YARGITAY KARARI
DAİRE : 23. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/6734
KARAR NO : 2013/785
KARAR TARİHİ : 13.02.2013
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki itirazın iptali davasının bozma kararına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü.
-K A R A R-
Davacı vekili, kooperatif üyesi olan davalının ….06.2009 tarihli genel kurulda alınan karar uyarınca, geçmiş dönem borcu ile birlikte yeni dönem aidatlarını ödememesi üzerine başlattıkları ilamsız … takibinin davalının haksız itirazı üzerine durduğunu ileri sürerek, davalının itirazının iptali ile … inkar tazminatına hükmedilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı, 1998 yılında kooperatife üye olduğunu, aidatlarını düzenli olarak ödediğini, yapmış olduğu ödemeler toplamının daire maliyetinden fazla olduğunu, genel kurulda kabul edilen borçlarla ilgili ayrıntıların bilinmediğini savunarak, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulüne dair kararın davalı tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairemizce, kooperatif konusunda uzman bir bilirkişi ya da bilirkişi heyeti seçilerek kooperatif defter ve kayıtları, genel kurul ve yönetim kurulu kararları ile banka kayıtları üzerinde inceleme yaptırılarak davalının kooperatif hissesini devredip devretmediği, devretmiş ise hangi tarihte kime devrettiği, kooperatifçe benimsenen ödeme miktarı da dikkate alınarak kooperatife borcu olup olmadığı hususları ile borcu varsa miktarı ve dayanaklarının hiç bir tereddüte yer vermeyecek şekilde tespitinin gerektiği belirtilerek bozulması üzerine mahkemece, iddia, savunma, dairemizin uyulan bozma ilamı ve tüm dosya kapsamına göre; davacının, davalı kooperatifte hissedar olduğu ve bir kısım para ödemesi mevcut ise de, davalının borcunun ne şekilde hesaplandığının ve borcunun bulunup bulunmadığının defter ve belgelerle ispat edilemediği gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir.
Dava, aidat alacaklarının tahsili için başlatılan ilamsız … takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, bozma ilamına uyulmuş ise de, gerekleri yerine getirilmemiştir. Bozma ilamından sonra rapor alınan bilirkişi tarafından, davacı kooperatifin defterlerinde hangi üyenin ne kadar bedel ödeyeceğinin gösterilmediği, bu sebeple defterlerde kayıtlı olmayan takip konusu alacak yönünden davalının borçlu olduğunun kabulüne imkân tanınamayacağı görüşü bildirilmiş ve mahkemece de eksik incelemeye dayalı bu bilirkişi görüşüne itibar edilerek davanın reddine karar verilmiştir.
Davacı kooperatifin anasözleşmesinin …/…. maddesinde “Devir halinde eski ortağın kooperatife karşı tüm hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer, kooperatifçe, bu devir sebebiyle taraflardan ayrıca bir ödemede bulunmaları istenemez.” hükmü düzenlenmiştir.
Daire satımında üyelik kendiliğinden alıcıya satım ile birlikte geçmez. Satıcının üye olması ve üyeliğinin alıcı tarafından ayrıca devir alınması gerekmektedir. Üyelik ayrıca devredilmedikçe satıcının üyeliği kooperatif nezdinde devam eder. Satıcının üye olması, alıcının bu üyeliği ayrıca devir alması ve kooperatif üyelik koşullarını taşıması halinde kooperatifin bu kişiyi 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun …/… ncü maddesi uyarınca ortaklığa kabul etmesi zorunludur. Bir takip borçlusunun … takip tarihinden önce üyeliği devrettiğinin ve devir sözleşmesinin kooperatife ulaştığının ve devrin kabul edildiğinin tespiti halinde, takip tarihi itibariyle kooperatife karşı borçlardan üyeliği devir alan sorumlu olacak ve takibin üyeliği devir alan aleyhine başlatılması gerekecektir. Doktirinde (Prof. Dr. Baki Kuru, … ve İflas Hukuku El Kitabı, …, Kasım 2004, sh:148) açıklandığı ve İİD’nin ….02.1968 tarih ve 1638 E., 1543 K. sayılı ilamında belirtildiği üzere; alacaklı ile borç yüklenen kimse (yeni borçlu) arasında yapılan borcun nakli sözleşmesi (BK m. 174 vd) ile, eski borçlu (takip borçlusu) borcundan kurtulur. Bu nedenle, takibe eski borçluya karşı devam edilemez. Yeni borçlu, eski borçlunun yerini aldığından, alacaklının, … takibine (kaldığı yerden) yeni borçluya karşı devam edebilmesi gerekir. Ne var ki, davalının dairesini … takibinden sonra ve davadan önce ……..2009 tarihinde sattığı bilirkişi raporunda belirtilmiş olup, üyeliği de devredip devretmediği, davacı kooperatifin devri kabul edip etmediği üzerinde mahkemece durulmamış, davalının üyeliği devredip devretmediği, devretmiş ise devir tarihi ile ilgili olarak bozma ilamında yapılması istenilen araştırma yapılmamıştır. Mahkemece bu ilkeler ve açıklamalar somut olay bakımından tartışıldıktan sonra, davacının davalı hakkında başlattığı takipte hukuki yararının bulunduğu sonucuna varılması halinde, kooperatif genel kurulunca, ödeme yönü belirlenerek (belirlenmemişse ayın sonu ödeme günü olup) kararlaştırılan aidat bedelinin süresinde ödenmesine, süresinde ödenmemesi halinde ise temerrüt faizi uygulunacağına ilişkin alınan kararın kesinleşmesi halinde, bu kararın katılmasalar dahi tüm ortakları bağlayacağından, kooperatifin kurulduğu tarihten, takip tarihine kadar tüm genel kurul kararlarının öncelikle davacı kooperatiften, temin edilmemesi halinde Ticaret Sicili Memurluğundan veya ilgili bakanlık İl Müdürlüğü’nden getirtilerek, kooperatif konusunda uzman bir bilirkişi aracılığıyla inceleme yapılıp, genel kurul kararlarına göre takip tarihi itibari ile davalının ödemesi gereken aidat miktarı, davalının kooperatifçe benimsenen ödemelerinin ödeme tarihleri itibari ile mahsubundan sonra sorumlu olduğu aidat ve işlemiş faiz miktarı ile ilgili rapor alınıp, takip tarihi itibariyle borcun varlığının saptanması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, bozma gerekleri üzerinde durulmadan ve yetersiz bilirkişi raporuna dayalı olarak yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamıştır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün, davacı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren … gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere ….02.2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.