YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/2297
KARAR NO : 2019/75
KARAR TARİHİ : 07.01.2019

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, Sendika üyesi olan davacı işçinin davalı Bakanlığa bağlı … Gıda Tarım ve Hay…cılık İl Müdürlüğü emrinde çalıştığını, davalı adına … Sendikası ile akdetmiş olduğu…’in tüm hükümlerinden yararlandığını,… madde 27 hükmünce haftalık çalışma süresinin 40 saat olduğunu, bu süren haftada 5 gün 8 er saat çalışılarak tamamlanacağını, cumartesinin akdi tatil olduğunu,… madde 29 hükmünce normal günlerde yapılan fazla sürelerde çalışma ve fazla çalışma ücretinin nasıl hesaplanacağının gösterildiğini,… madde 31 hükmünde hafta tatili, ulusal bayram genel tatil günü ile cumartesi günleri çalışmalarında işçilere verilecek ücretlerin düzenlendiğini, davacı işçinin 2013 yılı Haziran ayında 1 Cumartesi ve 2 Pazar günü, Temmuz ayında 2 Cumartesi 2 Pazar günü, Ağustos ayında 3 Cumartesi 2 Pazar ve 1 bayram günü, Eylül ayında 2 Cumartesi 2 Pazar günü, Ekim ayında 2 Cumartesi 2 Pazar günü 2 Bayram günü çiftçi eğitim merkezinde nöbetçi olarak çalıştığını, gerek belirtilen nöbet günlerinde gerek normal günlerde 15 saat ile 24 saat arasında görev yaptığını, bu çalıştırılan süreler hesaplanıp dinlenme verildiği gün için çalışma yapılması gereken sürelerin düşülmesi halinde aylık fazla çalışma ve fazla sürelerde çalışmanın belirleneceğini, tüm bu çalışmalar için davacıya sadece normal ücretinin ödendiğini, bu çalışmaların ücretlerinin çalışılan ayı takip eden aybaşında yani her ayın 15’inde ödenmesi gerektiğini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 400,00 TL Pazar, Bayram Çalışması, 200,00 TL akdi tatil Cumartesi Günleri yapılan çalışma karşılığı, 300,00 TL normal günlerde fazla çalışma karşılığı olmak üzere toplam 900,00 TL alacağm her ayın alacağının takip eden ayın 15’inden itibaren işleyecek en yüksek banka mevduat faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalının Cevabının Özeti:
Davalı, da…ın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak da…ın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı taraf vekilleri temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Taraflar arasındaki uyuşmazlık, işçinin çalışmalarının denkleştirmeye tabi tutulması ve fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma ücretine hak kazanıp kazanamayacağı noktasında toplanmaktadır.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılır. Anılan Kanunun 63. maddesinde ise, “Aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu halde, iki aylık süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi, normal haftalık çalışma süresini aşamaz. Denkleştirme süresi toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar artırılabilir” şeklinde kurala yer verilmiştir.
Haftalık iş süresinin sözleşmelerle 45 saatin altında belirlenmesi mümkündür. Bu halde haftalık çalışma süresini aşan 45 saate kadar çalışmalar ise 4857 sayılı İş Kanununun 41. maddesinin 3. fıkrasında, “fazla sürelerle çalışma” olarak adlandırılmıştır. Fazla sürelerle çalışma halinde denkleştirmeye gidilip gidilemeyeceği, Kanunda açıkça düzenlenmemiştir. Bununla birlikte denkleştirme esasının kabul edildiği 63. maddede “haftalık normal çalışma” süresinden söz edildiğine göre, tarafların 45 saatin altında haftalık çalışma süresi belirlemeleri halinde denkleştirmenin kararlaştırılan haftalık çalışma süresine göre yapılması gerekecektir.
“Günlük çalışma süresinin 11 saati aşamayacağı Kanunda emredici şekilde düzenlendiğine göre, bu süreyi aşan çalışmaların denkleştirmeye tabi tutulamayacağını ve zamlı ücret ödemesi veya serbest zaman kullanımının söz konusu olacağı kabul edilmelidir. “
Yine işçilerin gece çalışmaları günde yedibuçuk saati geçemez (m.69/3). Bu hal de günlük çalışmanın, dolayısıyla fazla çalışmanın bir sınırını oluşturur. Gece çalışmaları yönünden haftalık 45 saat olan yasal çalışma sınırı aşılmamış olsa da günde 7.5 saati aşan çalışmalar için fazla çalışma ücreti ödenmelidir.
Somut olayda, 01.01.2013-31.12.2014 dönemini kapsayan 15. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 27. maddesinde, haftalık çalışma süresinin 40 saat olduğu, bu çalışma süresinin haftada 5 gün ve 8 saatlik çalışma şeklinde uygulanacağı, cumartesi gününün akti tatil olduğu; 29. maddesinde ise haftalık 40 saati aşan çalışmanın fazla sürelerle çalışma olup ücretinin normal ücretin %50 fazlası ile, 45 saati aşan çalışmaların fazla çalışma olarak %75 fazlası ile ödeneceği düzenlenmiştir.
Hükme esas alınan bilirkişi raporunda; davacının nöbet çizelgelerinde fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışması bulunmadığından, davacının fazla sürelerle çalışma ve fazla çalışması hesabı yapılmamış, mahkemece de rapor hükme esas alınarak bu alacaklar yönünden da…ın reddine karar verilmiştir. Ancak dosyadaki nöbet çizelgelerinin incelenmesinde, davacının dava konusu ayların bazı günlerinde 08:00- 08:00 saatleri arası bazı günlerinde ise 17:00- 08:00 saatleri arasında nöbet tuttuğu anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, mahkemece davacının fazla çalışma ve fazla sürelerle çalışma alacağının yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda tespit edilip hüküm altına alınması gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
2-Taraflar arasında Mahkemece hükmedilen hafta tatili ve bayram tatili alacaklarının hatalı hesaplanıp hesaplanmadığı konusunda uyuşmazlık bulunmaktadır.
Mahkemece, 1.717.56 TL brüt hafta tatili alacağına, 319.72 TL brüt bayram alacağına hükmedilmiştir. Ancak, davacının 2013 yılı Ağustos ayındaki 1 günlük bayram çalışması için alacağı ( 75,84*2 =) 151,68 TL, 2013 yılı Ekim ayındaki 2 bayram günü için çalışması için alacağı (84,04*4 =) 336,16 TL olmak üzere toplam 478,84 TL, hafta tatili alacağı için ise (75,84*16 + 84,02*4 = ) olmak üzere 1549,52 TL’dir. Mahkemece, yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 07/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.