YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/15974
KARAR NO : 2018/27117
KARAR TARİHİ : 13.12.2018

DAVA TÜRÜ : SENDİKA KANUNLARINDAN KAYNAKLANAN
MAHKEMESİ : … 3. İş Mahkemesi

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davalılardan Türkiye … İşçileri Sendikasının, diğer davalılar … Ltd. Şti.ve … Tekstil şirketinden oluşan adi ortaklığın hizmet alım ihalesi ile faaliyette bulunduğu … Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi adlı işyerinde yürütülen işlerle ilgili işkolunun tespiti amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına başvuruda bulunduğunu, Bakanlık tarafından işkolunun tespitine ilişkin kararın 03/07/2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlandığını, bu kararda … Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi işyerinin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “… ve Sosyal Hizmetler” işkolunda yer aldığını, bu kararın mevzuata ve Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına aykırı olduğunu, tespiti yapılan ve davalı şirketler bünyesinde çalışan işçilerin ağırlıklı olarak temizlik işinde çalıştıklarını, temizlik işinin niteliği itibarı ile İşkolları Yönetmeliğinin 20 sıra numarasındaki “Genel İşler” işkoluna girdiğini, genel işlerin tanımında bina, endüstriyel temizlik faaliyetleri, binaların genel temizliği ve diğer temizlik faaliyetlerinin sayıldığını, Yargıtay’ın yerleşik içtihatları gereği hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet yürütülen tespite konu işyerinde yapılan işlerin girdiği işkolunun, asıl işverenin yaptığı işlerden bağımsız olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek 03/07/2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2015/73 Karar sayılı işkolu tespit kararının iptaline, … Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi adlı işyerinde hizmet alım sözleşmesi ile yapılan işlerin niteliği gereği İşkolları Yönetmeliğinin 20 sıra numarasında yer alan “Genel İşler” işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu:
İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı davacı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti :
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı davacı vekili temyiz kanun yoluna başvurmuştur.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 4 ve 5. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
Türk toplu iş hukukundaki normatif düzenlemelerde işkolu kavramı önemli bir yer tutmaktadır. 6356 sayılı Kanun’un 3. maddesine göre, sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunurlar. İşkolunun belirlenmesi konusunu düzenleyen 6356 sayılı Kanun’un 5. maddesine göre, işkolu tespiti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan tespit ile ilgili kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasını müteakip, bu tespite karşı ilgililer, onbeş gün içinde dava açabilir. Belirtilen süre hak düşürücüdür.
6356 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrasına göre, işkolları, Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasına göre ise, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır. Yine aynı maddede, bir işkoluna giren işlerin neler olacağının, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak, yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiştir.
İşkolu kavramı sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak belirtilmiştir. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma koşullarının aranacağı düzenlenmiştir.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyle işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespitinin, asıl işverenden ayrı olarak yapılması gerektiği gibi, alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 6356 sayılı Kanun’un 4/2. maddesinde öngörülen, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. Alt işveren işçileri ise, alt işverene ait bağımsız işyeri çalışanları olduklarından, bağlı bulundukları işkolunun, asıl işverenden ayrı olarak belirlenmesi gerekir. Nitekim 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 4. maddesinin gerekçesinde “Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir” şeklinde anılan durum açık olarak belirtilmiştir.
Bu genel açıklamalar ışığında temyiz itirazlarının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Somut uyuşmazlıkta, … tarafından 03.07.2015 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tespite göre, … Veri. Olş. Bilş. Ziy. Yön. İnş. Sos. Hiz. Tmz. Yemek Bilg. Taah. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti-… Teks. Tur. İnş. Plas. Temz. Oto. Pet. Ür. San. Tic. Ltd. Şti. adi ortaklığında yapılan inceleme sonucunda, …Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastahanesinde temizlik işlerinin yanısıra yapılan işlerde … hizmetlerinin de bulunduğu, bu nedenle yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “… ve sosyal hizmetler” işkolunda yer aldığına dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
İnceleme konusu davada, davalı … Veri. … San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti, ile … Teks. … San. Tic. Ltd. Şti.’nin, …Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastahanesinde hizmet alım sözleşmesi ile faaliyet gösterdiği ve alt işveren işçilerinin çoğunluğunun temizlik görevini icra ettiği anlaşılmaktadır. Nitekim bilirkişi raporunda da toplam işçi sayısının 42 olduğu ve 29 işçinin temizlik personeli olarak çalıştığı belirtilmiştir. İş müfettişinin, ağırlıklı işin belirlenmesi bakımından mahallinde yapmış olduğu tespitlerde aynı yöndedir.
Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ve alt işveren işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, alt işveren … Veri. Olş. Bilş. Ziy. Yön. İnş. Sos. Hiz. Tmz. Yemek Bilg. Taah. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. ile … Teks. Tur. İnş. Plas. Temz. Oto. Pet. Ür. San. Tic. Ltd. Şti. işçileri tarafından …Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastahanesinde yürütülen işler, niteliği itibariyle İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numarasında yer alan “Genel işler” işkolunda yer almaktadır.
Bu itibarla, İlk Derece Mahkemesince, davanın kabulü ile işkolu tespit kararının iptaline karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi de doğru değildir.
Belirtilen sebeplerle, 6356 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, hükümlerin bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen nedenlerle;
1-Yukarıda tarih ve sayısı belirtilen İlk Derece Mahkemesi kararı ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-Davanın KABULÜ ile 03.07.2015 tarih ve 29405 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan …’nın 2015/73 sayılı işkolu tespit kararının, … Veri. Olş. Bilş. Ziy. Yön. İnş. Sos. Hiz. Tmz. Yemek Bilg. Taah. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti-… Teks. Tur. İnş. Plas. Temz. Oto. Pet. Ür. San. Tic. Ltd. Şti. adi ortaklığı tarafından hizmet alım sözleşmesi ile …Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastahanesinde yürütülen işlerin İşkolları Yönetmeliğinin 17 sıra numaralı “… ve sosyal hizmetler” işkoluna girdiğine ilişkin kısmının İPTALİNE,
3-… Veri. Olş. Bilş. Ziy. Yön. İnş. Sos. Hiz. Tmz. Yemek Bilg. Taah. San. İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.-… Teks. Tur. İnş. Plas. Temz. Oto. Pet. Ür. San. Tic. Ltd. Şti. adi ortaklığı tarafından hizmet alım sözleşmesi ile …Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastahanesinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numarasında yer alan “Genel işler” işkolunda yer aldığının TESPİTİNE,
4-Karar tarihi itibariyle alınması gerekli olan 35,90 TL karar ve ilam harcından, peşin alınan 27,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 8,20 TL karar ve ilam harcının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye irad kaydına,
5-Davacı vekille temsil edildiğinden, karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 2.180,00 TL vekâlet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine,
7-Davacı tarafından yapılan 1.754,00 TL yargılama giderinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine, davalının yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
8-Davacının yaptığı 55,40 TL harcın, davalı Bakanlık harçtan muaf olduğundan diğer davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
9-Yatırılan gider avanslarından varsa kullanılmayan bakiyelerinin ilgili tarafa iadesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 13.12.2018 tarihinde oybirliği ile kesin olarak karar verildi.