YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/4691
KARAR NO : 2019/3400
KARAR TARİHİ : 06.05.2019

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi

Davacı, 27.11.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespitiyle aylık bağlmanmasına, sigortalılığın iptaline ilişkin kurum işleminin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin reddine karar vermiştir.
Hükmün davacı vekilince duruşmalı temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu ve temyiz konusu hükme ilişkin dava, Hukuk Muhakemeleri Kanununun 369. Maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hallerden hiçbirine uymadığından Yargıtay incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Dava, davacının 30.01.2000-13.05.2011 tarihleri arasında sigortalılığının iptaline ilişkin davalı Kurum işleminin iptali, bu tarihler arasında sigortalı kabul edilmesi ile 27.11.2014 tarihinden itibaren yaşlılık aylığına hak kazandığının tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece davanın reddi ile hükümde yazılı şekilde karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacının 26.04.2000 tarihli isteğe bağlı Tarım sigortalılığı giriş bildirgesi ile 01.05.2000 tarihinden itibaren isteğe bağlı Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak tescil edildiği, 26.10.2009 tarihinde isteğe bağlı sigortalılığının zorunlu sigortalılığa çevrilmesine ilişkin talebine istinaden 30.01.2003 tarihinde edindiği taşınmaz kaydı dikkate alınarak 01.09.2003 tarihinden itibaren zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak tescil edildiği, davacının 01.05.2000-30.10.2000 ve 01.06.2002-01.09.2003 tarihleri arasında isteğe bağlı Tarım Bağ-Kur ve 01.09.2003-12.05.2011 tarihleri arasında zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalısı kabul edilerek 6111 sayılı Yasa kapsamında prim borçlarının yapılandırıldığı, 27.11.2014 tarihinde tahsis talebinde bulunduğu, davacının sigortalılık sürelerinin yeniden düzenlenerek bu kez 01.05.2000-30.11.2000 tarihleri arasında isteğe bağlı Tarım Bağ-Kur sigortalılığının geçerli kabul edildiği anlaşılmaktadır.
4956 sayılı Yasa’nın 54.maddesi ile 2926 sayılı Yasa’ya eklenen Ek madde 3’e göre; 1479 sayılı Yasa’nın isteğe bağlı sigortalılığı düzenleyen 79.maddesi hükümlerinin 2926 sayılı Yasa’ya tabi olanlar yönünden de uygulanacağı kabul edilmiştir.
24.07.2003 tarihli 4956 sayılı Yasanın 33.maddesi ile değişik 1479 sayılı Yasanın 79.maddesine göre “Bu Kanunun 24. maddesinin (I) numaralı bendi kapsamına girmeyenlerden, aynı maddenin (II) numaralı bendinin (a) ve (c) alt bentlerinde sayılanlar dışında kalanlar, ev kadınları ve Türkiye’de ikamet eden yabancı uyruklular talepleri halinde isteğe bağlı sigortalı olabilirler. İsteğe bağlı sigortalı olanların basamak seçme ve yükseltmelerinde bu Kanun hükümleri uygulanır. İsteğe bağlı sigortalılık, sigortalılık tescil talebinin Kuruma intikal ettiği tarih itibariyle başlar ve terk talebinin Kuruma intikal ettiği tarihte veya diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başladığı tarihten bir gün önce veya sigortalının toplam borcunun üç aylık prim ve ceza tutarından fazla olması halinde sigortalının daha önce ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle sona erer. 2926 sayılı Kanun kapsamına girmeden önce bu Kanun kapsamında isteğe bağlı sigortalı olanların, isteğe bağlı sigortalılıkları devam eder. İsteğe bağlı sigortanın hangi esaslara göre yapılacağı bir yönetmelikle düzenlenir.”
Ancak aynı maddenin 4956 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikten önceki hükmüne göre, isteğe bağlı sigortalılık, sigortalının tescil talebinin Kuruma intikal ettiği tarih itibariyle başlar ve terk talebinin Kuruma intikal ettiği tarihte veya diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışmaya başlama ile sona erer.
Öte yandan, 1479 sayılı Yasanın 79.maddesinin 5.fıkrasında 619 sayılı KHK’nin 25.maddesiyle yapılan ve 04.10.2000 tarihinde yürürlüğe giren değişiklikle, isteğe bağlı sigorta priminin ard arda üç ay ödenmemesi isteğe bağlı sigortalılığı sona erdiren bir neden olarak öngörülmüş ise de, Anayasa Mahkemesinin 08.08.2001 tarihinde yürürlüğe giren 26.10.2000 günlü kararı ile anılan KHK tüm hükümleriyle iptal edilmiştir.
Yine, 1479 sayılı Kanuna 03.07.2001 tarihi itibariyle yürürlüğe giren ve 4692 sayılı Kanunla eklenen geçici 1. maddenin 2. fıkrası; “1479 sayılı Kanuna göre 04.10.2000 tarihinden önce isteğe bağlı sigortalı olanların bu sigortalılıklarının 30.06.2001 tarihine kadar birikmiş tüm prim borçlarını, bu tarihten itibaren 6 aylık süreye ilişkin prim borçlarıyla birlikte 31.12.2001 tarihine kadar ödemeleri şartıyla devam ettirileceği” hükmünü getirmiştir.
1479 sayılı Yasanın 79.maddesinde 4956 sayılı Yasa’nın 33.maddesiyle yapılan ve 08.08.2001 tarihi itibariyle yürürlüğe giren değişiklik ile de sigortalının toplam borcunun üç aylık prim ve ceza tutarından fazla olması halinde, isteğe bağlı sigortalılığın, sigortalının daha önce ödediği primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibariyle sona ereceği hükmü getirilmiştir.
HMK’nun 297/2. maddesinde de taleplerin her biri hakkında verilen hükümle, taraflara yüklenen borç ve tanınan hakların açık, şüphe ve tereddüt uyandırmayacak şekilde gösterilmesi gerektiği açıkça belirtilmiştir. Mahkeme, davacının dilekçesinde yazılı olan tüm talepleri ile ilgili olumlu veya olumsuz bir karar vererek, bu konulardaki uyuşmazlığı sona erdirmelidir.
Somut olayda, mahkemece davacının sigortalılık süresinin tespitine dair hüküm kurulmamış olması hatalıdır. Bunun yanı sıra kanunla kurulu meslek kuruluşu, prim tevkifatı bulunmayan davacının geçmişe dönük olarak zorunlu Tarım Bağ-Kur sigortalısı olarak tescil edilmesinin mümkün olmadığı da göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacının prim ödemelerinin düzenli olmadığı anlaşılmakla birlikte 4692 sayılı Yasa’da 619 sayılı KHK de yapılan düzenlemede olduğu gibi “bu şartı yerine getirmeyenlerin sigortalılıkları son prim ödeme tarihi itibari ile sona erdirilir” düzenlemesi yer almadığından birikmiş borçlarını altı ay içinde ödemeyenlerin sigortalılıkları 4692 sayılı Yasa’nın yürürlüğe girdiği 03.07.2001 tarihi itibariyle sona erer, bu tarihe kadar olan prim ve gecikme zammı borçlarını her zaman ödeyebilirler.
Yapılacak iş, davacı 4692 sayılı Yasanın Geçici 1.maddesi gereğince anılan yasanın yürürlüklük tarihi olan 03.07.2001 tarihine kadar olan prim borçlarını her zaman ödeyebileceğinden dolayı davacının 01.05.2000-03.07.2001 tarihleri arasında isteğe bağlı Tarım Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar vermek, bu tarihten sonraki prim ödemelerinin de ödeme tarihinden ileriye doğru hangi süreleri kapsayacağını davalı Kurumdan sorarak buna göre sigortalılık süresini belirledikten sonra tahsis talep tarihi itibariyle yaşlılık aylığı şartlarına haiz olup olmadığını değerlendirerek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine, 06.05.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.