YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/30074
KARAR NO : 2015/30393
KARAR TARİHİ : 09.11.2015

Y A R G I T A Y İ L A M I

MAHKEMESİ : Gevaş Asliye Hukuk Mahkemesi
TARİHİ : 23/06/2015
NUMARASI : 2014/52-2015/147

DAVA : Davacı, işkolu tespit kararının iptali ile yeniden tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, Türkiye Sağlık-İş Sendikasının talebi üzerine, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 25.03.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla, G. D. H. faaliyet gösteren İ.-S. Turizm Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne bağlı işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğunun tespit edildiğini, ancak tespitin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek yapılan tespitin iptaliyle genel işler işkolunda bulunduğunun tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı T. S.-İ. Sendikası vekili, hastanelerde yapılan her türlü işin sağlık işkoluna girdiğini, asıl işe yardımcı işlerin de, asıl işin dahil olduğu işkolundan sayılacağını savunarak davanın reddine karar verilmesini, davalı diğer iki sendika ise husumet yönünden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yapılan işin sağlık işkoluna girdiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı davacı temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Uyuşmazlık, dava tarihinde yürürlükte bulunan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 4. ve 60. maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır.
İş kolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır. İşyerinin sınırlarının saptanmasında “işyerine bağlı yerler” ile “eklentiler” ve “araçların” bir birim kapsamında oldukları belirtildikten sonra özellikle bir işyerinin mal ve hizmet üretimi için ayrı bir alanı da kullanması halinde bunların tek işyeri mi yoksa birbirinden bağımsız işyerleri mi sayılacağı konusunda “amaçta birlik”, aynı teknik amaca bağlı olarak üretimde bulunma, nitelik yönünden bağlılık ile “yönetimde birlik”, aynı yönetim altında örgütlenmiş olma şartlarının aranacağı düzenlenmiştir. Öte yandan, teknolojik ve ekonomik gelişmeler bir işyeri çerçevesinde mal ve hizmet üretimi, pazarlama ve müşterilere sunulması yönünden çok yönlü bir yapısal değişikliği gerektirmesi sebebiyle, bir işyerinin amacının gerçekleşmesinde, işlerin görülmesi, işyerinin kurulu bulunduğu “yerin” dışına taşmış, özellikle “işveren kurulan iş organizasyonu” içerisinde işyeri niteliğinde olmayan irtibat bürolarına veya yurt genelinde veya ilin içinde işlerin yürütüldüğü örgütlenmeye kadar genişletmek gereksinimi duyulmuştur. Bu bağlamda, 2. maddede “iş yeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür” hükmü getirilmiştir.
İşyerinin özelliğini veren temel öğe teknik amaçtır. Mal ve hizmetin kazanç amacıyla yahut başka bir amaçla üretilmesi arasında bir fark bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla hizmet üretimi veya mal üretimi tek başına teknik bir amaç olabilir. Sonuç olarak işyeri teknik bir amacı gerçekleştiren temelde örgütsel bir birlikteliktir. İşyeri sürekli bir organizasyon içerisinde örgütlenmeyi gerektirir. Organizasyon, özünde maddi ve maddi olmayan öğelerin yanında, emeğin varlığını da içinde barındırır.
İşkolu tespit davalarında, her işverenin işyerinin bağımsız işyeri olarak kabul edilip, o işyerinde yapılan işlerin niteliği itibarıyla işkolu tespiti gerekir. Alt işverenin işkolu tespiti asıl işverenin yaptığı işe göre belirlenmez. Alt işverenin işkolu tespiti, asıl işverenden ayrı olarak yapılmalıdır. Alt işverene ait işyerinde yapılan işlerin, asıl işverene ait işyerinde yapılan işlere yardımcı iş olarak değerlendirilmesi de doğru olmaz. 2821 sayılı Kanun’un 60/2. maddesinde öngörülen ve bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır kuralı, bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşır. Yoksa birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler yapılıyorsa asıl iş yardımcı iş kavramı geçerli olmaz. İşkolu tespitinde işletme bünyesindeki işyerleri de ayrı ayrı dikkate alınır. Çünkü işkolu tespitinde birim olarak “işyeri” esas alınır. İşyeri organizasyonu içerisinde asıl işin gerçekleşmesini sağlayan diğer işler ise yardımcı işlerdir. İşletme iş kolu tespiti için de asıl iş ve yardımcı iş kavramına yer verilemez.
Somut olayda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının dava konusu 25.03.2011 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan kararıyla, İ.-S. Turizm Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından V. G. D. H. işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle sağlık işkolunda bulunduğu tespit edilmiştir.
Mahkemece davanın reddine dair verilen ilk karar, Dairemizin 16.12.2013 tarihli ilâmıyla alt işveren tarafından yapılan işlerin asıl işveren tarafından yapılan işlerden bağımsız olarak değerlendirilmesi ve bu yönde uzman bilirkişi incelemesi yaptırılması gerektiği gerekçesiyle bozulmuştur. Mahkemece bozma ilâmına uyularak aynı bilirkişiden alınan ek rapor ile davanın yeniden reddine karar verilmiş ise de, karar, dosya içeriğine uygun düşmemektedir.
İnceleme konusu davada, G. D. H. ile İ.-S. Turizm Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. arasında üç kişi hasta-ziyaretçi yönlendirme hizmet alımı sözleşmesi imzalanmıştır. Hizmet alım sözleşmesinin konusu, hasta ve ziyaretçilerin ilgili birim ve yerlere yönlendirilmesi işidir. Dosya içeriğine göre de, alt işveren işçileri hizmet alım konusu işlerde çalışmaktadırlar.
Açıklanan maddi ve hukuki olgulara göre ve alt işveren işyerinde yapılan işlere dair işkolu tespitinin, asıl işveren işyerinden bağımsız olarak tespit edilmesi gerekliliği karşısında, alt işveren İ.-S. Turizm Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. işçileri tarafından yürütülen işler, niteliği itibariyle İşkolları Tüzüğü’nün 28 sıra numarasında yer alan “Genel İşler” işkolunda yer almaktadır. Bu cümleden olarak, mahkemece, davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
Diğer taraftan, davalılardan Türkiye Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kolu Kamu Görevlileri Sendikası (Türk S.. S..) ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (S.. S..)’in, 4688 sayılı Kanun kapsamında faaliyet gösterdikleri nazara alındığında, anılan davalılar yönünden husumet yokluğu sebebiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde verilen karar bu bu yönü itibariyle de isabetsizdir.
Belirtilen sebeplerle, 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca, hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldırılması ve aşağıdaki gibi karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda belirtilen sebeplerle;
1-Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararının BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASINA,
2-25.03.2011 tarih ve 27885 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın 2011/37 sayılı işkolu tespit kararının İPTALİNE,
3-İ.-S. Turizm Tem. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından, V. G. D. H. işyerinde yürütülen işlerin niteliği itibariyle İşkolları Tüzüğü’nün 28 sıra numaralı “Genel İşler” işkolunda yer aldığının TESPİTİNE,
4-Davanın, Türk Sağlık Sen ve S.. S.. yönünden husumet yokluğu sebebiyle REDDİNE,
5-Harç peşin alındığından yeniden alınmasına yer olmadığına,
6-Davacı tarafından yapılan 926,60 TL yargılama giderinin davalılardan alınıp davacıya verilmesine, davalıların yaptığı yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500,00 TL ücreti vekâletin davalılar T.. S.., Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve İ. S. Tic. Ltd. Şti.’den alınarak davacıya verilmesine,
8-Karar tarihinde yürürlükte bulunan tarifeye göre 1.500,00 TL ücreti vekâletin davacıdan alınarak davalılar Türk S.. S.. ve S.. S..’e ayrı ayrı verilmesine,
9-Peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, kesin olarak 09.11.2015 tarihinde karar verildi.

Başkan Üye Üye Üye Üye
S.Göktaş A.Taşkın Y.Z.Cenik H.Aydınlı A.S.Ulaş

K.A