YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/24090
KARAR NO : 2019/13955
KARAR TARİHİ : 25.06.2019

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar vekillerince istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının, davalılardan … Spor ve İnşaat Taahhüt Doğalgaz Maden Enerji Turizm Gıda Bilişim Sanayi ve Ticaret A.Ş.’de (… Spor A.Ş.) 24.04.2010 tarihinde çalışmaya başladığını, 2012 yılında emekli olmasına karşın ara vermeden 31.01.2014 tarihine dek bu işyerinde çalışmaya devam ettiğini, 31.01.2014 tarihinde iş aktinin sona erdirildiğini ancak 01.02.2014 tarihinden itibaren diğer davalı … … Belediyesi İnşaat Temizlik Tanıtım Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. (… Ltd.Şti.) çalışmasını sürdürdüğünü, her iki şirket nezdindeki çalışmanın da … Belediyesi Sosyal Tesisleri işyerinde çay bahçesinde geçtiğini, hizmet akdinin haklı veya geçerli neden sunulmadan feshedildiğini, fesih tarihinde ücretinin aylık brüt 3.324,30-TL olduğunu,fesihten sonra bankaya ücret alacaklarına karşılık olmak üzere bir miktar ödeme yapıldığını ancak hangi alacaktan kaç lira ödeme yapıldığının belli olmadığını ileri sürerek, davalılardan kendi çalıştırdıkları dönem ve ücretle sınırlı olmak üzere kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil,yıllık izin ve bakiye ücret alacaklarının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı … Spor AŞ. vekili; davacının 26.05.2015 tarihi itibariyle iş akdini istifa ederek son vermiş olduğunu, istifa belgesinin bulunduğunu, ancak davacının mağdur olmaması için ihbar ve kıdem tazminatının kendisine ödendiğini ve davacının şirketi ibra ettiğini daha önceki çalışmalarında da istifa ederek ayrıldığını, alacağı bulunmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı… Ltd. Şti. vekili, davacının müvekkili şirkette hiç çalışmadığını, davanın husumetten reddi gerektiğini beyan etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Karar süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının tüm, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2-6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26. maddesi “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez. Duruma göre, talep sonucundan daha azına karar verebilir.” hükmü uyarınca taleple bağlılık kuralına aykırı olarak talepten fazlasına karar verilmesi usule aykırıdır.
Somut uyuşmazlıkta; davacı yan,18.01.2016 tarihli ıslah dilekçesiyle davasını HMK 180/1. maddesi uyarınca tamamen ıslah ettiğini belirterek, … Spor ve İnşaat Taahhüt Doğalgaz Maden Enerji Turizm Gıda Bilişim Sanayi ve Ticaret A.Ş. (… Spor A.Ş.) tüm alacak kalemleri yönünden sorumlu olmak üzere, diğer davalı işveren … … Belediyesi İnşaat Temizlik Tanıtım Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. (… Ltd.Şti.), sadece bakiye ücret alacağı, fazla çalışma ücreti alacağı, ubgt ücret alacakları yönünden diğer davalı … Spor A.Ş. ile müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak ve sorumluluğu davacıyı çalıştırdığı 01.02.2014 – 05.05.2014 arasındaki süreyle ve ilgili dönemdeki ücret seviyesi ile sınırlı olmak üzere,kıdem tazminatı alacağına karşılık 9.183,99 TL,İhbar tazminatı alacağına karşılık 4.715,60 TL, yıllık izin ücretlerine karşılık 4.119,20 TL,bakiye ücret alacağına karşılık 7.707,82 TL (…Ltd.Şti. tamamından sorumlu olmak üzere), fazla çalışma ücretlerine karşılık 60.431,04 TL (…Ltd.Şti. 2.594,34 TL’sinden sorumlu olmak üzere), ulusal bayram ve genel tatil çalışmaları ücretlerine karşılık 4.449,61 TL olmak üzere (… Ltd.Şti 205,96 TL’sinden sorumlu olmak üzere) davalılardan alınarak davacıya verilmesini talep ettiğini bildirmiştir.Davacının vekaletnamesinde davayı tamamen ıslah etme yetkisinin de mevcut olduğu anlaşılmakta olup, Mahkeme tarafından 18.01.2016 tarihli ıslah dilekçesi dikkate alınmaksızın davalı… Ltd. Şti. yönünden tüm alacak kalemleri bakımından hüküm tesis edilmesi talep aşımı mahiyetinde olup hatalıdır.
3-Fazla çalışma ile ulusal bayram ve genel tatil ücretlerinin hesabı konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 63’üncü maddesinde çalışma süresi haftada en çok 45 saat olarak belirtilmiştir. Ancak tarafların anlaşması ile bu normal çalışma süresinin, haftanın çalışılan günlerine günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabileceği ilkesi benimsenmiştir. Yasanın 41’inci maddesine göre fazla çalışma, kanunda yazılı koşullar çerçevesinde haftalık 45 saati aşan çalışmalar olup, 63’üncü madde hükmüne göre denkleştirme esasının uygulandığı hallerde, işçinin haftalık çalışma süresi, normal haftalık iş süresini aşmamak koşulu ile bazı haftalarda toplam 45 saati aşsa dahi bu çalışmalar fazla çalışma sayılmaz.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41’inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, fazla çalışma saat ücreti, normal çalışma saat ücretinin yüzde elli fazlasıdır. İşçiye fazla çalışma yaptığı saatler için normal çalışma ücreti ödenmişse, sadece kalan yüzde elli kısmı ödenir.
Kanunda öngörülen yüzde elli fazlasıyla ödeme kuralı nispi emredici niteliktedir. Tarafların sözleşmeyle bunun altında bir oran belirlemeleri mümkün değilse de, daha yüksek bir oran tespiti olanaklıdır.
Fazla çalışma ücretinin son ücrete göre hesaplanması doğru olmayıp, ait olduğu dönem ücretiyle hesaplanması gerekir. Yargıtay kararları da bu yöndedir (Yargıtay 9.HD. 16.2.2006 gün 2006/20318 E, 2006/3820 K.). Bu durumda fazla çalışma ücretlerinin hesabı için işçinin son ücretinin bilinmesi yeterli olmaz. İstek konusu dönemler açısından da ücret miktarlarının tespit edilmesi gerekir. İşçinin geçmiş dönemlere ait ücretinin belirlenememesi halinde, bilinen ücretin asgari ücrete oranı yapılarak buna göre tespiti gerekir. Ancak işçinin işyerinde çalıştığı süre içinde terfi ederek çeşitli ünvanlar alması veya son dönemlerde toplu iş sözleşmesinden yararlanılması gibi durumlarda, meslek kuruluşundan bilinmeyen dönemler için ücret araştırması yapılmalı ve dosyadaki diğer delillerle birlikte değerlendirmeye tabi tutularak bir karar verilmelidir.
Somut olayda; hükme dayanak alınan raporda tüm ücret bordrolarının dosyada olmaması sebebi ile davacının dönemsel ücretinin tespit edilemediği gerekçesiyle son ücreti oranlanmak suretiyle asgari ücretin 2,88 katı olduğu belirlenmiş ve geçmiş dönem ücretleri bu orana göre hesap edilmiştir. Ne var ki; davacı dava dilekçesinde işyerinde son olarak birim sorumlusu olarak çalıştığını beyan etmiştir.Bu beyana göre, davacı birim sorumlusu görevine getirilinceye kadar öncesinde farklı görevlerde çalışmış olup, dosyada bulunan hizmet döküm cetvelindeki prime esas kazanç tutarlarında görüldüğü üzere ücret seviyesi 2014/1. aya dek 1.795,80 TL düzeyindedir. 2014/1. aydan sonra ise 3.295,86-TL seviyesine çıkmıştır.Buna göre davacının geçmiş dönem ücretinin son ücrete oranlanarak tespiti yöntemi mevcut dosya bakımından hatalı olup, yukarıda belirtili esaslara göre araştırılarak belirlenmesi gerekmektedir.
4-Davacı tarafça, 2014 yılı /2,3,4,5. aylarına ilişkin 4 aylık ücretlerinin tam ödenmediği belirtilmek suretiyle ücret alacağı talebinde bulunulmuştur. Mahkemece, davacıya hangi aydan ne kadar eksik ücret ödendiği açıklattırılmaksızın ve davalı taraflarca banka kayıtlarına dayanılması nedeniyle davacının ücretlerinin yatırıldığı banka hesap ekstresi getirtilerek karşılaştırmak suretiyle bakiye alacak yönünden karar verilmesi gerekirken 4 aylık ücretin tümüne hükmedilmesi isabetsiz bulunmaktadır.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınarak karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 25.06.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.