YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/8131
KARAR NO : 2014/24363
KARAR TARİHİ : 18.11.2014

MAHKEMESİ : Bayburt Asliye Hukuk ( İŞ) Mahkemesi
TARİHİ : 14/11/2013
NUMARASI : 2012/392-2013/651

Davacı, 30/06/1981 tarihinde başlayan 0226514721 numaralı Bağ-Kurluluğunun ödenen primler kadar ihyasına, aksine kurum işleminin iptaline, tahsis talep tarihini takip eden aydan itibaren 4/a statüsünde yaşlılık aylığı bağlanmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.

K A R A R

Dava; davacının 30.06.1980 tarihinden itibaren ödediği primler kadar 1479 sayılı Yasa kapsamında sigortalı olduğunun tespiti ve tahsis talep tarihini takip eden aybaşından itibaren 4/a kapsamında aylık bağlanmasına karar verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece; davacının 30.06.1980 – 30.06.1997 tarihleri arasında yapmış olduğu prim ödemeleri kadar Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine, davalı Kurum’un bu hususa aykırı işleminin iptaline, davacının tahsis talebine istinaden 01.03.2012 tarihinden itibaren davacıya yaşlılık aylığı bağlanmasına karar verilmiştir.
Dosyadaki kayıt ve belgelerden; davacının davalı Kurum tarafından ilk olarak 15.04.2005 tarihli bildirge gereğince ilk prim ödemesine istinaden 30.06.1980 tarihi itibari ile tescil edildiği, ancak davacının 31.07.2012 tarihli dilekçesine davalı Kurum tarafından cevaben; Bağ-Kur tescili yapılmış ise de giriş bildirgesini 04.10.2000 tarihine kadar vermediğinden sigortalılığının 04.10.2000 tarihinden itibaren başlayacağının bildirildiği ve 30.06.1980 tarihli tescilinin iptal edildiği, daha sonra davacının 22.02.2012 tarihinde tahsis talebinde bulunduğu, davacının tahsis talebinin de 15 yıl ve 55 yaş şartı bulunmasına rağmen 3600 günü olmadığından bahisle reddedildiği, davacının 01.04.1977 – 01.10.1981, 01.09.1994 – 13.07.1998, 29.01.2000 – 29.01.2000 ve 27.02.2009 – 17.05.2012 tarihleri arasında vergi kaydı ile 20.12.1980 – 12.03.1985 tarihleri arasında oda kaydı bulunduğu, davacının 30.06.1980 tarihli tescilinin iptalinden sonra davalı Kurum tarafından vergi kaydı nedeni ile 01.09.1994 – 13.07.1998 tarihleri arasında sigortalı kabul edilip 2006 yılında prim borcu çıkarıldığı, davacının prim borcunu 25.07.2008 tarihinde ödediği, ayrıca davacının 30.06.1980, 27.05.1981, 30.06.1981, 04.08.1991 ve 30.06.1997 tarihlerinde prim ödemelerinin olduğu, davacının 600 gün askerlik borçlanması ve 20.05.1972 – 25.02.1978 tarihleri arası 614 gün, 1994/2. dönemde 120 gün, 06.08.2008 – 22.02.2012 tarihleri arası da 1278 gün hizmet aktine tabi çalışmalarının bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağını oluşturan, 01.04.1972 tarihinde yürürlüğe giren 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesinde zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için esnaf sicili veya kanunla kurulu meslek kuruluşu kaydı aranırken 04.05.1979 tarihinde yürürlüğe giren 2229 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesinin öngördüğü meslek kuruluşlarına kayıtlı olma koşulu kaldırılmış sadece yasanın temel ilkesi olan kendi ad ve hesabına çalışma koşulu getirilmiş, 20.04.1982 tarihinde yürürlüğe giren 2654 sayılı Yasa ile 1479 sayılı Yasa’nın 24. maddesi değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olması şartı getirilmiş, ancak gelir vergisinden muaf olanlar için meslek kuruluşuna kayıtlı olma yeterli görülmüş, 22.03.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3165 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için vergi kaydı veya esnaf sicil kaydı veya oda kaydının bulunması yeterli görülmüş, 02.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4956 sayılı Yasa ile 24. madde değiştirilerek zorunlu Bağ-Kur sigortalılığı için gelir vergisi mükellefi olma şartı getirilmiş, ancak gelir vergisinden muaf olanlar için esnaf sicil kaydı ve oda kaydının bir arada bulunması yeterli görülmüştür.
30.04.2008 Tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Yasa’nın Geçici 17. maddesinde de; “Kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlarla tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan, 1479 ve 2926 sayılı Kanunlara göre tescilleri yapıldığı halde, bu maddenin yürürlük tarihi itibarıyla beş yılı aşan süreye ilişkin prim borcu bulunanların, bu sürelere ilişkin prim borçlarını, prim borçlarının ödenmesine ilişkin Kurum’ca çıkarılacak genel tebliğin yayımı tarihini takip eden aybaşından itibaren 6 ay içerisinde ödememeleri halinde, prim ödemesi bulunan sigortalıların daha önce ödedikleri primlerin tam olarak karşıladığı ayın sonu itibarıyla, prim ödemesi bulunmayan sigortalıların ise tescil tarihi itibarıyla sigortalılığı durdurulur. Prim borcuna ilişkin süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilmez ve bu sürelere ilişkin Kurum alacakları takip edilmeyerek, Kurum alacakları arasında yer verilmez.
Ancak, sigortalı ya da hak sahipleri daha sonra müracaatları tarihindeki 80 inci maddenin ikinci fıkrasına göre belirlenecek prime esas kazanç tutarı üzerinden hesaplanacak borç tutarının tamamını, borcun tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde ödedikleri takdirde, bu süreler sigortalılık süresi olarak değerlendirilir.” hükmü yer almaktadır.
Madde hükmünden de anlaşılacağı üzere; 30.04.2008 tarihinden önce ödenen primler ile sigortalılık süresi kazanılabileceği gibi Geçici 17. maddeye göre 30.04.2008 tarihine kadar tüm sürelerin primlerini ödemek sureti ile de sigortalılık süresi elde edebilir.
Somut olayda; davacının 01.04.1977 – 01.10.1981 tarihleri arasında vergi kaydı bulunmaktadır. Bu nedenle davacının 1479 sayılı Yasa’nın 2229 sayılı Yasa ile değişik 24. ve 25. maddeleri gereğince kendi nam ve hesabına çalışmasının bulunduğu açık olup 30.06.1980 tarihindeki ilk prim ödemesinin tescil talebi olarak kabulü ile 1479 sayılı Yasa kapsamında bu tarih itibari ile tescili gerekir. Daha sonra da her ne kadar davacının vergi kaydı 01.10.1981 tarihinde sona ermiş ise de 20.12.1980 – 12.03.1985 tarihleri arasında oda kaydı bulunduğundan, davacı 30.06.1980 – 12.03.1985 tarihleri arasında zorunlu Bağ-Kur sigortalısı olacaktır. Yine davacının 01.09.1994 – 13.07.1998 tarihleri arasında vergi kaydı bulunduğundan bu tarihler arasında da zorunlu Bağ-Kur sigortalısı olduğunun kabulü gerekir. Bu itibarla her ne kadar mahkemece, davacının prim ödeme tarihleri dikkate alınarak 30.06.1980 – 30.06.1997 tarihleri arasında yapmış olduğu prim ödemeleri kadar Bağ-Kur sigortalısı olduğunun tespitine karar verilmişse de 5510 sayılı Yasa’nın geçici 17. maddesi gereğince davacının zorunlu Bağ-Kur sigortalılığını gerektiren bu tarihler arasında 5 yılı aşan prim borcu bulunup bulunmadığı tespit edilmeden sonuca gidilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş; 5510 sayılı Yasa’nın geçici 17. maddesi gereğince davacının 30.06.1980 – 12.03.1985 ve 01.09.1994 – 13.07.1998 tarihleri arasında zorunlu Bağ-Kur sigortalısı olarak kabul edilmesi halinde, ödediği primlerin ne kadar süreye karşılık geldiğini, davacının 30.04.2008 tarihine kadar 5 yıldan fazla prim borcu bulunup bulunmadığını davalı Kurum’dan sormak, daha sonra davacının 5 yıldan fazla prim borcu bulunduğu tespit edilir ise ödediği primlere denk gelen süre kadar sigortalı olduğunun kabulüne karar vermek ve yaşlılık aylığı koşullarını da buna göre değerlendirmek, ancak davacının 5 yıldan az prim borcu olduğu anlaşılır ise kısmi ödeme ile sigortalılık süresi elde edilemeyeceğinden, davacıya tüm sigortalılık süresine ilişkin prim borcunu ödemesi için süre vermek ve davacı tarafından prim borcu ödendiğinde yaşlılık aylığı koşullarını yeniden değerlendirmekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 18.11.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.