YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/9137
KARAR NO : 2014/7932
KARAR TARİHİ : 14.04.2014

MAHKEMESİ : Aydın 1. İş Mahkemesi
TARİHİ : 24/12/2013
NUMARASI : 2009/193-2013/525

Mahkeme, isteğin reddine karar vermiştir.
Hüküm süresi içinde davacılar avukatları tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı Türkiye S. İşçileri Sendikası vekili, Ç.. B.. tarafından, davalı T. Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’ne ait merkez işyerinde yapılan işler ile hizmet alım sözleşmesi ile Aydın Atatürk Devlet Hastanesi’nde alt işveren işyerinde yapılan işlerin “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda ve yine aynı şirket tarafından hizmet alım sözleşmesi ile toplam onyedi farklı işyerinde yapılan işlerin “Genel İşler” işkolunda bulunduğuna dair işkolu tespit kararı verildiğini, ancak belirtilen işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Tüzüğünün 24 sıra numarasında yer alan “Sağlık” işkolunda yer aldığını ileri sürerek, işkolu tespit kararının belirtilen işyerleri yönünden iptaline ve yapılan işlerin sağlık işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Asıl dava ile birleşen Aydın 2. İş Mahkemesi’nin 2009/193 esas, 2011/766 karar sayılı dosyasında ise davacı H.. S.. vekili, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, davalı T.Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’ne ait merkez işyerinde yapılan işler ile hizmet alım sözleşmesi ile Aydın Atatürk Devlet Hastanesi’nde alt işveren işyerinde yapılan işlerin “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda ve yine aynı şirket tarafından hizmet alım sözleşmesi ile toplam yedi farklı işyerinde yapılan işlerin “Sağlık” işkolunda bulunduğuna dair işkolu tespit kararı verildiğini, ancak belirtilen işyerlerinde yapılan işlerin İşkolları Tüzüğünün 17 sıra numarasında yer alan “Genel İşler” işkolunda yer aldığını ileri sürerek, işkolu tespit kararının belirtilen işyerleri yönünden iptaline ve yapılan işlerin genel işler işkoluna girdiğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Asıl dava yönünden ve birleşen dava yönünden davalılar, davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, yargılama sırasında Buca Seyfi Demirsoy Devlet Hastanesi yönünden dosya tefrik edilerek yetkisizlik kararı verilmiş, diğer işyerleri yönünden ise, asıl dava ve birleşen davanın ispatlanamadığından reddine karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı, asıl dava ve birleşen davanın davacıları ayrı ayrı temyiz etmiştir.
Gerekçe:
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, Ç.. B.. tarafından yapılan işkolu tespitine itiraza ilişkindir.
İşkolu kavramı, sendikaların faaliyet alanlarını belirleyen temel bir öğedir. Birbirine benzer işler bir hukuki kalıp altında toplu iş hukukuna sunulmaktadır. İşkolu tespitinde birim olarak işyerinin esas alınacağı normatif düzenlemelerin tartışmasız bir sonucudur. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin gerekçesinde, işyeri, teknik bir amaca, diğer bir deyişle mal ve hizmet üretimine yönelik ve değişik unsurlardan meydana gelen bir birim olarak tanımlanmıştır.
İşkolu tespit tarihinde yürürlükte bulunan 2821 sayılı Sendikalar Kanunu’nun 4. maddesine göre “Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Ç.. B..nca yapılır. Ç.. B.. tespit ile ilgili kararını Resmi Gazetede yayımlar. Kararın yayımını müteakip bu tespite karşı ilgililer iş davalarına bakmakla görevli mahalli mahkemede onbeş gün içinde dava açabilirler. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. Kararın temyiz edilmesi halinde Yargıtay uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.”
5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 5. maddesine göre “İş mahkemelerinde açılacak her dava, açıldığı tarihte dava olunanın Türk Medeni Kanunu gereğince ikametgahı sayılan yer mahkemesinde bakılabileceği gibi, işçinin işini yaptığı işyeri için yetkili mahkemede de bakılabilir. Bunlara aykırı sözleşme muteber sayılmaz.” İş Mahkemelerinin yetkisi kamu düzenine ilişkin olduğundan, anlaşma ile bertaraf edilemeyeceği gibi genel yetki kuralları da uygulanmaz. Bu halde, yetki itirazı ilk itirazlardan olmadığından, taraflar yargılama bitinceye kadar yetki itirazında bulunabileceği gibi, mahkeme de yargılamanın her aşamasında kendiliğinden yetkisizlik kararı verebilir.
Açıklanan kanuni düzenlemelere göre, işkolu tespitine itiraz davalarında, işyerinin bulunduğu yer iş mahkemesi kesin yetkilidir.
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-ç maddesine göre de, yetkinin kesin olduğu hallerde, mahkemenin yetkili bulunması hususu dava şartlarındandır. Yine 6100 sayılı Kanun’un 115/2. maddesine göre de, dava şartı yokluğu durumunda mahkemece davanın usulden reddine karar verilmesi gerekir.
Somut olayda, Ç.. B.. tarafından 09.06.2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan tespite göre, T. Temizlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.’ne ait merkez işyerinde yapılan işler ile hizmet alım sözleşmesi ile Aydın Atatürk Devlet Hastanesi’nde alt işveren işyerinde yapılan işlerin “Ticaret, Büro, Eğitim ve Güzel Sanatlar” işkolunda bulunduğu, aynı şirket tarafından hizmet alım sözleşmesi ile toplam onyedi farklı işyerinde yapılan işlerin “Genel İşler” işkolunda bulunduğu ve yine aynı şirket tarafından hizmet alım sözleşmesi ile toplam yedi farklı işyerinde yapılan işlerin “Sağlık” işkolunda bulunduğuna dair işkolu tespit kararı verilmiştir.
Mahkemece, 24.01.2013 tarihli oturumda, Aydın Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bölge Müdürlüğü’ne bağlı işyerleri yönünden mahkemenin yetkili olduğu belirtilmiş ise de, bu tespit dava tarihinde yürürlükte bulunan 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanunu’nun 15. maddesi kapsamında açılacak yetki tespitine itiraz davaları yönünde geçerli olup, somut olayda görülmekte olan işkolu tespitine itiraz davasının ise yukarıda ayrıntılı olarak izah edildiği üzere, her bir işyerinin bulunduğu yer iş mahkemesinde görülmesi gerekir. Şu halde, mahkemece, yetkisiz olunan işyerleri yönünden davanın ayrılarak, her bir işyerinin adresi itibariyle yetkili iş mahkemesine gönderilmesi ve bundan sonra işin esasının incelenmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerle BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair hususların incelenmesine yer olmadığına, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 14.04.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.