YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2017/2315
KARAR NO : 2018/7905
KARAR TARİHİ : 05.11.2018
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
TÜRK MİLLETİ ADINA
Davacı, davalılardan işverenlere ait işyerinde geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılardan Kurum, … ve … vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
K A R A R
Davacı, 01.11.2001 ile 10.03.2005 tarihleri arasında Kuruma bildirilmeyen çalışmasının tespitini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacı …’in 01.11.2001- 17.01.2005 tarihleri arasında davalılar …, … işyerinde, 18.01.2005- 09.03.2005, 05.10.2005-06.10.2005 tarihleri arasında da davalı …, 30.12.2005- 31.12.2007 tarihleri arasında davalı … işyerinde bu dönemde geçerli asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Yasa’nın 79/10. ve 5510 sayılı Yasa’nın 86/9. maddeleri bu tip hizmet tespiti davaları için özel bir ispat yöntemi öngörmemiş ise de, davanın niteliği kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi gerektiği Yargıtay’ın ve giderek Dairemizin yerleşmiş içtihadı gereğidir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; 120034 sicil numaralı … adına tescilli işyerinin mobilya imali işinden 01.05.1991-31.12.2004 tarihleri arasında kanun kapsamında bulunduğu,1105050 sicil numaralı … unvanlı işyerinin 19.01.2005 tarihinde kanun kapsamına alındığı,davacı adına davalı … işyerinden bildirim bulunmadığı, 10.03.2005- 05.10.2005 ve 30.12.2005-31.12.2007 tarihleri arasında 1105050 sicil numaralı … adına tescilli işyerinden çalışmasının davalı Kuruma bildirildiği, dönem bordrolarının tamamının dosyada olmadığı, mahkemece dinlenen bordro tanıklarının davacının 1999 ile 2005 arası kendi adına kayıtlı işyeri bulunduğu, 2005 yılında işyerini davalıya devrettiği ve davalının yanında 2 yıl kadar boya ustası olarak çalıştığı,davacının 2005 yılından önce çalışmasının kendi adına ve hesabına olduğu,davacının kendi işini yaptığı,yanında kendi işçisini çalıştırdığı ve davalı …’ın davacıya parça başı boya işi verdiği,davacının hem davalıdan hem başka imalatçılardan boya işi aldığını ifade ettikleri, davacının kardeşi …dışındaki tanıkların davacının 2005 yılından önce kendi adına ve hesabına kendine ait dükkanda çalıştığı veya çalışması hakkında bilgi sahibi olmadıkları şeklinde beyanda bulunduğu anlaşılmaktadır.
Yapılacak iş; davacı … adına vergi kaydı olup olmadığını ilgili vergi dairesinden araştırmak,uyuşmazlık konusu dönemin tamamına ilişkin dönem bordrolarını Kurumdan istemek ve bordrolarda ismi geçen başkaca tanıkları res’en tespit edip beyanlarını almak, SGK ilgili il müdürlüğünden, zabıta, vergi dairesi ve meslek odası aracılığı ve muhtarlık marifetiyle , işyerine o tarihte komşu olan diğer işyerlerinde uyuşmazlık konusu dönemde çalıştığı tespit edilen kayıtlı komşu iş yeri çalışanlarının; yoksa işyeri sahipleri ayrıntılı şekilde araştırılıp tespit edilerek çalışmanın niteliği ile gerçek bir çalışma olup olmadığı,davacının kendi adına ve hesabına mı yoksa hizmet akdi ile işverene bağımlı olarak mı çalıştığı yönünde beyanlarını almak, davacının çalışmasının kendi adına mı yoksa hizmet akdine mi dayalı olduğunu açıklığa kavuşturup, davacının tespiti istenen dönemde hizmet akdi ile çalıştığının toplanan deliller doğrultusunda ispatlanamaması halinde davanın reddine karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin ve yukarıda belirtilen hususlara uygun araştırma yapılmaksızın hüküm kurulmuş olması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, temyiz eden davalıların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan … ve …’e iadesine, 05/11/2018 gününde oybirliği ile karar verildi.