kurulması da doğru olmamıştır.
…- Bozma nedenine göre, dava dışı alacaklı … vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine gerek görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, dava dışı alacaklı … vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, dava dışı alacaklı … vekilinin diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren … gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere ….09.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.