YARGITAY KARARI
DAİRE : 22. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/28421
KARAR NO : 2012/28574
KARAR TARİHİ : 18.12.2012

MAHKEMESİ :… Mahkemesi

DAVA : Davacı, feshin geçersizliğine ve işe iadesine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, isteği kısmen hüküm altına almıştır.
Hüküm süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … Karakülah tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı işçi vekili, … sözleşmesinin davalı işverence geçerli ve haklı bir neden olmadan feshedildiğini ileri sürerek feshin geçersizliği ile işe iadesine karar verilmesini, buna bağlı işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen dört aylık ücret ve diğer haklarının belirlenmesi isteğinde bulunmuştur.
Davalı işveren vekili, davacı işçinin, … yeri yemekhanesinde bulunan buzdolabından domates, meyve, salatalık ve sair gıda maddelerini izinsiz olarak alıp götürmesi sebebiyle … aktinin haklı nedenle feshedildiğini beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, Cumhuriyet Savcılığınca aynı suçlamayla ilgili yapılan soruşturma neticesinde takipsizlik kararı verildiği, davacının … akdinin feshine gerekçe gösterilen işyerinden kendisine verilen kumanya dışında izinsiz olarak buzdolabından gıda maddeleri çaldığının, davalı işverenlikçe kesin olarak kanıtlanamadığı, her ne kadar davalı işverenlikçe ayrıca dışarıya yemek çıkartılamayacağı uyarısının bulunduğu ve bu kuralın da ihlal edildiği iddia edilmişse de, bu kuralın işçilere verilen kumanyayı kapsamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Taraflar arasındaki … ilişkisinin, haklı ve geçerli nedenle feshedilip feshedilmediği uyuşmazlık konusudur.
4857 sayılı … Kanunu’nun 25 inci maddesinin (II) numaralı bendinde, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller sıralanmış ve belirtilen durumlar ile benzerlerinin varlığı halinde, işverenin … sözleşmesini haklı fesih imkanının olduğu açıklanmıştır. Yine değinilen bendin (e) alt bendinde, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan işçi davranışlarının da işverene haklı fesih imkânı verdiği ifade edilmiştir. Görüldüğü üzere yasadaki haller sınırlı sayıda olmayıp, genel olarak işçinin sadakat borcuna aykırılık oluşturan söz ve davranışları işverene fesih imkânı tanımaktadır.
Diğer taraftan 4857 sayılı Kanun’un 18. maddesi işverene, işçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenlerle … sözleşmesini feshetme yetkisi vermiştir. İşçinin davranışlarından kaynaklanan fesihte takip edilen amaç, işçinin daha önce işlediği … sözleşmesine aykırı davranışları cezalandırmak veya yaptırıma bağlamak değil; onun sözleşmesel yükümlülükleri ihlale devam etmesi, tekrarlaması rizikosundan kaçınmaktır. ./..
İşçinin davranışları nedeniyle … sözleşmesinin feshedilebilmesi için, işçinin … sözleşmesine aykırı, sözleşmeyi ihlal eden bir davranışının varlığı gerekir. İşçinin kusurlu davranışı ile sözleşmeye aykırı davranmış ve bunun sonucunda … ilişkisi olumsuz bir şekilde etkilenmişse işçinin davranışından kaynaklanan geçerli bir fesih söz konusu olur. Buna karşılık, işçinin kusur ve ihmaline dayanmayan sözleşmeye aykırı davranışlarından dolayı işçiye bir sorumluluk yüklenemeyeceğinden işçinin davranışlarından kaynaklanan geçerli fesih nedeninden de bahsedilemez.
İşçinin davranışlarından ve yeterliliğinden kaynaklanan nedenler, aynı yasanın 25. maddesinde belirtilen nedenler yanında, bu nitelikte olmamakla birlikte, işyerlerinde işin görülmesini önemli ölçüde olumsuz etkileyen nedenlerdir. İşçinin davranışlarından veya yetersizliğinden kaynaklanan nedenlerde, … ilişkisinin sürdürülmesinin işveren açısından önemli ve makul ölçüler içinde beklenemeyeceği durumlarda, feshin geçerli nedenlere dayandığını kabul etmek gerekecektir.
İşçinin davranışlarına dayanan fesih, herşeyden önce, … sözleşmesinin işçi tarafından ihlal edilmesini şart koşmaktadır. Bu itibarla, önce işçiye somut olarak hangi sözleşmesel yükümlülüğün yüklendiği belirlenmeli, daha sonra işçinin, hangi davranışı ile somut sözleşme yükümlülüğünü ihlal ettiğinin eksiksiz olarak tespit edilmesi gerekir. İşçinin yükümlülüklerinin kapsamı bireysel ve toplu … sözleşmesi ile yasal düzenlemelerde belirlenmiştir. İşçinin kusurlu olarak (kasden veya ihmalle) sebebiyet verdiği sözleşme ihlalleri, sözleşmenin feshi açısından önem kazanır. Geçerli fesih sebebinden bahsedilebilmesi için, işçinin sözleşmesel yükümlülüklerini mutlaka kasıtlı ihlal etmesi şart değildir. Göstermesi gereken özen yükümlülüğünün ihlal edilerek ihmali davranış ile ihlali yeterlidir. İşçinin … sözleşmesini ihlal edip etmediğinin tespitinde, sadece asli edim yükümlülükleri değil; kanundan veya dürüstlük kuralından … yan edim yükümlülükleri ile yan yükümlerin de dikkate alınması gerekir. Sadakat yükümü, sözleşmenin taraflarına sözleşme ilişkisinden … borçların ifasında, karşı tarafın şahsına, mülkiyetine ve hukuken korunan diğer varlıklarına zarar vermeme, keza sözleşme ilişkisinin kapsamı dışında sözleşme ile güdülen amacı tehlikeye sokacak özellikle karşılıklı duyulan güveni sarsacak her türlü davranıştan kaçınma yükümlülüğünü yüklemektedir.
İşçinin bir suç işlediğinden veya sözleşmeye aykırı davranışta bulunduğundan şüphe ediliyor ve bu yüzden taraflar arasında … ilişkisinin devamı için gerekli olan güvenin yıkılması veya ağır zedelenmesi nedeniyle … sözleşmesi feshedilmişse, şüphe feshinden bahsedilir. Bu fesih türünde, işverenin işçisine karşı duyduğu şüphe, aralarındaki güven ilişkisinin zedelenmesine yol açmaktadır. İşverenden katlanması beklenemeyecek bir şüpheden dolayı, işçinin … ilişkisinin devamı için gerekli olan uygunluk ortadan kalktığından, güven ilişkisinin sarsılmasına yol açan şüphe, işçinin kişiliğinde bulunan bir sebeptir. Ciddi, önemli ve somut olayların haklı kıldığı şüphe, güven potansiyeline sahip olmaksızın ifa edilemeyecek … için işçinin uygunluğunu ortadan kaldırdığından, şüphe feshi, işçinin yeterliliğine ilişkin fesih türü olarak gündeme gelecektir. Şüphe feshinin geçerli olabilmesi için; … ilişkisinin devamı için gerekli olan güveni yıkmaya elverişli, objektif olay ve vakıalara dayanan güçlü bir şüphe mevcut olmalı ve ayrıca işveren, somut olayın aydınlatılması için kendisinden beklenebilecek bütün çabaları göstermelidir. Bu sebeple, işveren, şüpheyi doğuran etmenlerle ile ilgili olarak işçiyi dinlemeli, savunmasını almalıdır.
Somut olayda, davacı işçinin … sözleşmesi, … yeri yemekhanesinde bulunan buzdolabından domates, meyve, salatalık ve sair gıda maddelerini izinsiz olarak alıp götürmesi sebebiyle feshedilmiştir. İşveren, işyerinde yemek hizmeti aldığı firmanın şikayeti üzerine araştırma başlatmış, … yerini görüntüleyen kamera kayıtları izlenilmiş, davacının … çıkışında elinde poşetle … yerini terk ettiğinin anlaşılması üzere, işçinin savunması alınmıştır. İşçi alınan savunmasında, elindeki poşet içerisindekinin, işyerinde gece vardiyasında kendisine verilen kumanya olduğunu beyan etmiştir. İşveren, … yerinde verilen kumanyanın dışarı çıkartılmasının yasak olduğuna dair, … yerinde uyarı yazısının bulunduğunu, ayrıca ./..
Davacı işçinin götürdüğü malzemenin buzdolabından izinsiz alınan gıda maddeleri olduğunu iddia etmektedir. Mahkemece, kamera kayıtları, bilirkişi incelemesi vasıtasıyla çözümlenmiş, bilirkişi raporunda, işçinin elindeki poşet içerisindeki muhtevanın ne olduğunun net anlaşılamadığı mütalaa edilmiştir. Savcılıkça yapılan soruşturma sonrasında ise, davacı işçi hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir. Dosya kapsamına göre, işçinin işten çıkarken taşıdığı poşet içerisindeki malzemenin, işverenin iddia ettiği, buzdolabından izinsiz alınan gıda maddeleri olduğu kanıtlanamamıştır. Fakat, dinlenen davacı tanığı, yemekhane duvarında “kesinlikle dışarıya yemek çıkarmak yasaktır” uyarısının bulunduğunu, ama bu yasağın gündüz ve öğle yemeği için geçerli olduğunu, davalı tanığı ise, sözleşme ve şirket içi kural gereği çalışanların kendi istihkakları dahi olsa dışarıya yemek çıkaramayacaklarını, yemekhane duvarında “yemekhaneden dışarı yemek çıkartılması kesinlikle yasaktır” şeklinde bir ibarenin asılı olduğunu beyan etmiştir. Bu halde, işçinin, buzdolabından izinsiz gıda maddesi alması sabit olmamasına karşın, … yerinde kendisine verilen kumanyayı dışarı çıkarmasının yasak olması kuralının varolması ihtimalinde, işçinin yükümlülük ihlalinde bulunarak kendisine verilen kumanyayı dışarı çıkarmakla, işveren nezdinde, dışarı çıkartılan malzemenin, buzdolabından izinsiz götürülen malzeme olduğu yönündeki katlanması beklenemeyecek şüpheyi uyandırdığı, bu sebeple feshin haklı nedene dayanmasa da geçerli nedenle yapıldığının kabulü gerekecektir. O halde, şüphe feshi koşulları yeterince araştırılıp, incelenmeden yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olmuştur. Mahkemece, … yeri yemekhanesinde kumanyaların dışarı çıkarılması yasağının bulunup bulunmadığı, … yerinde keşif yapılarak belirlenmeli, sonuca göre bir karar verilmelidir. Anılan nedenle, eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 18.12.2012 gününde oyçokluğuyla karar verildi.
KARŞI OY

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, kararın onanması gerekir görüşünde olduğumdan sayın çoğunluğun bozma kararına katılamıyorum.18.12.2012