YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/6427
KARAR NO : 2018/9146
KARAR TARİHİ : 11.12.2018
MAHKEMESİ : ……… ……… Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
KARAR
A) Davacının İstemi;
Davacı/ Karşı davalı ;2005 den itibaren sigortalı olup primlerini ödediğini, primlerin ……ca ihtirazı kayıt ileri sürülmeksizin alındığını ve davacı ile bakmakla yükümlü kişilerin …… sigortasından yararlandırıldığını, ancak …… tarafından yurtdışı hizmeti nedeni ile davacının sigortalılığının haksız yere iptal edilerek, 01/08/2005 – 25/08/2011 arasındaki dönemde yersiz karne kullandığı gerekçesi ile 11.595,81 TL asıl borç, 2.528,87 TL faiz ve 6,00 TL tebligat ücreti olmak üzere toplam 14.130,68 TL’nin talep edildiğini, ……a yaptığı itirazın reddedildiğini, 2005 den itibaren ……a prim ödeyen davacının yurtdışında çalışmadığını, bu nedenle ……’deki sigortalılığının sona ermediğini, ayrıca 5510 sayılı Yasa’nın 96/b hükmünde sadece 5 yıllık dönemin faizsiz alınacağının belirtildiğini, davacının ……a primde ödediğini, iptal işlemi haklı kabul edilse dahi aynı şekilde tahsil edilen primlerin de ödeme tarihlerinden itibaren faizlerinin mahsubu gerekeceğini, davacı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler …… hizmetinden yararlanılır iken ……ca herhangi bir işlem yapılmadığını ve bildirimin gerçekleşmediğini belirterek, …… işleminin iptali ile davacının sigortalılığının geçerli olduğunun tesbitine, …… harcamalarının faizi ile istenmesine dair …… işlemin iptaline karar verilmesini istemiştir.
Birleşen davada davacı …… vekili : …… sigortalısı davalının sigortalılığının sona erdirildiğini, 01/08/2005 – 25/08/2011 tarihleri arasında yersiz karne kullanımı nedeniyle borç bildirim belgesi düzenlendiğini, ancak davalının süresinde ödeme yapmadığını, bu nedenle ……… takibine geçildiğini, ……… 7. ……… Müdürlüğünün 2013/11523 sayılı dosyası üzerinde devam eden takibe davalının itiraz etmesi nedeniyle takibin durduğunu belirterek, itirazın iptaliyle takibin devamına, kötüniyetli itiraz nedeniyle % 40′ tan az olmamak üzere ……… inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
B) Savunma Özeti;
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;
Davacının talebine istinaden 01/08/2005 tarihinde 2926 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olarak tescilinin yapıldığını, …… …… kaydının sona ermesi nedeniyle 29/04/2011 de sigortalılığının durduğunu, 10/05.2011 tarihli dilekçe ile yurtdışı borçlanma talebinde bulunduğunu ekindeki belgelerden 28/10/1978 – 31/1272010 arası yurtdışında çalıştığının belirlendiğini, davacının yurtdışında ikamet ederken …… de kendi nam hesabına bağımsız çalışmayacağını, bu nedenle, 01/08/2005 – 25/08/2011 arası …… …… sigortalılığının iptal edildiğini ve bu dönemde yersiz yararlandığı …… giderlerinin adına borç kaydedildiğini, …… işlemelerinin yasal olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
Birleşen davada davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;
10/10/2013 tarihli dava dilekçesindeki beyanlarını tekrar ettikten sonra, bağlantı nedeniyle davanın ……… 3. İş Mahkemesi 2013/1656 Esasında kayıtlı dosyayla birleştirilmesi gerektiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini ve % 20 inkar tazminatına hükmedilmesini istemiştir.
C) İlk Derece Mahkemesi Kararı;
İlk derece mahkemesi tarafından, asıl davanın REDDİNE, birleşen ……… 17.İş Mahkemesinin 2014/1138 Esas sayılı davanın KISMEN KABULÜ ile davalının ……… 7………. Müdürlüğü 2013/11523 Esas sayılı ……… takibi dosyasına yönelik itirazın iptali ile takibin devamına, davacı ……’nın ……… inkar tazminat isteminin REDDİNE karar verilmiştir.
İstinaf Başvurusu ;
Davacı birleşen davada davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle;1-Davacının …… …… sigortalılığına ilişkin prim borçlarını düzenli olarak ödediğini ve sigortalılığının sona erdirildiğine ilişkin bir bildirimde de bulunulmadığı,
2-Davalı ……ca yersiz ödemelere ilişkin borçların istenmeyeceği konusunda yayınlanan 08/04/2013 tarih, 2013/20 sayılı Genelgenin Mahkemece dikkate alınmadığı, gerekçeleri ve resen tespit edilecek gerekçeler kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı birleşen davada davacı …… vekili istinaf dilekçesinde özetle; ……un ……… inkar tazminat talebinin gerekçesiz şekilde reddine karar verildiği, gerekçeleri ve resen tespit edilecek gerekçeler kararın …… aleyhine olan kısımlarının bozulmasına karar verilmesini istemiştir.
D) ……… Mahkemesi Gerekçesi ve Kararı;
……… Mahkemesince ” Somut olayda; 01/10/1962 doğumlu olan davacı/karşı davalının 23/10/1978 – 31/12/2010 tarihleri arasında yurtdışı sigortalılığının bulunduğu, 04/07/2005 tarihli giriş bildirgesi uyarınca 2926 sayılı Kanun kapsamında …… …… sigortalı olarak tescilinin yapıldığı ve 01/08/2005 – 29/04/2011 tarihleri arasında …… …… sigortalı olduğu, davacı/karşı davalının bu döneme ilişkin prim borçlarını düzenli olarak ödediği, ancak yurtdışı sigortalılık ile çakıştığından, bu sigortalılığının başlangıç itibari ile iptal edildiği, 25/08/2011 itibari ile tekrar 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında …… …… sigortalı olarak tescil edildiği, davacı/karşı davalının …… …… sigortalı olduğu dönemde annesi ve babasının da hak sahibi niteliğinde olduğu, bu dönemde davacı/karşı davalıya 26/10/2010 tarihinde 29,16 TL, babası …… Şenoğlu’na 3.190,88 TL ve annesi …… Şenoğlu’na 8.375,77 TL tedavi yardımı yapıldığı, ……un davacı/karşı davalının …… …… sigortalılığını iptal etmesinden sonra bu tedavi giderlerini borç çıkardığı ve davacı/karşı davalıdan talep ettiği, davacı/karşı davalının ödememesi üzerine ilamsız ……… yoluyla takibe başladığı, ……… 7. ……… Müdürlüğünün 2013/11523 sayılı dosyası üzerinden devam eden takibe davacı/karşı davalının 31/07/2013 tarihinde itiraz etmesi nedeniyle takibin durduğu tüm dosya kapsamından sabittir.
Uyuşmazlık, davacı/karşı davalının 01/08/2005 – 29/04/2011 tarihleri arasındaki …… …… sigortalığını iptal eden …… işleminin iptali ile belirtilen tarih aralığında yersiz karne kullanımı nedeniyle davacı/karşı davalıya çıkarılan borcun iptali ve ……ca bu borç nedeniyle yapılan takibe davacı/karşı davalının yaptığı itirazın iptal edilip edilmeyeceğine ilişkindir.
Davada çözümlenmesi gereken ilk mesele, ihtilaflı dönemde davacının kendi ad ve hesabına ……sal faaliyette bulunup bulunmadığının tespiti noktasında toplanmaktadır.
2926 sayılı……… Kanununun 2. maddesinde “Kanunla ve Kanunların verdiği yetkiye dayanarak kurulan ……… Kuruluşları kapsamı dışında kalan ve herhangi bir işverene hizmet akdi ile bağlı olmaksızın 3. maddenin (b) bendinde tanımlanan ……sal faaliyetlerde bulunanların bu Kanuna göre sigortalı sayılacakları’’ kabul edilmiştir. Anılan Kanunun 3. maddesinin (b) bendi ise ……sal faaliyette bulunanları “Kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde, kamuya mahsus mahallerde ekim dikim, bakım, üretim, yetiştirme ve ıslah yollarıyla veya doğrudan doğruya tabiattan istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünlerinin üretimini, avlanmasını, avcılar ve yetiştiriciler tarafından muhafazasını, taşınmasını sağlayanları veya bu ürünlerden sair bir şekilde faydalanmak suretiyle kendi adına ve hesabına faaliyette bulunanları” biçiminde tanımlamıştır.
İhtilaflı dönemde davacının yurtdışında olduğu tüm dosya kapsamında sabit olduğundan, 2926 sayılı Kanun hükümlerine göre “kendi adına ve hesabına faaliyette bulunan kişi” ve dolayısıyla “zorunlu sigortalı” olarak kabul edilemeyecektir. O halde Mahkemenin, davacının 2926 sayılı Kanun kapsamında …… …… sigortalı sayılması ile ilgili talebi yönünden davanın reddine karar vermesi yerinde olmuştur.
Yersiz tedavi giderinin tahsiline ilişkin taleple ilgili olarak öncelikle, davanın yasal dayanağı olan, 5510 sayılı Kanunun 60 ve devamı maddeleri ile Geçici 45. Maddesi kapsamında davalının sorumluluğu irdelenmelidir.
5510 sayılı Kanunun genel …… sigortalısı sayılanların düzenlendiği 60. maddesinde, “İkametgahı ……’de olan kişilerden;
a) 4’üncü maddenin birinci fıkrasının; 1) (a) ve (c) bentleri gereğince sigortalı sayılan kişiler, 2) (b) bendi gereğince sigortalı sayılan kişiler, b) İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler, c) Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan;
1) Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, ……ca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen …… tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,
g) Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede …… sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, genel …… sigortalısı sayılır.
6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (f), (g), (h), (ı) ve (k) bentlerinde sayılanların öncelikle, genel …… sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olup olmadığına bakılır. Genel …… sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi ise tescili yapılmaz. Aksi takdirde birinci fıkra hükümlerinden durumuna uyan bende göre genel …… sigortalısı sayılır. Birinci fıkranın (f) bendi kapsamında gelir alması nedeniyle genel …… sigortalısı sayılanlar, aynı zamanda diğer bentler gereği de genel …… sigortalısı sayılması halinde (f) bendi dışındaki bentler kapsamında genel …… sigortalısı sayılır.
01/10/2008 tarihinden itibaren yürürlükte bulunan 5510 sayılı Kanunun “Genel …… sigortalısı sayılanlar” başlıklı 60. maddesinin -g- bendi gereğince “ Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede …… sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, genel …… sigortalısı sayılır.” hükümlerine yer verilmiştir. Anılan hüküm …… sigortasının uygulanma alanını olabildiğince genişletmiş bulunmaktadır. Şayet bir vatandaşın konumu, 60. maddede belirtilen bentlerin hiçbirine girmiyor ve o kimse başka bir ülkede …… sigortası yardımlarından yararlanamıyorsa genel …… sigortalısı sayılır. Amaç, hiç kimseyi genel …… sigortası kapsamı dışında tutmamaktır. O nedenle ülkemizde “herkes genel …… sigortası kapsamına alınmıştır” diye bir sonuca varılabilir. Zira 60. maddede kimlerin genel …… sigortası sayılacağı ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiş, durumları bu ayrıntılı hükümlere uymayanlar genel …… sigortalısı sayılmıştır.
19/01/2013 tarihli …… Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6385 sayılı Yasa’nın 12. maddesi ile 5510 sayılı Yasa’ya eklenen Geçici 45. maddede, “Bu Kanuna göre genel …… sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına girmekle birlikte, asli olarak hak etmediği bir kapsamda …… hizmeti alanlara 31/01/2012 tarihine kadar verilen …… hizmetlerine ilişkin ……ca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek borçlar, varsa ilgililerin bu nedenle açtıkları davadan vazgeçmeleri halinde tahsil edilmez. Bu borçlara ilişkin açılmış olan dava ve ……… takiplerinden ……ca vazgeçilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan hükmün gerekçesinde ise, 5510 sayılı Kanuna göre, vatandaşların genel …… sigortası kapsamına alınmasına ilişkin işlemlerin 2012 yılı Ocak ayı itibarıyla tamamlanması nedeni ile, bu tarihe kadar yaşanan geçiş sürecinde, tabi olduğu genel …… sigortası statüsünün aradığı şartlarla …… yardımı alması gerekirken, Kanunun diğer statülerine göre ya da bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde hak etmediği halde …… yardımı yapılanlara ilişkin …… giderlerinin ilgililerden tahsil edilmemesi ve bu suretle oluşacak mağduriyetlerin önlenmesinin amaçlandığı belirtilmiştir.
5510 sayılı Kanunun …… hizmetlerinden yararlanma şartlarını düzenleyen 67. maddesine göre; 18 yaşını doldurmamış olan kişiler, tıbben başkasının bakımına muhtaç olan kişiler, trafik kazası halleri, acil haller, iş kazası ile meslek hastalığı halleri, bildirimi zorunlu bulaşıcı hastalıklar, 63 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentleri gereğince sağlanan …… hizmetleri, 75 inci maddede sayılan afet ve savaş ile grev ve lokavt hali hariç olmak üzere …… hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanabilmek için;
a) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) ve (f) bentleri hariç diğer bentleri gereği genel …… sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, …… hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel …… sigortası prim ödeme gün sayısının olması,
b) 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendinin (2) numaralı alt bendi ile (g) bendine tabi olan genel …… sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentte sayılan şartla birlikte, …… hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48’inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,
c) 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (b) ve (d) bentlerine tabi olan genel …… sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukarıdaki bentlerde sayılan şartla birlikte, …… hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,
d) 60’ıncı maddenin yedinci fıkrasına göre genel …… sigortalısı sayılanlar, (c) bendinde sayılan şartlarla birlikte, bir öğretim dönemine ilişkin genel …… sigortası primlerinin tamamını öğrenim gördükleri üniversitenin öğrenim dönemi başından itibaren bir ay içinde ödemeleri, şarttır.
Ancak, genel …… sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamından çıkanların genel …… sigortalısı olduğu tarihten itibaren otuz gün içinde …… hizmetlerinden yararlanabilmesi için bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendindeki prim ödeme gün sayısı aranmaz. Ayrıca 60’ıncı madde kapsamında genel …… sigortalısı sayılanların;
a) Herhangi bir sebeple …… altına alınan sigortalının askerlikte geçen hizmet süresi,
b) Hükümlülükle sonuçlanmayan tutuklulukta geçen süre,
c) …………larından geçici iş göremezlik ödeneği alan sigortalının iş göremediği süre,
d) Sigortalının greve iştirak etmesi veya işverenin lokavt yapması hallerinde geçen süre, …… hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel …… sigortası primi ödeme gün sayısı hesabında dikkate alınmaz.
Ayrıca genel …… sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin …… hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanabilmeleri için …… hizmet sunucularına başvurduklarında acil haller hariç olmak üzere (acil hâllerde ise acil hâlin sona ermesinden sonra); ……… yöntemlerle kimlik doğrulamasının yapılması ve/veya nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, ……… veya …… tarafından verilen resimli …… kartı belgelerinden birinin gösterilmesi zorunludur.
60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel …… sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel …… sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle bakmakla yükümlü olduğu kişiler dahil …… hizmetlerinden yararlandırılırlar. Ayrıca, lise ve dengi öğrenim görülmesi sebebiyle bakmakla yükümlü olunan kişi veya hak sahibi sıfatıyla …… hizmetinden yararlandırılan çocuklar, 20 yaşını dolduracakları tarihi aşmamak kaydıyla bu öğrenimlerini bitirmelerini izleyen tarihten itibaren 120 gün süreyle aynı kapsamda …… hizmetlerinden yararlanmaya devam ederler. 4’üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların 4857 sayılı İş Kanununun 56. ve 74. maddeleri ile diğer iş kanunlarında ücretsiz izin sayılan süreler haricinde ayrıca bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel …… sigortalılıkları devam eder.
Dava konusu olayda, ihtilaflı dönemde davacı/karşı davalının ……’de olmadığı, yurtdışında sigortalı olduğu dikkate alındığında genel …… sigortalısı olamayacağı anlaşılmaktadır. Ancak davacı/karşı davalının …… …… sigortalılığından dolayı hak sahibi olan ve ……’de ikamet eden ve ihtilaflı dönemde …… sigortasından istifade eden davacı/karşı davalının ……sı, 5510 sayılı Kanunun 60. maddesi uyarınca genel …… sigortalısı olup, aynı Kanunun 67. maddesi uyarınca …… hizmetlerinden yararlanma hakları vardır.
Dava konusu …… harcamalarından 29,16 TL’nin 26/10/2010 tarihinde davacı/karşı davalının kendisine yapıldığı, onun dışındaki …… harcamalarından 3.190,88 TL’nin davacı/karşı davalının babası …… Şenoğlu’na, 8.375,77 TL’nin annesi …… Şenoğlu’na yapıldığı, prim ödemesi bulunmasa dahi davacı/karşı davalının ……sının 5510 sayılı Yasa’nın 60. maddesinin -g- bendi kapsamında genel …… sigortalısı sayıldığı gözetilerek ve 31/01/2012 tarihine kadar yapılan …… giderlerinin 5510 sayılı Kanunun geçici 45. maddesi gereği talep edilemeyeceğinden davanın kısmen kabulü yerine tamamen reddi şeklinde karar verilmesi hatalı olmuştur. ” gerekçesiyle
“1-Davalı/karşı davacı … vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.1 maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Davacı/karşı davalının istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-b.3 maddesi gereğince KISMEN KABULÜNE,
……… 3. İş Mahkemesinin 28/02/2017 tarih, 2013/1656 E., 2017/109 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-Asıl davanın KISMEN KABULÜ İLE,
a-Davanın, davacının babası …… Şenoğlu’na yapılan 3.190,88 TL ve annesi …… Şenoğlu’na yapılan 8.375,77 TL …… harcamaları yönünden KABULÜ ile, davacı/karşı davalının bu …… harcamaları yönünden borçlu olmadığının TESPİTİNE,
Davanın, davacıya 26/10/2010 tarihinde yapılan 29,16 TL …… harcamalarına ilişkin talebi yönünden REDDİNE,
Davacının, …… …… sigortalılığını iptal eden …… işleminin iptaline ilişkin talebinin REDDİNE,
4-Birleşen davanın KISMEN KABULÜ İLE,
a-Davalının ……… 7. ……… Müdürlüğünün 2013/11523 Esas sayılı ……… takibine yönelik itirazının kısmen iptali ile davalıya 26/10/2010 tarihinde yapılan 29,16 TL …… gideri yönünden takibin devamına, fazlaya ilişkin talebin REDDİNE,
b- Şartları oluşmayan ……… inkar tazminat talebinin REDDİNE, ” karar verilmiştir.
E) Temyiz;
Davalı …… vekili; Yerel Mahkemece ……… inkar tazminatı talebinin reddine karar verildiği ancak red hususunda hiçbir gerekçe gösterilmediği, ……… Mahkemesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiş olduğundan temyiz yoluna başvurmaa zorunluluğu doğduğu, Yerel Mahkemenin asıl davanın reddi yönündeki kararının usul ve yasaya uygun olduğundan , Yerel Mahkememe kararının bu yönüyle onanması gerektiğini belirterek hükmü temyiz etmiştir.
F) Delillerin Tartışılması ve Gerekçe;
Dosyadaki kayıt ve belgelerden, davacı/karşı davalının 23/10/1978 – 31/12/2010 tarihleri arasında Danimarka’da sigortalılığının bulunduğu, 04/07/2005 tarihli giriş bildirgesi uyarınca 2926 sayılı Kanun kapsamında …… …… sigortalı olarak tescilinin yapıldığı ve 01/08/2005 – 29/04/2011 tarihleri arasında …… …… sigortalı olduğu, davacı/karşı davalının bu döneme ilişkin prim borçlarını düzenli olarak ödediği, ancak yurtdışı sigortalılık ile çakıştığından, bu sigortalılığının başlangıç itibari ile iptal edildiği, 25/08/2011 itibari ile tekrar 5510 sayılı Kanunun 4/1-b maddesi kapsamında …… …… sigortalı olarak tescil edildiği, bu dönemde davacı/karşı davalıya 26/10/2010 tarihinde 29,16 TL, babası …… Şenoğlu’na 3.190,88 TL ve annesi …… Şenoğlu’na 8.375,77 TL tedavi yardımı yapıldığı, ……un davacı/karşı davalının …… …… sigortalılığını iptal etmesinden sonra bu tedavi giderlerini borç çıkardığı ve davacı/karşı davalıdan talep ettiği, davacı/karşı davalının ödememesi üzerine ilamsız ……… yoluyla takibe başladığı, ……… 7. ……… Müdürlüğünün 2013/11523 sayılı dosyası üzerinden devam eden takibe davacı/karşı davalının 31/07/2013 tarihinde itiraz etmesi nedeniyle takibin durduğu anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Kanunun 60. maddesinde, genel …… sigortasından yararlanacak olanlar sayılmıştır. (g) bendinde ise, “Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede …… sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar” genel …… sigortalısı sayılmıştır. (g) bendinin lafzından tüm vatandaşların re’sen …… sigortası kapsamına alındığı izlenimi anlaşılmakta ise de durum böyle değildir. Kişinin kapsama alınması, …… hizmeti alabildiği anlamına gelmemektedir. Genel …… sigortalısı olmanın koşulları bulunmaktadır.
5510 sayılı Kanuna göre genel …… sigortalısı sayılabilmek ve sigortalılığın başlangıcı için bildirim ve tescil gereklidir. Kanunun 61. maddesinde, genel …… sigortasından yararlanmak için bir kısım grupların bildirimine gerek kalmadan kendiliğinden tescil edileceği, bir kısmının tescili için ise bir ay içinde başvuru şartı getirilmiştir.
61’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi 13/02/2011 t. 6111 SK 35. md ile değişiklikten önce, 17.04.2008 t. ve 5754 SK md. 39 ile değişik hali şöyleydi: “(g) bendinde sayılanlar; diğer bentlere göre genel …… sigortalısı olmadıkları tarihten itibaren genel …… sigortalısı sayılır ve bu tarihten itibaren bir ay içinde verecekleri genel …… sigortası giriş bildirgesi ile tescil edilirler. Ancak 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel …… sigortalısı sayılanların zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün sonra bu bent kapsamında genel …… sigortalısı sayılır.” Yine Geçi 12/5. fıkrada, “60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentleri gereğince sigortalı sayılanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren (13/02/2011 t. ve 6111 SK m. 49 ile değişik ibare) 01/01/2012 tarihine kadar bildirimlerini yapmak zorundadır. Bu süre içinde, 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (d) ve (g) bentleri gereğince genel …… sigortalısı sayılanlardan; tescil talebi olmayanların 18 yaşından küçük çocuklarının …… hizmetlerinden yararlandırılması halinde (16/06/2010 t. ve 5997 SK m. 8 ile değişik ibare) bu kişiler ……ca tescil edildikleri tarih itibarıyla genel …… sigortalısı olurlar. Ancak, aile hekimliği uygulamasına başlanan illerde, bu kişiler ( 13/02/2011 t. ve 6111 SK m. 49 ile değişik ibare)bu süreye bakılmaksızın genel …… sigortalısı ve ( 16/06/2010 t. ve 5997 SK m. 8 ile değişik ibare)bakmakla yükümlü olduğu kişi olarak ……ca tescil edildikleri tarih itibarıyla kapsama alınır.
6111 sayılı Kanunla değişmeden önce (g) bendine göre sigortalı sayılanlar ancak bir ay içinde giriş bildirgesi vermek ve ……ca kabul edilmek suretiyle sigortalı olabilirlerdi. Ancak (g) bendi kapsamında kalanların ……a müracaatla genel …… sigortası tescili uygulaması fiilen gerçekleşmemiştir. Madde metninden de anlaşıldığı üzere 5510 sayılı Yasa ile tüm vatandaşlar re’sen genel …… sigortası kapsamına alınmamışlardır.
Ülkedeki tüm kişilerin genel …… sigortası kapsamına alınması, 16.06.2010 tarihli 5997 sayılı Kanunla Geçici 12. maddede yapılan değişiklikle 01.01.2012 tarihinden itibaren olmuştur. Ancak 67. maddeye göre …… hizmeti sunucusuna başvurulduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel …… sigortası prim ödeme gün sayısı olması ve 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması gerekir. (g) bendi kapsamında olanlar ise 5510 SK 60/1-c, 1 nolu alt bendi gereği gelir testi uygulaması ile belirlenecek primin ödenmesi halinde …… yardımlarından yararlanma imkânı getirilmiştir.
Gelir testi işlemi, kişinin çeşitli göstergeler ışığında mevcut gelirinin belirlenmesidir.
Herhangi bir kapsamda genel …… sigortalısı veya genel …… sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi kapsamında …… yardımlarından yararlanma hakkı bulunmayan kişiler 5510 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi kapsamında genel …… sigortalısı olarak tescil edilmekte olup, anılan kapsamda tescil edilen bu kişilerin tescil tarihinden itibaren yerleşim yerlerinin bulunduğu yerdeki………… müracaat ederek gelir testi yaptırmaları gerekmektedir. Gelir tespitinde aynı hanedeki aile esas alınmaktadır. Kanun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrası (g) bendi kapsamında tescil edilen kişilerin gelir testi müracaat bildiriminin kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren bir ay içinde ……… başvurmaları gerekmektedir. Söz konusu bir …… süre içerisinde gelir testine başvurmayanların tescil başlangıç tarihinden itibaren aile içindeki gelirinin kişi başına düşen …… tutarı olarak, Kanunun 82 nci maddesine göre belirlenen …… prime esas kazancın (asgari ücretin) iki katı esas alınarak primlerin tahakkuk ettirilmesi öngörülmüştür.
5510 sayılı Kanunun 60/1-g bendi ile artık herkesin genel …… sigortası kapsamına alındığı ve her durumda …… hizmeti alabileceği kanısı hatalıdır. Koşulları taşımayan kişi …… hizmeti alamaz. Koşulları …… sağlayabilirdi mantığıyla ……’un yersiz tedavi giderlerini tahsil imkanının engellenmesi hem ……… sistemini aksatacak bir durum olup hem de yasa koyucunun amacını aşar mahiyettedir.
19.01.2013 tarihli …… Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 6385 sayılı Yasanın 12. maddesi ile 5510 sayılı Yasaya eklenen “Yersiz yapılan …… giderlerinin terkini” başlıklı Geçici 45. maddede:“Bu Kanuna göre genel …… sigortalısı ya da bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına girmekle birlikte, asli olarak hak etmediği bir kapsamda …… hizmeti alanlara 31/1/2012 tarihine kadar verilen …… hizmetlerine ilişkin ……ca tahakkuk ettirilmiş veya ettirilecek borçlar, varsa ilgililerin bu nedenle açtıkları davadan vazgeçmeleri halinde tahsil edilmez. Bu borçlara ilişkin açılmış olan dava ve ……… takiplerinden ……ca vazgeçilir.” hükmüne yer verilmiştir. Anılan hükmün gerekçesinde ise, 5510 sayılı Kanuna göre, vatandaşların genel …… sigortası kapsamına alınmasına ilişkin işlemlerin 2012 yılı …… ayı itibarıyla tamamlanması nedeni ile, bu tarihe kadar yaşanan geçiş sürecinde, tabi olduğu genel …… sigortası statüsünün aradığı şartlarla …… yardımı alması gerekirken, Kanunun diğer statülerine göre ya da bakmakla yükümlü olunan kişi statüsünde hak etmediği halde …… yardımı yapılanlara ilişkin …… giderlerinin ilgililerden tahsil edilmemesi ve bu suretle oluşacak mağduriyetlerin önlenmesinin amaçlandığı belirtilmiştir.
Yani maddenin metnine göre; kişinin genel …… sigortası kapsamında herhangi bir statüye göre …… yardımı alıyor olması, …… yardımı yapılmasını sağlayan sigortalılık statüsünün geçersiz sayılması halinde ; başka bir geçerli sigortalılık statüsü varsa veya bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamına giriyorsa yine yersiz …… gideri tahsil edilmez. Bu iki hal de yoksa geçersiz sigortalılık statüsüne dayalı yapılan …… gideri yersizdir ve ……ca tahsili gerekir.
…… da 6385 sayılı yasayla getirilen düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin çıkarmış olduğu 08/04/2013 tarih ve 2013/20 sayılı genelgede; “ Ancak, sahte olduğu ……ca yada mahkeme tarafından tespit edilen sigortalı hizmetleri veya bu hizmetlere göre gelir/…… bağlananlardan ……ları iptal edilen genel …… sigortalıları ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ……ca tespit edilen yersiz …… giderleri 6385 sayılı Kanunun geçici 45 inci maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir.” açıklamasına yer vererek dürüstlük kuralı ve hakkın kötüye kullanılması yasağına aykırılık teşkil edecek terkin işlemlerini himaye etmeyeceğini ortaya koymuştur.
Geçici 45.madde, 31.01.2012 tarihi öncesindeki tüm yersiz …… giderlerini affeden, bir madde değildir. Aksi halde sahtecilik yoluyla sahte sigortalılık ve buna dayalı olarak haksız …… yardımı alan kişileri de Geçici 45. madde ile affedilmiş olur.
Somut olayda , yukarıda anlatılan yasal düzenlemeler ve bilgilere göre ……… Mahkemesi’nin davacı/karşı davalının ……sının 5510 sayılı Yasa’nın 60. maddesinin -g- bendi kapsamında genel …… sigortalısı sayıldığı gözetilerek ve 31/01/2012 tarihine kadar yapılan …… giderlerinin 5510 sayılı Kanunun geçici 45. maddesi gereği talep edilemeyeceğine ilişkin gerekçesi hatalı olup, davacı yurtdışında çalıştığı halde yersiz olarak olarak 01/08/2005-29/04/2011 tarihleri arasında 2926 sayılı Yasa kapsamında …… …… sigortalısı olarak tescil edilmiş olup yersiz tescile dayalı olarak kendisine, babası …… Şenoğlu ve annesi …… Şenoğlu’na yapılan …… yardımlarından ……a karşı hatalı davranışından dolayı sorumluluğu bulunmaktadır.
O halde, davalı (birleşen davacı) …… vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve ……… Mahkemesi kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan ……… Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/2. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), dosyanın ……… Mahkemesine gönderilmesine, 11/12/2018 gününde oy birliğiyle karar verildi.