YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/15247
KARAR NO : 2014/24105
KARAR TARİHİ : 16.09.2014
MAHKEMESİ : Ankara 9. İş Mahkemesi
TARİHİ : 08/10/2013
NUMARASI : 2011/1235-2013/934
DAVA : Taraflar arasındaki hafta tatili, fazla çalışma, ulusal bayram ve genel tatil, banka promosyon alacağı, toplu iş sözleşmesinden kaynaklı sosyal yardım ve diğer ücret alacağı ile yıllık izin alacaklarının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı sebeplerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmesi ve davacı avukatınca da duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 16.09.2014 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmişti. Duruşma günü davacı adına Avukat G.. T.. ile karşı taraf adına Avukat S.. D.. G.. geldiler. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor sunuldu, dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Y A R G I T A Y K A R A R I
Davacı İsteminin Özeti:
Davacı, davalıya ait işyerinde işçi olarak çalışmakta iken 6111 sayılı Kanun’un 166. maddesine göre Milli Eğitim Bakanlığına naklen tayin edildiğini, davalı Belediye Başkanlığına ait işyerinde çalıştığı dönemde davalı işveren ile H..-İ.. Sendikası arasında imzalanan 15.02.2006-14.02.2012 yürürlük tarihli toplu iş sözleşmesinden yararlandığını ileri sürerek, toplu iş sözleşmesinden kaynaklı sosyal yardım ve diğer ücret alacakları, hafta tatili ücreti, fazla sürelerle çalışma ve fazla çalışma ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti, yıllık izin ücreti ve promosyon alacakları istemiştir.
Davalı Cevabının Özeti:
Davalı, davacının tüm haklarının puantajlara yansıtılarak kendisine ödendiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkeme Kararının Özeti:
Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporuna dayanılarak, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Temyiz:
Kararı taraflar avukatları temyiz etmiştir.
Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazları yerinde değildir.
2-Davacının promosyon alacağı talep edip edemeyeceği konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Davacı vekili, promosyon alacağının ödenmediğini iddia ederek alacak talebinde bulunmuştur.
Mahkemece, promosyon alacağı talebinin reddine karar verilmiştir.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan kamu personeli açısından banka promosyonlarının ödenmesine dair esaslar Başbakanlığın 20.07.2007 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 2007/21 sayılı Genelgesi ile düzenlenmiştir. Bu Genelge’nin 4. maddesinde banka promosyonlarının tamamının personele dağıtılması ilke olarak benimsenmesine rağmen 1/3’ünü geçmemek üzere komisyonca belirlenecek tutarın birim personelinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere kullanılabileceği hükme bağlandıktan sonra 6. maddesine göre Genelgenin yürürlüğünden önce yapılmış protokollerin süre bitimine kadar gecerli olacağı belirtilmiştir. 10.08.2010 tarih ve 2010/17 sayılı Genelge ile 2007/21 sayılı Genelgenin 4. maddesi değiştirilerek promosyonların tamamının personele ödeneceği düzenlenmiştir.
Anılan Genelge’nin 5. maddesi 05.08.2008 tarih ve 2008/18 sayılı Genelge ile değiştirilerek dağıtılacak promosyonların ilgili banka tarafından personel adına açılacak hesaba aktarılmak sureti ile ödeneceği hükme bağlanmıştır.
Dosyada promosyonlara ilişkin protokoller bulunmamaktadır.
Mahkemece, talep konusu döneme ait davalı Belediye ile ilgili bankadan promosyon konusunda yapılan sözleşme ve protokoller eksiksiz olarak getirtilmeli, Genelge hükümleri çerçevesinde bir değerlendirme yapılmalı, bundan sonra sonuca varılmalıdır.
Mahkemece eksik inceleme ile sonuca varılması hatalı olmuştur.
3-Öte yandan, hafta tatili ücreti alacağına uygulanması gereken faiz başlangıcı konusunda da taraflar arasında uyuşmazlık bulunmaktadır.
Ücret alacağı bakımından faize hak kazanmak için kural olarak işverenin temerrüde düşürülmelidir. Ancak, bireysel ya da toplu iş sözleşmesinde açıkça bir ödeme günü kararlaştırıldığında, belirlenen ödeme tarihi sonrasında faiz işlemeye başlar. Ücret kavramı geniş anlamda ücret olup, çalışma karşılığı ücretler ile ikramiye, prim, jestiyon ve benzeri ödemeler ve fazla çalışma, hafta tatili ile bayram ve genel tatil ücretleri de bu kapsama dahildir.
Somut olayda, 15.02.2008-14.02.2010 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 60. maddesi ile 15.02.2010-14.02.2012 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 59. maddesinde, hafta tatili ücreti yönünden açıkça bir ödeme günü kararlaştırıldığından, belirlenen ödeme tarihi sonrasında faiz işletilmesi gerekmektedir. Nitekim, davacı da bütün alacaklara toplu iş sözleşmesi gereği ödenmesi gerektiği dönemlerden itibaren faiz talebinde bulunmuştur. Bu halde, hafta tatili ücreti alacağına dava tarihinden itibaren faize hükmedilmesi de isabetsizdir.
4-Ayrıca, taraflar arasında bir diğer uyuşmazlık konusu da, davacıya gıda yardımı (süpürge tazminatı) ödemesi yapılıp yapılmayacağına ilişkindir.
Hükme esas alınan raporda, davacının süpürge ve çöp arabasında fiilen çalışıp çalışmadığı, fiilen çalıştıysa da kaç gün çalıştığına ilişkin belge bulunmadığı gerekçesi ile gıda yardımı (süpürge tazminatı) hesabı yapılmadığı belirtilmiştir.
15.02.2008-14.02.2010 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin ek 1. maddesinde, söz konusu toplu iş sözleşmesinin gıda yardımını (süpürge tazminatını) düzenleyen 59/B madde hükümlerinin 5620 sayılı Kanun ile geçici işçi olarak çalışmakta iken sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçi personele uygulanacağı hükme bağlanmıştır. 15.02.2010-14.02.2012 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 58/B maddesinde de, gıda yardımı (süpürge tazminatı) yer almıştır. Öte yandan, davacının temizlik işçisi olup, sokakları süpürme işinde çalıştığı tüm dosya kapsamından anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, geçici statüden kadrolu statüye geçen davacı işçiye gıda yardımı (süpürge tazminatı) ödemeleri 15.02.2009 tarihinden itibaren yapılması gerekmektedir. Oysa, dosyada mevcut ücret bordrolarında davacıya gıda yardımı (süpürge tazminatı) tahakkuku yapılmadığı görülmektedir. Bu durumda, davacının süpürge işinde fiilen kaç gün çalıştığının işyeri kayıtlarından tespit edilerek, gıda yardımı (süpürge tazminatı) alacağının hesaplanması gerekirken, yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi de usul ve kanuna aykırı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, davacı yararına takdir edilen 1.000,00 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 16.09.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.