YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/1440
KARAR NO : 2016/7979
KARAR TARİHİ : 15.03.2016
Y A R G I T A Y İ L A M I
MAHKEMESİ : İş Mahkemesi
DAVA : Davacı, yıllık izin, fazla mesai, yol, ücret farkı ile eşit davranmaya aykırılık tazminatı alacaklarının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde taraflar avukatlarınca temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı vekili, davacının davalı idareden ihale ile posta dağıtım işi alan taşeronlar yanında 01.09.2004 tarihinden itibaren “yaya posta dağıtım elemanı” olarak çalıştığını, iş sözleşmesinin haksız olarak feshedildğini, emir ve talimatları davalı çalışanlarından aldığını, işverenin eşit davranma yükümlülüğüne aykırı davrandığını, yol ücretlerini kendisinin karşıladığını, haftanın altı günü 08:00-17:00 saatleri arasında, her ayın 10 ile 20. günleri arası 08:00-21:00 saatleri arasında çalıştığını, fazla mesailerinin ödenmediğini, fazla mesai ve dağıtım mahalline gidip gelme ücretlerini 01.04.2010-31.2010 dönemi için talep ettiklerini belirterek kıdem tazminatı ile birlikte bir kısım işçilik alacaklarının davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı vekili, müvekkili idare tarafından ihale yoluyla işlerin alt yüklenici firmalara verildiğini, ihale edilen işlerin tamamen ihaleyi alan taşeron şirketlerin denetimi ve gözetimi altında kendilerine ait personel tarafından yürütüldüğünü, şirkete ait araçların kullanıldığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, yapılan yargılama sonucunda toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, yazılı gerekçe ile davanın kısmen kabulüne karar verilmiş
Karar, davacı vekili ve davalı …. vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davacının ve davalının aşağıdaki bendlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında, davacının fazla çalışma ücreti ve yol ücreti alacaklarına hak kazanıp kazanmadığı noktalarında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispatla yükümlüdür. İşçinin imzasını taşıyan bordro sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Bir başka anlatımla bordronun sahteliği ileri sürülüp ispatlanmadıkça, imzalı bordroda görünen fazla çalışma alacağının ödendiği varsayılır.
Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri iç yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak, fazla çalışmanın yazılı belgelerle ispatlanamaması durumunda tarafların, tanık beyanları ile sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalar da bu noktada göz önüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre de fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır.
Somut olayda, davacı 01.04.2010-20.01.2011 tarihleir arasında, haftanın altı günü 08:00-17:00 saatleri arasında çalıştığını, haftanın 10 günüde 08:00-21:00 arasında çalıştığını beyan ettiği anlaşılmıştır. Mahkemce hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacının her ayın yarısında haftanın altı günü 08:00-17:00 saatleri arasında çalıştığı ayın diğer kalan yarısında ise normal çalışma dışında haftanın altı günü 08:00-21:00 saatleri arasında çalışarak fazla çalışma yaptığı kabul edilerek hesaplama yapılmıştır.
Çalışmanın geçtiği yer resmi kuruma ait olup alt işverene verilen işin, davalı şirket posta tekeli dışında kalan gönderilerin ayrımı, dağıtılması ve taşınması işleri olduğu, bünyesinde görülen işlerin yazılı usul ve esaslara göre yapılması gerektiği açıktır. O halde uyuşmazlık dönemi nazara alınarak, dosyada mevcut bir kısım dönemlere ait ihale sözleşmesi ve şartnameleri incelenmeli, talebe göre her ayın on gününde uzayan saatlerle çalışmayı gerektirecek özel bir düzenleme bulunup bulunmadığı belirlenmelidir. Davalı ….nden mutad olarak her ayın on günü için çalışmanın yoğunluklu olarak geçmesini gerektirecek kadar dağıtılması gereken gönderi olup olmadığının belirlenebilmesi için ay ay kayıtlar istenilmeli, varsa işyerine giriş ve çıkış saatlerini gösteren puantaj kayıtları da getirtilerek gerektiğinde bu kayıtlar üzerinde bilirkişi incelenmesi yaptırılmalı ve işyerinde gerçekten fazla çalışmayı gerektiren bir çalışma düzeni olup olmadığı somut olarak belirlenmelidir.
3-Dava dilekçesinde, davacının yaya posta dağıtım elemanı olarak çalışması sebebiyle, ihale sözleşme ve şartnamesine de dayanılarak yol ücreti talep edilmiştir. Mahkemece de yol ücreti talebinin, ihtirazi kayıt ileri sürmeksizin imzalanmış ödenen sosyal yardımlardan daha fazla yol yardımı yapılması gerkeitğinin ispat edilemediği gerekçeyle reddine karar verilmiştir. Mahkemece, bordrolarda geçen bu sosyal yardım tahakkuklarının neleri kapsadığı, bu ödemenin yaya posta dağıtım elemanı olarak çalışan davacının, yol ücretini içerip içermediğinin, davalı işyerinden sorulmadığı görülmüştür. Mahkemece, uyuşmazlığa konu döneme ait ihale şartnameleri ile taraflar arasında imzalanan iş sözleşmeleri incelenmeli, davalıdan sosyal yardımaların neleri içerdiği tespit edilmelidir. Ayrıca neticeye göre, davacının uyuşmazlığa konu dönemde görevli olduğu dağıtım bölgesi davalı ….nden ve EGO genel müdürlüğünden sorulmak suretiyle; posta dağıtım elemanlarının belediye otobüslerinden, metro hizmetinden ücretsiz yararlanıp yararlanmadığı da araştırılmalıdır. Belirtili yönlerden araştırma ve inceleme yapıldıktan sonra, tüm dosya kapsamı bir değerlendirmeye tabi tutularak bordroda tahakkuk ettirilen ödemenin içeriği aydınlatılmalı ve bir karar verilmelidir.
Yukarıda yazılı sebeplerden eksik araştırma ve incelemeyle karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının isteği halinde ilgilisine iadesine, 15.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.