YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/11903
KARAR NO : 2016/4297
KARAR TARİHİ : 15.03.2016
Davacı, 7.06.2008 ile 30.09.2008 tarihleri arasında davacı şirkete bağlı olarak çalışan sigortalılara yapılan yemek ve yol yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77’nci maddesi kapsamında prime esas kazanç matrahına dahil edilmemesi gerektiğinin tespitine, yol ve yemek yardımları üzerinden Kuruma ödenmiş sigorta primleri ile işsizlik sigorta primlerinin Kurum hesabına yatırıldığı tarihten itibaren yasal faizi ile tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
K A R A R
Dava, 17.06.2008 ile 30.09.2008 tarihleri arasında davacı şirkete bağlı olarak çalışan sigortalılara yapılan yemek ve yol yardımlarının 506 sayılı Yasanın 77’nci maddesi kapsamında prime esas kazanç matrahına dahil edilmemesi gerektiğinin tespiti ile, yol ve yemek yardımları üzerinden Kuruma ödenmiş sigorta primleri ile işsizlik sigorta primlerinin Kurum hesabına yatırıldığı tarihten itibaren yasal faizi ile tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, davacı tarafından sigortalı işçilerine yol ve yemek yardımı olarak yapılan ödemelerin sigorta primine esas kazanca dahil edilmemesi gerektiğinin tespitine, 14.172,58 TL yol ve yemek yardımlarının davalıdan alınarak davacıya verilmesine, her aya ilişkin primin davalı kuruma yatırıldığı tarihi takip eden ay başından itibaren yasal faiz işletilmesine karar verilmiş ise de verilen kararın yanılgılı değerlendirmeye dayalı olduğu anlaşılmaktadır.
“Davanın yasal dayanağı, uyuşmazlık tarihinde yürürlükte bulunan mülga 506 sayılı Yasanın 29.07.2003 tarih ve 4958 sayılı Yasanın 36. maddesi ile değişik 77/2. maddesinde “Şu kadar ki, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmaz. Bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemeler prime tabi tutulur.” hükmü yer almaktadır.
./..
506 sayılı Yasa’nın 77. madde 1. fıkrasında prim hesabında göz önünde tutulacak kazançlar belirtilmiş, 2. fıkrasında ise bunun istisnaları gösterilmiştir. Fıkrada ifade edildiği biçimde sosyal amaçlı olarak veya işverenin yasa ve sözleşme dışında sigortalısına yaptığı yardım ve ödemeler prim hesabında nazara alınmazlar ve prime tabi tutulmazlar. Bu ödeme veya yardımlar ücret ve benzeri ödemelerden tamamen farklı nedenlere dayanırlar. İşin karşılığı olmaktan ziyade insani değer yargıları sonucu verilirler. Yasa bunları sayarak belirtmiştir. Bu yardımlar ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, ayni yardımlar, yemek, çocuk ve aile zamlarıdır.
Burada ayni yardımlar özellik gösterir. Ayni yardımdan amaç, sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan bir yardımdır. Yardımın ayni veya para olarak yapılmasının önemi bulunmamaktadır. Örneğin; işverenin sigortalılarına dağıttığı elbise, ayakkabı, sigortalı çocukları için, kitap, kırtasiye gibi yardımlar, doğrudan ayni nitelik taşımasına karşın bu yardımlar yemek bedeli, taşıt gideri, yakacak bedeli, dikiş ücreti mesken veya sağlık yardımı, öğrenim yardımı türünden nakitte olabilir. Bu tür somut biçimde belli edilmiş bir ihtiyaca yönelik yardımlar ayni yardım olarak kabul edilir ve prim hesabında dikkate alınmazlar.
Somut olayda; davacı şirket adına tescilli sicil numaralı işyerinin ihtilaflı döneme ilişkin bordro icmallerinin incelenmesinde, yol ve yemek yardımının ayrı ayrı gösterilmediği, sair ödemeler adı altında yapılan ödemelerin olduğu ve bilirkişi tarafından bu meblağ üzerinden hesaplama yapıldığı ve Mahkemece bu bilirkişi raporu esas alınarak hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır.
506 sayılı Yasanın 77/2. maddesinde prim hesabında göz önünde tutulmayacak kazançlar tahdidi olarak belirtilmiştir. 506 sayılı Yasanın 77/2. maddesinin son cümlesinde ise, sayılanların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı belirtilmiştir.
Buna rağmen, bordrolarda açıkça yol ve yemek yardımı olarak yer almayan sair ödemeler olarak yapılan ödemeler üzerinden hesaplama yapılarak yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olmuştur.
Yapılacak iş; davalı Kurumdan davacı işyerinin, ihtilaflı döneme ilişkin ayrıntılı bordro icmallerini (yol ve yemek yardımlarının yer aldığı) getirtmek, ondan sonra bu bordro icmallerindeki yol ve yemek yardımlarını ayrı ayrı tespit etmek, yol yardımları ile yemek yardımlarından miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek yardımlarının prim matrahına dahil olmadığını gözönünde bulundurmak, yemek yardımlarından miktarları yıllar itibariyle belirlenecek miktarın üzerindeki miktarı prime esas kazanca dahil etmek, eğer yol ve yemek yardımını açıkça belirten bordro icmallerinin temininin mümkün olmaması halinde ise ispatlanamayan davanın reddine karar vermekten ibarettir.
O halde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 15.03.2016 gününde oybirliğiyle karar verildi.