YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/1281
KARAR NO : 2018/22926
KARAR TARİHİ : 23.10.2018
MAHKEMESİ : … 21. … Mahkemesi
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalıya ait Sahil Güvenlik Onarım Destek Komutanlığı … işyerindeki gemi boyama atölyesinde boyacı olarak çalıştığını, çalıştığı işyerinin Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamındaki işlerden olduğunu ileri sürerek, bu hususun tespiti ile toplu … sözleşmesi uyarınca hesaplanacak fazla mesai ücretinin ve kısa çalışma primi alacağının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı vekili; Yönetmeliğin 4’üncü maddesinin birinci fıkrası (a) bendinin başlığının “Kurşun ve arsenik işleri” ve 6 numaralı alt bendinde ise “İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı..” şeklinde başlamasına rağmen, alt bent incelendiğinde önce bir … işin sayıldığı ardından bununla bağlantılı olarak “bina, dokuma ve otomobil boyacılığı” işlerinin sayıldığı burada ilk bölümde sayılan işler için zaten tereddüte yer olmadığı, bina, dokuma ve otomobil boyacılığı işlerinin de alt bendin başındaki “İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı bina, dokuma ve otomobil boyacılığı işleri…” şeklinde anlaşılması gerektiği,
Ancak “ile” den sonra gelen ibare ile kapsamın genişletildiği, böylece içinde kurşun ve arsenik bulunmasa bile dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık işlerinin yönetmelik kapsamında alınmasının sağlandığı, aksi takdirde yukarıda bahsedildiği üzere “ile”den önceki ifadeden zaten içinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı bina, dokuma ve otomobil boyacılığı işlerinin anlaşıldığı dolayısıyla bu işlerin dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılıp yapılmamasına bakılmaksızın yönetmelik kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, aksi halde son ibarenin gereksiz bir tekrardan ibaret olduğu anlamı çıkacağı, belirtilmiş olup, davacı yanın dava dilekçesi incelendiğinde, bu görüş doğrultusunda alacak davasının açıldığı ancak bu görüşün davacı tarafça yanlış anlaşıldığını ve bundan sonra … tarafından verilen görüşlerin dikkate alınmadığını, … tarafından verilen 25.09.2014 tarihli görüşünde “… iç mekan, dar mekan, sağlığa uygun havalandırılmayan mekanlardan çalışılan ortam havasında söz konusu işyerinde sağlığa zararlı maddelerin bulunuyor olmasının anlaşılması gerektiği, bunların tespitinde de yapılacak ortam ölçümleri sonuçlarının belirleyici olacağı” belirtildiğinden bu görüş gereği ortamın uygun havalandırılmasının ve ölçüm analizleri yapıldığını, … açısında sorun teşkil etmeyecek değerlere ulaşıldığını, ayrıca işçilere tam yüz gaz maskesi ve işin türüne göre eldiven ve … ayakkabısı gibi kişisel koruyucu güvenlik donanımlarının tahsis edildiğini, davacının yaptığı işin yönetmelikte yedibuçuk saat çalışılması gereken işlerden olmadığını, davacı ile ilgili yapılan tüm işlemlerin hukuka uygun olduğunu, davacının fazla çalışma alacağı ve kısa çalışma primi talep hakkının bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti ve Yargılama Safahatı:
Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, iç mekanın kapalı mekan olarak anlaşılması gerektiği, yönetmelikte iç mekandan hemen sonra “ve” ekinin bulunması karşısında çalışılan işyerinin salt iç mekan olmasının yeterli olmadığı, sağlığa uygun olarak havalandırılmama koşulunun da gerçekleşmesinin gerekli olduğunun anlaşıldığı, davacının çalıştığı 39.000 metrekare büyüklüğünde, içindeki havalandırma nedeni ile bulunduğu alandan daha fazla ve 48.000 ton atmosferik hava sirkülasyonu sağlanan hangar tipi atölyenin, yönetmelikte tanımlandığı şekli ile iç mekan olarak kabul edilemeyeceği , yönetmelikte kasdedilen iç mekanların küçük metrekarelerden oluşan ve havalandırması sağlığa uygun olmayan kapalı işyerleri, olduğu, bu nedenle davacının çalıştığı hangar tipi atölyenin günde yedi buçuk ve daha az süreli çalışılması gereken … yerleri kapsamında olmadığı gerekçesiyle fazla çalışma ve kısa çalışma primi isteklerinin reddine karar verilmiştir.
İstinaf Başvusu:
İlk derece Mahkemesi kararına karşı davacı vekili istinaf başvurunda bulunmuştur.
Bölge Adliye Mahkemesi Kararı:
Bölge Adliye Mahkemesince davacının belirtilen yönetmelik kapsamında çalışıp çalışmadığı yönünden mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu alınan bilirkişi raporundan davacının kullandığı boya malzemesinin kurşun ve arsenik içermediği, boyama yapılan atölyenin dar bir mekan olmadığı ve sağlığa uygun havalandırma sisteminin bulunduğunun tespit edildiği, davacı vekilinin bahsettiği … Sağlığı ve Genel Müdürlüğü’nün konuya ilişkin 28.05.2015 tarihli en son ve önceki tarihli görüşleri de Yönetmelik çerçevesinde değerlendirilme yapıldığında davacının anılan Yönetmelik kapsamında çalışmadığı sonucuna ulaşıldığı kanaatiyle davacının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Temyiz Başvurusu:
Karar, davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacının dava konusu yaptığı çalışma dönemi itibariyle çalıştığı işyerinin … Kuralları Bakımından Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamında olup olmadığı noktasında toplanmaktadır.
Somut olayda; işyerinde keşfen düzenlenen raporda davacı tarafından kullanılan boya malzemesinin kurşun ve arsenik içermediği ve boyama yapılan atölyenin dar bir mekan olmadığı, sağlığa uygun havalandırma sisteminin bulunduğu yönünde, … tarafından önceki tarihlerde yapılan ölçüm sonuçları esas alınarak rapor düzenlenmiştir.
Keşif raporuna dayanak alınan ölçüm 05.12.2012 tarihli olup davacının çalıştığı ortamdaki toluen kimyasal maddesi 0.51 civarındadır. Bu ölçümde maddenin sınır değerinin 192 olduğu belirtilmiştir.
Davacının kullandığı her bir boya, astar malzemesinin insan ve çevre için zararlı, teneffüs edildiğinde ve deriye temas edildiğinde tehlikeli olduğu, deri ile temasında hassasiyet oluşturduğu, gözleri ve cildi tahriş edici olduğu, ayrıca ortamda bulunmasının zararlı etkilere … açtığı dosyaya sunulan bilgi güvenlik belgelerinden anlaşılmıştır.
…’ün en son tarihli 28.05.2015 tarihli görüşünde ise; “MADDE 4 – (1) Bir çalışanın günde ancak yedi buçuk saat çalıştırılabileceği işler aşağıda belirtilmiştir.
a) Kurşun ve arsenik işleri:
.6) İçinde kurşun ve arsenik bulunan boya ve vernik gibi maddelerin kullanıldığı emaye, güderi, meşin, kauçuk, çini, cam, yapma süs taşları, yapma çiçek ve oyuncak yapımı işleriyle bina, dokuma ve otomobil boyacılığı ile dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığı (tipografi) işleri.
Yukarıda verilen madde metni incelendiğinde “dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığı (tipografi) işlerinde içinde kurşun veya arsenik bulunması durumundan bağımsız olarak günde ancak 7,5 saat çalışılabileceği değerlendirilmekle birlikte söz konusu görüşümüz halihazırda Ek-1 de yer alan yazımızla da … Bakanlığına iletilmiştir.
Dolayısıyla içinde kurşun veva arsenik- bulunsun veya bulunmasın; dar mekanlarda, iç mekanlarda veya sağlığa uygun olarak havalandırılmayan mekanlarda yapılan boyacılık, renkli baskı ve harf matbaacılığa (tipografi) işlerinde çalışma ortamında her ne kadar havalandırma, kişisel koruyucu ekipmanların kullanımının sağlanması vb. önlemler alınsa dahi ortamdaki tehlikenin mevcut bulunduğu ve söz konusu tedbirlerin tehlikenin varlığını değiştirmediği, ancak bu önlemler yoluyla çalışanların … ve güvenliği açısından riskin azaltıldığı mütalaa edilmekte, bu işlerin de Yönetmelik hükümleri içerisinde yer aldığı ve günde ancak 7,5 saat çalışılabileceği değerlendirilmektedir. Şeklinde görüş bildirilmiştir.
…’nün 25.09.2014 tarihli önceki görüşünde “… iç mekan, dar mekan, sağlığa uygun havalandırılmayan mekanlardan çalışılan ortam havasında söz konusu işyerinde sağlığa zararlı maddelerin bulunuyor olmasının anlaşılması gerektiği, bunların tespitinde de yapılacak ortam ölçümleri sonuçlarının belirleyici olacağı” ibaresi geçtiğinden ortamda zararlı maddelerin olması durumunda bu mekanın da 7,5 saat çalışılması gereken işler kapsamına girdiği düşünülebilir.
Ayrıca, İzmirdeki gemi boyama atölyesinde başka bir dosyadan yapılan keşif ve bilirkişi raporlarında da her türlü önlem alınsa dahi ortamdaki tehlikenin mevcut bulunduğu ve söz konusu tedbirlerin tehlikenin varlığını değiştirmediği görüşüne varılmıştır. Boyacılıkta kullanılan boya, reçine, astar v.b maddelerin vücuda zararlı olan bir çok kimyasal bileşikten oluştuğu, uygulama sırasında zehirli-uçucu gazlar çevreye yayıldığından ortamda zarar riskinin mevcut olduğu, sınır değerlerin altında kalması durumunda yasal olarak çalışmanın yapılabileceği sınırı aşan değer mevcutsa işyeri kapatılmasına kadar giden yaptırım uygulanacağı göz ardı edilemez.
Bu nedenle davacının çalıştığı işyerinin Günde Ancak Yedibuçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Hakkında Yönetmelik kapsamındaki işlerden sayılması gerektiği, fazla çalışma ve kısa çalışma primi alacağının kabulü yönünde hüküm kurulması gerekirken davanın reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
SONUÇ:
Temyiz olunan … Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 23.10.2018 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…