YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/6574
KARAR NO : 2014/8704
KARAR TARİHİ : 24.04.2014
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
Davacı, yurtdışında çalışmaya başladığı 13/01/1989 tarihinin Türkiye’de 5510 sayılı Yasanın 4/1-a kapsamında sigortalılık başlangıcı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun tüm, davacının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2) Dava, davacının yurt dışında ilk defa sigortaya giriş yaptığı 13.01.1989 tarihinin ülkemizde 5510 sayılı Kanun’un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının Almanya’da sigortalı olarak çalışmaya başladığı 13.01.1989 tarihinin Türkiye’de 5510 sayılı Yasa’nın 4/1-(b) bendi kapsamında sigortalılık başlangıcı olarak tespitine, davacının 13.01.1989 tarihinin 5510 sayılı Yasa’nın 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık başlangıcı olarak sayılması talebinin reddine karar verilmiştir.
… Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde, yurt dışında sigortaya girişin bağımlı veya bağımsız çalışmaya dayalı olup olmadığına bakılmaksızın, bir kimsenin Türk sigortasına girişinden önce bir … rant sigortasına girmiş bulunması halinde, … Sigortasına giriş tarihinin Türk Sigortasına giriş tarihi olarak kabul edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu hüküm çeşitli sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle ilgililerin sosyal güvenliklerinin sağlanmasını amaçlayan 2829 sayılı Kanun’un 6.maddesinde yer alan “Kurumlardan herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir.” düzenlemesi ile de uyumludur. Sigortalının birden fazla sigortalılık statüsünde çalışması var ise bunlardan herhangi birinde ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilmektedir.
Sigortalının yurt dışındaki bağımlı çalışmasının 5510 sayılı Kanun’daki karşılığı 4/1-(a) bendidir ve sigortalılık başlangıç tarihi bu sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarından biridir. Yurt dışındaki çalışmanın bağımsız olması da mümkündür. Bu halde, bağımsız çalışma nedeniyle sigortaya giriş tarihi, bu sigortalılık hali bakımından başlangıç sayılır ise de 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalıların aylık bağlama koşulları arasında sigortalılık süresi bulunmadığından bu bent kapsamında aylığa hak kazanma bakımından bir önemi bulunmamaktadır. Ancak, sigortalının yurt dışındaki çalışması bağımlı da olsa 4/1-(a) bendi kapsamında aylık bağlanırken bağımlı çalışma başlangıcı yine sigortalılık başlangıcı sayılır.
Sözleşmenin 29.maddesinin 4.fıkrasında … Sigortasına girişin, Türk Sigortasına giriş olarak kabul edileceği belirtilmiş olup bağımlı yada bağımsız çalışma biçiminde bir ayrıma gidilmediğinden yurt dışında bağımsız çalışma başlangıcı da olsa, … Sigortasına giriş tarihinin ülkemizde 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı da kapsar biçimde Türk sigortasına ilk giriş tarihi sayılması gerekir. Yani her iki sigorta sistemine ilk giriş tarihi, sigortalılık hali ayrımı yapılmaksızın diğer sigortalılık sisteminin tüm sigortalılık hallerini kapsayacak biçimde başlangıç kabul edilmelidir.
Yurt dışındaki bağımlı çalışmanın ülkemizdeki karşılığı 4/1-(a) bendi olup yurt dışında işçi olarak çalışmaya başlanılan tarihin bu bent kapsamındaki sigortalılığın başlangıcı sayılması; 3201 sayılı Kanun’un 5.maddesinin 4.fıkrasında yer alan açık düzenleme karşısında, borçlanılan sürenin 5510 sayılı Kanun’un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık haline göre geçmiş sayılmasını zorunlu hale getirmez.
Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında; sigortalının yurt dışındaki çalışmasının (bağımlı veya bağımsız) Türkiye’deki karşılığı hangi sigortalılık statüsü olursa olsun, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesine dayalı başlangıç tespitleri, tüm sigortalılık statüleri yönünden başlangıç kabul edilir.
Somut olayda, 13.01.1971 doğumlu davacının yurt dışında eylemli çalışmasının bulunduğu ve 18 yaşını ikmal ettiği 13.01.1989 tarihinin, 5510 sayılı Kanun’un 4.maddesinde düzenlenen tüm sigortalılık statülerini kapsar biçimde sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı biçimde bu istemin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK’un 438/7. maddesi uyarınca hüküm bozulmamalı, düzeltilerek onanmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle hüküm fıkrasının tümden silinerek yerine;
“1-Davanın KABULÜ ile, davacının yurt dışındaki çalışması nedeniyle ülkemizde tüm sigortalılık halleri bakımından sigortalılık başlangıç tarihinin 13.01.1989 olarak tespitine,
2-Davalı Kurum harçtan bağışık olduğundan başkaca harç alınmasına yer olmadığına, davacının peşin yatırdığı başvuru ile karar ve ilam harcının kararın kesinleşmesinden sonra talebi halinde davacıya iadesine,
3-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince 1.320,00 TL avukatlık ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
4-Davacı tarafından yapılan 32,00 TL yargılama giderinin davalı Kurumdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Artan gider ve delil avansının kararın kesinleşmesinden sonra talebi halinde yatıran tarafa iadesine,” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına ve hükmün bu düzeltilmiş şekli ile ONANMASINA, aşağıda yazılı temyiz harcının temyiz edenlerden davacıya yükletilmesine, 24.04.2014 gününde oybirliğiyle ile karar verildi.