YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/16355
KARAR NO : 2014/24349
KARAR TARİHİ : 18.09.2014

MAHKEMESİ : Ankara 15. İş Mahkemesi
TARİHİ : 18/04/2014
NUMARASI : 2012/393-2014/309

Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili, müvekkili sendikanın üyesi olan davacı işçinin nakle tabi tutulduğu 16.06.2008 tarihine kadar Kara Kuvvetleri Komutanlığına bağlı iki numaralı Sivas Dikimevi işyerinde çalıştığını, bu tarihten itibaren işyerinin kapatılması sebebi ile yeni nakledildiği işyerinde çalışmaya devam ettiğini, müvekkilli ile davalı arasında imzalanan Toplu İş Sözleşmesi’nin 44., 47., 119. ve 130. maddeleri gereğince yol izni verilmesi gerekirken yol izni verilmediğini, ilk genel terfi dönemi itibari ile bir üst derecesine intibaklarının yapılmayarak ve kıdem terfisi uygulanmayarak ücret ve diğer işçilik alacaklarının eksik ödendiğini belirterek parça başı esasından saat esasına geçilirken ücretinin kıdem terfi zammı eklenerek hesap edilmesi ve ilk terfi dönemine kadar bir üst derecesine terfi ettirilmesi gerektiğinin tespitine, eksik ödenen ücret, ikramiye, ilave tediye ve yol izni alacaklarının doğduğu tarihten itibaren en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Davalı vekili, zamanaşımının dolduğunu, davacının alacaklarının Toplu İş Sözleşmesi’nin 47. maddesine uygun olarak hesaplanarak ödendiğini, anılan maddede yol izninin öngörülmediğini, intibak hususunda ise eşitsizliğe yol açılmaması için işçinin ilk olarak işe saat ücreti ile başlamış olsa idi, nakil tarihinde ulaşacağı derece üzerinden kök saati ücreti esas alınarak hesaplama yapıldığını belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Taraflar arasında, davacının parçabaşı ücret sisteminden ücret aldığı işyerinin kapanması üzerine nakledildiği ve saat ücret sistemine göre çalışacağı işyerindeki ücretinin miktarı ile ilk normal terfi döneminde bir üst ücret derecesine geçirilmesinin gerekip gerekmediği, buna bağlı olarak eksik ödenen ücret, ikramiye ve ilave tediye alacağı olup olmadığı hususları uyuşmazlık konusudur.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, davacının, Sivas iki numaralı Dikimevinde parçabaşı ücret sisteminde çalışmakta iken, işçilerden alınan ve tercihlerini gösteren nakil talep formu doğrultusunda işyerinin bağlı olduğu Kara Kuvvetleri Komutanlığının 11.04.2008 tarihli yazısı ile Afyon 8. Ana Bakım Merkezi Komutanlığı işyerine Toplu İş Sözleşmesi’nin 119. maddesinin c fıkrası 2. bendine göre saat ücretine geçirilerek nakledildiği anlaşılmıştır.
Kara Kuvvetleri Komutanlığına bağlı Sivas Dikimevi işyerinin kapatılması sebebiyle o dönem yürürlükte bulunan 21. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin “İşyerinin Kapatılması” başlıklı 47. maddesine göre davacı işçinin naklinin yapıldığı, bu maddede “İşyerinin kapatılmasından en az sekiz hafta önce işveren vekili mevcut işçilerin meslek ve branşları ile ücret derecelerini gösteren bir çizelge ile bağlı olduğu kuvvet komutanlığına müracaat ederek bu işçilerin nakil imkanlarını sorar. Kuvvet Komutanlığı öncelikle kendi bünyesinde bu işçilere nakil imkanı araştırır, gerekirse diğer Kuvvet Komutanlıklarının istekleri de göz önüne alınarak neticeyi işyerine bildirir. İsçiler önerilen işyerlerine nakillerini talep ettikleri taktirde aynı ücret derecesi ile nakilleri yapılabilir, önerilen işyerini kabul etmeyen veya kendisine yeni işyeri önerilmeyen işçilerin kanuni hakları ödenerek iş sözleşmesi feshedilir. Nakle tabi tutulan işçilere Harcırah Kanunu hükümleri uygulanır. İşyerinin veya bazı ünitelerinin kapatılma kararının alınmasını müteakip Sendikaya da bilgi verilir.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Davacı işçinin ücret sisteminin parçabaşı ücret sisteminden saat ücret sistemine geçişi o dönem yürürlükte bulunan 21. Dönem Toplu İş Sözleşmesinin 119/c maddesine göre yapılmış olup, sözkonusu madde ise,
“c. Parçabaşı ücret sisteminden geçici veya daimi olarak:
1-Dikimevleri içinde saat ücretine geçirilen işçilerin saat ücretleri, işçinin kök saat ücretinin %10 fazlasına kıdem zammının eklenmesi ile bulunan ücrettir. Saptanan bu ücretin işçinin geçirildiği ücret cetvelinde tam karşılığı bulunmadığı taktirde işçi en yakın üst ücret derecesine geçirilir. Şu kadar ki, bu ücret tavan ücretini geçemez.
2-Dikimevleri dışında bir işyerine nakledilen işçilerin saat ücretleri, bu işçiler saat ücretli olarak işe girmiş olsalardı ulaşacakları ücret derecesi esas alınarak saptanır. Saptanan bu ücret, parçabaşı işçinin kendi asıl isindeki kök saat ücretinin altında olamaz ve ücret cetvelindeki tavan ücretini aşamaz.” şeklindedir.
Yine 21. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin 44., 45. ve 46. maddeleri ise,
İşçinin İşyeri ve Meslek Değişikliği Toplu İş Sözleşmesi’nin 44. Maddesinin ç fıkrası “İşverenin başka bir ildeki işyeri için belli mesleklerden işçiye geçici olarak ihtiyaç duyması halinde yılda yüzyirmi günü geçmemek üzere işçileri geçici olarak görevlendirebilir.
İşçiye daimi olarak ihtiyaç duyulması halinde aym meslekteki işçilerden istekli olanlardan işverence uygun görülenler daimi olarak nakledilirler. İstekli bulunmadığı takdirde işveren dilediği işçi veya işçileri daimi olarak nakleder.
Nakil halinde; Aynı belediye hudutları (Büyükşehir Belediyesi dahil) içinde daimi olarak nakledilenler, ilişiğinin kesilmesini müteakiben yeni işyerlerine katılırlar.
Aynı il hudutları içinde ve fakat başka belediye hudutlarındaki bir işyerine nakledilenler ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren bir işgünü, başka il hudutları içerisindeki işyerlerine nakledilenler ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren yedi gün içinde yeni işyerlerine katılırlar ve bu sürelerde ücretli izinli sayılırlar.
Nakle tabi tutulan işçilere nakil tarihini takip eden ilk terfi döneminde bir üst ücret derecesi verilir. Nakle muvafakat etmeyen işçinin kanuni hakları verilerek iş sözleşmeleri feshedilir.”
İşyeri Kapatılması başlıklı 45. maddesi “İşçinin kişisel sebeplerle aynı işverene bağlı başka bir işyerine naklini talep etmesi halinde, nakil talep edilen işyerinde o meslek ve branşta boş kadro bulunması, işveren vekilinin uygun görmesi ve Kuvvet Komutanlığının onayı ile nakil işlemi yapılabilir.
İşe giriş veya nakil tarihinden itibaren üç yıl geçmeden kişisel sebeplerle nakil istenemez. Ancak, belgelendirilmek koşulu ile olağanüstü haller bu durum dışında tutulabilir.
Bu şekilde yapılan nakillerde işçiye herhangi bir üst derece verilmez. Nakle tabi tutulan işçilere Harcırah Kanunu hükümleri uygulanır.
Aynı il hudutlarındaki bir işyerine nakledilen işçiler ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren bir gün, başka il hudutlarındaki işyerine nakledilenler ise yedi gün içerisinde yeni işyerlerine katılırlar ve bu sürelerde ücretli izinli sayılırlar.”
İşyerinin Nakli başlıklı 46. maddesi “a. İşyerinin il hudutları içinde nakli; İşyerinin bulunduğu il hudutları içinde başka bir ilçeye nakledilmesi halinde nakledilen işyeri ile birlikte gönderilen işçiler bir üst dereceye terfi ettirilirler. Parçabaşı işçileri için ücret derecesi kıdem terfi derecesidir.
b.İşyerinin il hudutları dışına nakli; İşyerinin bulunduğu İl’den başka bir İl’e nakli halinde nakledilen işyeri ile birlikte gönderilen işçiler bir üst dereceye terfi ettirilirler. Parçabaşı işçileri için ücret derecesi kıdem terfi derecesidir.
c.İşyerinin a ve b fıkralarına göre nakli halinde; İşveren vekili işyerinin tamamının veya bir kısım ünitelerinin nakledileceği tarihten sekiz hafta önce aşağıda belirtilen hususları tespit ve ilan eder.
1-Hangi işçilerin tazminatlarının ödenerek iş sözleşmelerinin feshedileceğini,
2-İşçilerin nakle muvafakatları halinde, ilanı müteakip bir hafta sonra hangi işçilerin işyeri ile birlikte gönderileceğini gerekçeleri ile birlikte işveren vekili bağlı olduğu Kuvvet Komutanlığına teklif eder.
Kuvvet Komutanlığının teklifi uygun görmesi ve işverenin onaylaması halinde onay tarihi ve intikali takip eden ilk genel terfi zamanında terfileri yapılır. Önceki ücret derecesinde beklenilen süreler yeni ücret derecesinde beklemiş gibi sayılır.
3-İşyeri ile birlikte nakledilmek istenmeyen işçilerden emekliliğine iki yıl ve daha az süre kalanların da aynı ücret derecesi ile nakilleri yapılır.
4-İşverence nakilleri uygun görülmeyen işçilerle nakline muvafakat etmeyen işçilerin kanuni hakları ödenerek iş sözleşmeleri feshedilir.
ç.Bu maddede belirtilen sebeplerle üst ücret derecesine terfi ettirilen işçilerin daha sonra aynı Belediye (Büyükşehir dahil) hudutları içerisinde nakilleri halinde yeniden üst dereceye terfi işlemi yapılmaz.
d.Nakle tabi tutulan işçilere Harcırah Kanunu hükümleri uygulanır. Aynı il hudutlarındaki bir işyerine nakledilen işçiler ilişiğinin kesildiği tarihten itibaren bir gün, başka il hudutlarındaki işyerine nakledilenler ise yedi gün içerisinde yeni işyerlerine katılırlar ve bu sürelerde ücretli izinli sayılırlar.
e.İşyeri naklinde nakil kararının alınmasını müteakip Sendikaya da bilgi verilir.” düzenlemelerini içermektedir.
Davacının talepleri ile işyerinde uygulanan 21. Dönem İşyeri Toplu İş Sözleşmesi’nin yukarıda belirtilen düzenlemeleri dikkate alındığında, davacı işçinin parçabaşı ücret sistemine göre çalıştığı işyerinin kapatılması üzerine durumun davacının da aralarında bulunduğu işçilere bildirildiği, nakil talebinde bulunan işçilerin 21. Dönem Toplu İş Sözleşmesi’nin 47. maddesi uyarınca nakillerinin yapıldığı anlaşılmaktadır. Sözkonusu nakil yapılrken parçabaşı ücretle çalışan davacının saat ücretine geçişi yapılmıştır. Davacı işçi, yeni ücreti saptanırken Toplu İş Sözleşmesi’nin 119/c maddesinin (2) nolu alt başlığında belirtildiği şekilde hesaplama yapılması gerektiğini, davalı işveren ise Toplu İş Sözleşmesi’nin 47. maddesi ile işletmenin iş yerinin veya işin gerekleri sebebiyle işyerinin zorunlu sebeple kaptıldığını, bu maddeye göre kapanan iş yerinde çalışan işçilerin işlerine son verebilecek iken, feshin son çare olması ilkesine uygun davranarak, davacı işçinin kendisine bağlı başka bir işyerinde istihdamının sağlanabilmesi amacıyla naklini yaptığını ve bu madde metninde naklin aynı ücret derecesi ile (ilave bir ücret derecesi verilmeksizin) yapılacağı hüküm altına alınmış olmasına rağmen derece talep edilmesinin ayrıca , işyerince yapılan intibak hesaplamasında da işçiler arasında eşitsizliğe sebep olacak bir uygulama teşkil etmemek amacıyla, 119/c maddesinin (2) bendinde belirtilen şekilde davacı isçi ilk olarak ise saat ücreti ile başlamış olsaydı nakil tarihinde kaçıncı dereceyi hak edeceği esas alınarak hesaplama yapıldığını ve hesaplamada hata bulunmadığını savunmuştur.
Somut olayda, davalı işveren tarafından S.. Dikimevinin kapatılması üzerine nakil talebinde bulunan işçiler hakkında işyerinde uygulanan Toplu İş Sözleşmesi’nin 47. maddesine göre işlem yapıldığı anlaşılmaktadır. İşleme esas olan Toplu İş Sözleşmesi’nin “İş Yerinin Kapatılması” başlıklı 47. maddesi ile işverenin işyerini kapatması ve kapanan işyerinde çalışan işçilerin aynı işverene bağlı başka bir işyerinde istihdamlarının sağlanabilmesi amacıyla yapılan işçi nakil işlemi düzenlenmiştir. Nakil için Kuvvet Komutanlığının öncelikle kendi bünyesinde işçilerin nakil imkanını araştıracağı, kendisine önerilen işyerlerine nakillerini talep eden işçilerin aynı ücret derecesi ile nakillerinin yapılacağı, önerilen işyerini kabul etmeyen veya yeni işyeri önerilmeyen işçilerin kanuni hakları ödenerek iş sözleşmesinin feshedileceği düzenlemesi yapılmıştır. Davacının da aralarında bulunduğu, kapatılan işyerinde çalışan işçilerin kendilerine önerilen işyerinde çalışmayı kabul etmeleri üzerine Toplu İş Sözleşmesin’deki düzenlemeye uygun olarak nakilleri yapılmıştır. Dolayısı ile bu durumda Toplu İş Sözleşlmesi’nin 44., 45. ve 46. maddelerinin uygulanması imkanı bulunmamaktadır. Başka bir anlatımla davacı işçinin diğer nakil sebeplerine bağlı olarak bir üst dereceye terfi ile kök saat ücretinin %10 fazlasına kıdem zammı talep edemeyeceği açıktır. Kaldı ki, parçabaşı ücretten saat ücretli çalışma sistemine geçildiğinde mahkemece kabul edildiği şekli ile ücret belirlendiği takdirde aynı kıdemdeki, aynı işi yapan saat ücretli çalışan işçi ile ücret miktarında farklılık ortaya çıkacak ve işyerinde eşitsizlik meydana gelecektir. Bu sebeple davacının fark ücret, ikramiye ve ilave tediye isteğinin reddi gerekirken kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden BOZULMASINA, 18.09.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.