YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/20567
KARAR NO : 2017/2909
KARAR TARİHİ : 06.04.2017

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

K A R A R
Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı kanuni gerektirici nedenlere göre davacı … vekilinin tüm, davalı kurum vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
A)Davacı İstemi:
Dava,2006/7-2008/4 tarihleri arasında davacı şirkete bağlı olarak çalışan sigortalılara yapılan yemek ve yol yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77’nci maddesi kapsamında prime esas kazanç matrahına dahil edilmemesi gerektiğinin tespiti ile, yol ve yemek yardımları üzerinden Kuruma ödenmiş sigorta primleri ile işsizlik sigorta primlerinin kesinti tarihinden işyeyecek yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.
B)Davalı Cevabı:
506 sk 77. maddesinde SPEKT neler olduğunun belirlendiğini, ayrıca ayni yardımların nakdi olarak ödenmesi halinde prime tabi tutulması gerektiğini, davacı ile ilgili olarak işçilere yol bedeli olarak yapılan nakdi ödemelerden yemek bedelinin muaf tutulan kısmı ayrıldıktan sonra kalan kısmından 506 sk 77, 5510 sk 80/1-c bendi gereğince kesinti yapılması işleminde yasaya aykırı bir durum olmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C)İlk Derece Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi:
Mahkemece, dava dilekçesi ve ıslah dilekçesi dikkate alınarak davanın kabulü ile 52,641,16 TL alacağın davalı taraftan alınarak davacı tarafa verilmesine, davanın kabulüne, alacağın 1.000,00 TL si için dava, kalan kısım için ıslah tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine,karar verilmiştir
Mahkeme, işçilere 2006/7-2008/4 döneminde düzenli ve nakit olarak yemek ve yol parasının verildiği, yapılan bu ödemelerin prime esas kazanca dahil edilerek prim tahakkuk ettirildiği, dosyaya sunulan Kurum tarafından itiraz edilmeyen hesaplama hatası da içermeyen ilgili tabloyu esas alan ve hükme esas alınan bilirkişi raporunda, %19.5 nisbeti üzerinden, nakit olarak ve ayni yardım niteliğinde ödenen yemek yol ücretinin prime esas kazanca dahil edilmemesi gerekçesine dayanılmıştır.
D)Bölge Adliye Mahkemesi Kararı ve Gerekçesi:
Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun,
“506 sayılı Yasanın 01.01.2004 tarihi itibari ile yürürlüğe giren 4958 sayılı Kanun’un m.36 hükmü ile değişik 77. maddesinde yer alan, “şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem,ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve … Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları,sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur” hükmüne uygun bulunmuştur,davanın kabulüne karar veren mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmamıştır.” gerekçesi ile esastan reddine karar verilmiştir.
E)Temyiz:
a-Davacı temyiz nedenleri:
İade edilecek primlere ıslah tarihinden itibaren değil, kesinti tarihinden itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte alacağın, davalı kurumdan tahsili istemiştir
b-Davalı Kurum vekili temyiz nedenleri:
Toplanan delillerin karar açısından yeterli olmadığını, yeterli inceleme yapılmadığını, dosya henüz tekemmül etmeden karar verildiğini ileri sürmüştür.
F) Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe:
Davanın yasal dayanağı, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı Yasanın 29.07.2003 tarih ve 4958 sayılı Yasanın 36. maddesi ile değişik 77/2. maddesinde “Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile … ve … Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur.” hükmü yer almaktadır.
506 sayılı Yasa’nın 77. madde 1. fıkrasında prim hesabında göz önünde tutulacak kazançlar belirtilmiş, 2. fıkrasında ise bunun istisnaları gösterilmiştir. Fıkrada ifade edildiği biçimde sosyal amaçlı olarak veya işverenin yasa ve sözleşme dışında sigortalısına yaptığı yardım ve ödemeler prim hesabında nazara alınmazlar ve prime tabi tutulmazlar. Bu ödeme veya yardımlar ücret ve benzeri ödemelerden tamamen farklı nedenlere dayanırlar. İşin karşılığı olmaktan ziyade insani değer yargıları sonucu verilirler. Yasa bunları sayarak belirtmiştir. Bu yardımlar ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar, yemek, çocuk ve aile zamlarıdır.
Burada ayni yardımlar özellik gösterir. Ayni yardımdan amaç, sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan bir yardımdır. Yardımın ayni veya para olarak yapılmasının önemi bulunmamaktadır. Örneğin; işverenin sigortalılarına dağıttığı elbise, ayakkabı, sigortalı çocukları için, kitap, kırtasiye gibi yardımlar, doğrudan ayni nitelik taşımasına karşın bu yardımlar yemek bedeli, taşıt gideri, yakacak bedeli, dikiş ücreti mesken veya sağlık yardımı, öğrenim yardımı türünden nakitte olabilir. Bu tür somut biçimde belli edilmiş bir ihtiyaca yönelik yardımlar ayni yardım olarak kabul edilir ve prim hesabında dikkate alınmazlar.
Somut olayda; davacı şirket adına tescilli işyerinin ihtilaflı döneme ilişkin bordro icmallerinin incelenmesinde, yol ve yemek yardımının ayrı ayrı gösterildiği, 5510 sayılı yasanın 80/b ve 506 sayılı Yasanın 29.07.2003 tarih ve 4958 sayılı Yasanın 36. maddesi ile değişik 77/2. maddesindeki açık düzenleyemeye rağmen, bilirkişi tarafından yapılan incelemede, yol yardımları ile yemek yardımlarından Çalışma ve … Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek yardımlarının prim matrahına dahil olmadığının gözönünde bulundurulmaması ve Mahkemece bu bilirkişi raporu esas alınarak yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; davalı Kurumdan davacı işyerinin, ihtilaflı döneme ilişkin ayrıntılı bordro icmallerini (yol ve yemek yardımlarının yer aldığı) getirtmek, ondan sonra bu bordro icmallerindeki yol ve yemek yardımlarını ayrı ayrı tespit etmek, yol yardımları ile yemek yardımlarından … ve … Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek yardımlarının prim matrahına dahil olmadığını gözönünde bulundurmak, yemek yardımlarından … ve … Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek miktarın üzerindeki miktarı prime esas kazanca dahil ederek sonucuna göre karar vermekten ibarettir.
O halde, davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile yeniden hüküm kurulması gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğundan temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebepten dolayı BOZULARAK ORTADAN KALDIRILMASI gerekmiştir.
G)Sonuç:
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı 6100 sayılı HMK’nun 373/1. maddeleri uyarınca (KALDIRILMASINA), ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen nedenle (BOZULMASINA), dosyanın ilk derece mahkemesine, kararın bir örneğinin de Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı temyiz harcının davacıya yükletilmesine, 06.04.2017 gününde oy birliğiyle karar verildi.