YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/9920
KARAR NO : 2018/18509
KARAR TARİHİ : 12.09.2018
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
Taraflar arasındaki alacak davası hakkında … Asliye Hukuk Mahkemesince (İş Mahkemesi Sıfatıyla) verilen 22.10.2013 tarihli ve 2010/639 esas, 2013/518 karar sayılı hükmün, davalı tarafın temyizi üzerine Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 26.05.2014 tarih ve 2014/3988 esas, 2014/11284 karar sayılı ilamı ile BOZULMASINA karar verilmiştir.
Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 26.05.2014 tarihli bozma kararında, “Somut olayda, davacı, dava dilekçesinde 26.06.2010 tarihine kadar davalılar nezdinde geçen süre yönünden kıdem ve ihbar tazminatı ile bazı işçilik alacaklarını talep etmiştir. Davacı … A.Ş.’ye ait bakım ve onarım işlerini üstlenen davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin işçisi olarak elektrik teknisyeni unvanı ile çalışmakta iken, davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, …, … ve … Elektrik Arıza Onarım ve Bakım Hizmet Alım Sözleşmesinin 31.05.2010 tarihinde sona ereceği, bu nedenle … ili … ilçesindeki işyerinde arıza ve bakım işinde görevlendirildiğinin bildirildiği; davacının da davalının iş önerisini kabul etmeyerek yeni işveren nezdinde işe devam etmek suretiyle iş akdini eylemli olarak feshettiği de sabittir. Bu durumda araştırılması gereken husus, bu feshin haklı olup olmadığıdır. Bu durumun belirlenmesi için, davalı işverenin, … ili hudutlarında başka işyerlerinin bulunup bulunmadığı araştırılmalıdır. İşyerinin varlığı halinde, işverenin başka bir ilde iş önerisi yapmasının, iş şartlarında değişiklik yapma yetkisinin dürüstlük kurallarına aykırı kullanımı olduğu, bu nedenle, davacının eylemli feshinin haklı nedene dayandığı kabul edilerek, davacının sadece kıdem tazminatı isteğinin hüküm altına alınması; iş akdini, davacının kendisinin feshetmesi nedeniyle ihbar tazminatı talep edemeyeceği ayrıca asıl işveren olan …’ın alt işveren olan … Müh.Ltd.Şirketinin davacıya olan borcundan alt işverenle birlikte sorumlu olduğu da göz önünde bulundurularak bir karar verilmesi, davalı … Mühendislik Ltd.Şirketinin … ili hudutları içinde iş yeri yoksa kıdem tazminatı talebinin de reddine karar verilmesi gerekmektedir.
Mahkemece, davacının yıllık izin talebi, iş akdinin sona ermemesi nedeniyle talep hakkının bulunmadığından bahisle reddedilmiş ise de, davacının kullanılmamış olan yıllık izin süresi belirlenerek çıkacak sonuca göre yıllık izin alacağı hakkında bir karar verilmesi gerekir.” gerekçesiyle mahkeme kararı bozulmuştur.
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 04/02/1959 gün ve 1957/13 esas, 1959/5 karar, ve 09/05/1960 gün ve 1960/21 esas, 1960/9 sayılı kararlarında açıklandığı üzere Yargıtayca maddi hata sonucu verilen bir karara mahkemece uyulmasına karar verilmesi halinde dahi usulü kazanılmış hak oluşmaz ve Yargıtayın hatalı bozma kararından dönülmesi mümkündür.
Somut olayda; davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 20.05.2010 tarihli ihtarname ile …, … ve … Elektrik Arıza Onarım ve Bakım Hizmet Alım işindeki yükümlülüğün 31.05.2010 tarihi itibariyle sona ereceği, bu nedenle davacının … ili … ilçesindeki işyerinde elektrik arıza onarım bakım işinde görevlendirildiğinin ve 01.06.2010 tarihi itibarı ile yeni işyerinde göreve başlaması gerektiği ihtar edilmiş, 08.06.2010 tarihli ihtarname ile de görevlendirilen yerde iş başı yapmadığı gerekçesiyle iş akdi feshedilmiş olup davacı işçinin iş akdinin işveren tarafından feshedildiğinin kabulü gerekirken 26.06.2010 tarihinde yeni işveren nezdinde işe giren davacı işçinin iş akdini eylemli feshettiğine ilişkin bozma ilamındaki kabulün yerinde olmadığı anlaşılmaktadır.
Hal böyle olunca, Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin iş akdinin davacı tarafından feshedildiğine ilişkin 26.05.2014 tarih ve 2014/3988 esas, 2014/11284 karar sayılı bozma kararının maddi hataya dayanması nedeniyle ortadan kaldırılmasına karar verildi.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Bozma ilamına uyulan Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda yazılı gerekçeyle asıl davanın ve birleşen davanın kısmen kabulüne ve kısmen reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık davacı işçinin iş sözleşmesinin davalı işverence geçerli nedenle feshedilip feshedilmediği noktasındadır.
Dosya içeriğinden; maddi hataya dayandığının anlaşılması üzerine Dairemizce ortadan kaldırılan Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 26.05.2014 tarihli bozma ilamına uyulan Mahkemece, … Ticaret Odası ve Sosyal Güvenlik Kurumu nezdinde … ili hudutlarında araştırma yapıldığı görülmektedir. … Ticaret Odasınca müzekkereye verilen cevapta davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin kaydına rastlanılmadığı bildirilmiştir. Sosyal Güvenlik Kurumu … Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğünce davalı şirketin il müdürlükleri dahilindeki işyerlerini gösterir dökümanlar gönderilmiş, yine davalı şirketin … ilindeki işyerlerine ilişkin SGK Dönem bordrosu detay bilgileri dosyaya sunulmuştur. Yapılan söz konusu araştırma sonucunda mahkemece, davalı … Mühendislik firmasının … ve … bölgesinde 2’şer personelin istihdam edilen ve 2 ay süre ile açık kalan iş yerinin olduğu anlaşıldığı, iş sözleşmesi feshedilen işçi sayısı kadar istihdam edilebilecek kapasitede olmadığı gibi, fesih tarihinde de faal olmadığının görüldüğü gerekçesiyle iş sözleşmesinin haklı feshedildiği kanaatine varılmıştır.
Mahkemece bozma sonrası verilen kararın temyizi üzerine, Dairemizin 20.02.2017 tarihli geri çevirme kararı ile davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, davacı işçinin … ili … ilçesi elektrik arıza onarım ve bakım işinde görevlendirme yapıldığı işin ihale kapsamında yüklenilen bir iş olması halinde, hizmet alım sözleşmesi ile ihale şartnamesinde çalışılması gerektiği belirtilen sürenin ve ihale kapsamında çalıştırılması öngörülen işçi sayısının, görevlendirme tarihi (01.06.2010) itibariyle görevlendirme yapılan işyerindeki davalı şirket çalışan sayısının sorulmak suretiyle ilgili belgelerin (hizmet alım sözleşmesi, ihale şartnamesi, sigortalı çalışan listesi) temin edilmesi istenilmiştir. Yine Dairemizin 11.09.2017 tarihli ikinci kez geri çevirme kararı ile de, görevlendirme yapılan işe ilişkin ihale şartnamesinin (özel şartname, idari şartname vs. belgeler), görevlendirme tarihi (01.06.2010) itibariyle görevlendirme yapılan … ili … ilçesi elektrik arıza onarım ve bakım işine ilişkin işyerindeki davalı şirket çalışan sayısının temin edilmesi; diğer yandan davacının davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nden işten ayrılış bildirgesi ile davacının daha sonraki işe giriş tarihi olan 26.06.201o tarihindeki … sicil nolu işverene ilişkin bilgiler ile davacının bu işverendeki çalışmasına ilişkin işe giriş ve işten ayrılış bildirgelerinin temin edilmesi istenilmiştir.
Geri çevirme kararları sonrasında istenilenlerin tamamına ilişkin bilgiler olmamakla birlikte davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin davacıyı görevlendirdiği işyerine ilişkin bir kısım bilgiler dosyaya intikal etmiştir.
Davacı ile davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan iş sözleşmesinin 9. maddesinde “…İşçi, işverenin Türkiye’de yerleşik bulunan diğer işyerlerinde, işverenin ihale veya özel sözleşmelerle almış olduğu işler için farklı işyerlerinde de istihdam edilmeyi, çalışmayı (işyeri, iş ve görev değişikliği olsa dahi) kabul etmiştir.” düzenlemesi yer almaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 22. maddesi uyarınca, “İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da iş yeri uygulamasıyla oluşan çalışma şartlarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. İşçi değişiklik önerisini bu süre içinde kabul etmezse, işveren değişikliğin geçerli bir sebebe dayandığını veya fesih için başka bir geçerli sebebenin bulunduğunu yazılı olarak açıklamak ve bildirim süresine uymak suretiyle iş sözleşmesini feshedebilir.” Bu maddeye dayanılarak yapılacak değişiklik feshinde; değişiklik ve fesih bildirimlerinin yazılı yapılması ve sebeplerinin de yazılı gösterilmesi geçerlilik şartdır.
İşverenin vereceği talimatlarla, Anayasa ve kanunların emredici hükümleri ile toplu ve bireysel iş sözleşmeleri hükümlerine aykırı olmamak üzere, işin yürütümü ve işçilerin iş yerindeki davranışlarını düzenleyebilme hakkına yönetim hakkı denir. İş şartlarında değişiklik, işverenin yönetim hakkı ile doğrudan ilgilidir. İş şartlarındaki değişiklikler geçerli sebebe dayandığı takdirde, ayrıca iş şartlarında esaslı değişiklik yoksa veya işçi aleyhine bir durum oluşmuyor ise, işverenin yönetim hakkının sınırlandırılması gerekmez. İşveren, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca, yönetim yetkisi kapsamındaki bu hakkını kullanırken, keyfi davranmamalı, işyeri değişikliği ile ilgili işletmesel kararı alırken dürüst olmalıdır.
İşverenin yönetim hakkı kapsamında kalan ve geçerli sebebe dayanan değişiklikler çalışma şartlarının esaslı değişiklik olarak nitelendirilemez. Geçerli sebep işçinin verimi ile davranışlarından ya da işyeri gereklerinden kaynaklanabilir.
İş yerinde iş şartlarında değişikliği gerektirmeyen çalıştırılma imkânı, değiştirilmiş iş şartları altında çalıştırılabileceği başka bir çalışma yerine nakilden önce uygulanması gereken tedbirdir. İşçinin iş şartlarının değiştirilmesi gerekmeden çalıştırılabileceği birden fazla çalışma yeri varsa, işveren bunlar arasından birini seçme hakkına sahiptir. İşverenin talimat verme hakkı kapsamında alternatif tedbirler arasında iş şartlarında ve sözleşme değişikliğine sebep olmayacak şekilde bir tedbir imkanı var ise ve bu kapsamda bir çalışma yerinde çalıştırabilecekse değişiklik feshine başvurulmaması gerekir.
Somut olayda davacı, kıdem ve ihbar tazminatı ile bazı işçilik alacaklarını talep etmiştir. Davacı, … A.Ş.’ye ait bakım ve onarım işlerini üstlenen davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin işçisi olarak çalışmakta iken davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından 20.05.2010 tarihli ihtarname ile …, … ve … Elektrik Arıza Onarım ve Bakım Hizmet Alım işindeki yükümlülüğün 31.05.2010 tarihi itibariyle sona ereceği, bu nedenle … ili … ilçesindeki işyerinde elektrik arıza onarım bakım işinde görevlendirildiği (özlük haklarının aynen korunacağı belirtilmiş) ve 01.06.2010 tarihi itibarı ile yeni işyerinde göreve başlaması gerektiği ihtar edilmiştir. Daha sonra ise, davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. 08.06.2010 tarihli ihtarname ile görevlendirilme bildirimine rağmen görevlendirmenin yapıldığı işyerinde iş başı yapmadığının tespit edildiği, bu davranış ile hem iş sözleşmesi ile işverene yapılmış olan taahhüdüne hem de İş Kanunu hükümlerine aykırılık teşkil ettiği belirtilerek iş akdinin feshedildiği bildirilmiştir. Davacı tarafından 26.06.2010 tarihli ihtarname ile iş akdinin haksız olarak sona erdirilmesi nedeni ile kıdem, ihbar ve kötüniyet tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının ödenmesi talep edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; davalı … Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin …, … ve … Elektrik Arıza Onarım ve Bakım Hizmet Alım işinin 31.05.2010 tarihinde sona erdiği, mahkemece yapılan araştırma neticesinde … ili hudutlarında davacının çalıştırılma imkanı bulunan davalıya ait başka bir işyerinin olmadığı anlaşılmaktadır. Taraflar arasındaki iş sözleşmesinin 9. maddesinde yer alan düzenleme ile “işverenin Türkiye’de yerleşik bulunan diğer işyerlerinde, işverenin ihale veya özel sözleşmelerle almış olduğu işler için farklı işyerlerinde de istihdam edilmeyi, çalışmayı (işyeri, iş ve görev değişikliği olsa dahi) kabul ettiği görülmektedir. Davalı işverenin sözleşmeden doğan bu nakil yetkisini kötüye kullandığı iddia ve ispat edilmiş değildir. Açıklanan bu nedenlerle; davalı şirketin başka bir işyerinde iş teklifi götürmesi karşısında davacının görevlendirilen işyerinde işe başlamaması üzerine davacının iş akdinin davalı işverence geçerli nedenle feshedildiğinin kabulü gerekir. Davalı işverenin iş akdini feshinin geçerli nedene dayanmasından ötürü davacının kıdem ve ihbar tazminatı taleplerinin kabulü gerekirken reddi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 12.09.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.