YARGITAY KARARI
DAİRE : 23. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/6821
KARAR NO : 2013/1583
KARAR TARİHİ : 14.03.2013
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki tapu iptali, tescil, mümkün olmazsa tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, müvekkilinin, davalı kooperatif yönetim kurulunun 01.02.1997 tarihli kararı ile kooperatife ait kur’a dışı tutulan dairenin satış bedeli olarak belirlenen 750,00 TL’yi ödeyerek kooperatife ortak olduğunu, ödemelerini düzenli olarak yapmasına rağmen 02.08.1998 tarihli genel kurulda müvekkilinin ortaklıktan ihracına karar verildiğini, bu kararın … …. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2002/446 E, 2003/44 K sayılı kararıyla iptal edildiğini, buna rağmen davalı kooperatifin, dairenin ferağı ve tescilini sağlamadığını ileri sürerek, dairenin müvekkili adına tesciline, mümkün olmaması halinde dairenin bu günkü değeri üzerinden belirlenecek tazminatın faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, … …. Asliye Hukuk Mahkemesinde yargılama devam ederken, ….02.2003 tarihli genel kurulda, davacının kooperatiften ihracına karar verildiğini, bu kararın kesinleştiğini, 750,00 TL’nin alındığına ilişkin ….06.1998 tarihli belgede imzası bulunan dava dışı Sabahattin’in bu tarihte kooperatifi temsile yetkili olmadığını, ödemenin kayıtlarda yer almadığını, davanın zamanaşımına uğradığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacının daire bedeliyle ilgili olarak kooperatife ödemesinin olmadığı, ödemesinin dava dışı üçüncü kişi Sabahattin Sarı’ya yapıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
…) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
…)Dava, tapu iptal ve tescil, olmazsa tazminat istemine ilişkindir. Bir yapı kooperatifinin ortağına karşı asıl sorumluluğu, parasal yükümlülüğünü yerine getirmesi karşılığında, oturmaya elverişli konut ya da işyeri teslim etmektir. Ortağın kendisine konut teslim edilemiyorsa, tazminat talep etme hakkı doğacağı kuşkusuzdur. Kooperatif ortağının tapu iptal ve tescil isteyebilmesi için kooperatife karşı üyelik sorumluluklarını yerine getirdiği veya kendisiyle aynı durumda olan üyelerin tapularının verildiğini kanıtlaması gerekir.
Somut olayda, davacının ihraç kararının iptali ile ilgili açılan … …. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 1998/379 E. sayılı dosyasının 1999 tarihli duruşma tutanağında, o tarihteki yönetim kurulu başkan ve üyelerinin davacının 750.00 TL ödediği hususunu
kabul ettikleri, ancak eski başkan … tarafından alınıp, kooperatif hesabına geçirilmediği ve eski yönetimi mahkemeye verdikleri hususunda beyanda bulunmuşlardır. Davacının, kooperatife 750.00 TL ödeyerek üye olduğu, genel kurullara çağrıldığı açık olup, kooperatifin davacıyı üye olarak kabul ettiğini, hakkında ihraç kararı verilmesi de doğrulamaktadır. Alınan 750.00 TL’nin kooperatif kayıtlarına geçirilmemesi, eski yöneticilerin sorumluluğunu doğuracaktır.
Bu durumda, mahkemece, öncelikle davacıya verilecek konut olup olmadığı, davacının tapu iptal ve tescil isteme koşullarını taşıyıp taşımadığı konusunda, kooperatif konusunda uzman bilirkişi aracılığıyla, kooperatif defter ve belgeleri üzerinde inceleme yapılmalıdır. Bu koşulların gerçekleşmediğinin belirlenmesi halinde kendisine konut verilmeyen üyenin kooperatiften tazminat istemine ilişkin davalarda uygulanması gereken tazminat hesaplama ilkeleri, … ….Hukuk Dairesi’nin Dairemizce de benimsenen yerleşik içtihatlarına göre aşağıdaki şekilde formüle edilmiştir.
…-Önce, ortaklara tahsis edilen konut veya işyerinin dava tarihi itibariyle rayiç değeri saptanmalıdır.
…-Davalı kooperatife normal ödemelerini gerçekleştiren bir ortağın ödemelerinin ödeme yaptıkları tarihler itibari ile toplam ödemeler dava tarihine kadar (Toptan Eşya Fiyat Endeksi artış ortalama rakamları esas alınarak) taşınarak, güncel değeri bulunmalıdır.
…-Bundan sonra, yukarıda (l) nolu bentte bulunan değerden (…) nolu bentte bulunan değer çıkartılarak kooperatife normal ödeme yapan bir ortağın, bu ödemelerine karşı ne miktar yararlanma sağladığı ortaya çıkarılmalıdır.
…-Bunu takiben, davacı eksik ödeme yapan ortağın ödentileri (…) nolu bentteki ilkelere göre dava tarihine taşınarak eksik ödeme miktarı da güncelleştirilmelidir.
…-Bu saptamalardan sonra, normal ödentilerini ödemiş bulunan bir ortağın yukarıda (…) nolu bentte bulunan ödemelerinin güncel değeri karşılığı, gene yukarıda (…) nolu bentte bulunan bir yararlanmayı sağladığına göre, davacının (…) nolu bentte eksik ödemelerinin güncel değerinin ne miktarda yarar sağlaması gerektiği orantı kurallarına göre belirlenmelidir. Yani, sonuç olarak (…) nolu bentte bulunan miktar (…)nolu bentte bulunan değerle çarpıldıktan sonra bulunan miktarın (…) nolu bentte bulunan miktara bölünmesi sonucu bulunacak miktar davacı ortağın bu davada kooperatiften istemesi mümkün olan zarar miktarı olacak ve mahkemece(talep de değerlendirilerek)bu miktara hükmedilebilecektir.
Bu durumda, mahkemece kooperatiften tazminat istemine ilişkin davalarda uygulanması gereken ve yukarıda açıklanan ilkeler dikkate alınarak hesaplama yapılması bakımından bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak uygun sonuç dairesinde karar verilmesi gerekirken kooperatif hukukunun temel ilkelerine aykırı şekilde yanılgılı gerekçeyle yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine, (…) numaralı bentte açıklanan nedenlerle, davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren … gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, ….03.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.