YARGITAY KARARI
DAİRE : 21. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/3411
KARAR NO : 2014/8029
KARAR TARİHİ : 17.04.2014
MAHKEMESİ : Samsun 3. İş Mahkemesi
TARİHİ : 13/12/2013
NUMARASI : 2013/802-2013/1260
Davacı, yurtdışında ilk defa çalışmaya başladığı tarihin Türkiye’de kabulüne ve bu tarihin 5510 sayılı yasanın 4/1-a maddesi kapsamında sigorta başlangıcına esas alınmasına karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün taraf vekillerince temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
K A R A R
1) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlere göre davalı Kurumun tüm, davacının ise aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazlarının reddine,
2) Dava, davacının yurt dışında ilk defa sigortaya giriş tarihinin ülkemizde 5510 sayılı Kanun’un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile davacının Alman rant sigortasına giriş tarihi olan 25/08/1981 tarihinin Türkiye’de sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine, sigorta girişinin 5510 sayılı Yasa’nın 4/1-(a) bendi kapsamında değerlendirilmesi talebinin reddine karar verilmiştir.
Türk-Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde, yurt dışında sigortaya girişin bağımlı veya bağımsız çalışmaya dayalı olup olmadığına bakılmaksızın, bir kimsenin Türk sigortasına girişinden önce bir Alman rant sigortasına girmiş bulunması halinde, Alman Rant Sigortasına giriş tarihinin Türk Sigortasına giriş tarihi olarak kabul edileceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Bu hüküm çeşitli sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle ilgililerin sosyal güvenliklerinin sağlanmasını amaçlayan 2829 sayılı Kanun’un 6.maddesinde yer alan “Kurumlardan herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir.” düzenlemesi ile de uyumludur. Sigortalının birden fazla sigortalılık statüsünde çalışması var ise bunlardan herhangi birinde ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık başlangıç tarihi kabul edilmektedir.
Sigortalının yurt dışındaki bağımlı çalışmasının 5510 sayılı Kanun’daki karşılığı 4/1-(a) bendidir ve sigortalılık başlangıç tarihi bu sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarından biridir. Yurt dışındaki çalışmanın bağımsız olması da mümkündür. Bu halde, bağımsız çalışma nedeniyle sigortaya giriş tarihi, bu sigortalılık hali bakımından başlangıç sayılır ise de 4/1-(b) bendi kapsamındaki sigortalıların aylık bağlama koşulları arasında sigortalılık süresi bulunmadığından bu bent kapsamında aylığa hak kazanma bakımından bir önemi bulunmamaktadır. Ancak, sigortalının yurt dışındaki çalışması bağımlı da olsa 4/1-(a) bendi kapsamında aylık bağlanırken bağımlı çalışma başlangıcı yine sigortalılık başlangıcı sayılır.
Sözleşmenin 29.maddesinin 4.fıkrasında Alman Rant Sigortasına girişin, Türk Sigortasına giriş olarak kabul edileceği belirtilmiş olup bağımlı yada bağımsız çalışma biçiminde bir ayrıma gidilmediğinden yurt dışında bağımsız çalışma başlangıcı da olsa, Alman Rant Sigortasına giriş tarihinin ülkemizde 4/1-(a) bendi kapsamındaki sigortalılığı da kapsar biçimde Türk sigortasına ilk giriş tarihi sayılması gerekir. Yani her iki sigorta sistemine ilk giriş tarihi, sigortalılık hali ayrımı yapılmaksızın diğer sigortalılık sisteminin tüm sigortalılık hallerini kapsayacak biçimde başlangıç kabul edilmelidir.
Yurt dışındaki bağımlı çalışmanın ülkemizdeki karşılığı 4/1-(a) bendi olup yurt dışında işçi olarak çalışmaya başlanılan tarihin bu bent kapsamındaki sigortalılığın başlangıcı sayılması; 3201 sayılı Kanun’un 5.maddesinin 4.fıkrasında yer alan açık düzenleme karşısında, borçlanılan sürenin 5510 sayılı Kanun’un 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalılık haline göre geçmiş sayılmasını zorunlu hale getirmez.
Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında; sigortalının yurt dışındaki çalışmasının (bağımlı veya bağımsız) Türkiye’deki karşılığı hangi sigortalılık statüsü olursa olsun, uluslararası sosyal güvenlik sözleşmesine dayalı başlangıç tespitleri, tüm sigortalılık statüleri yönünden başlangıç kabul edilir.
Somut olayda, 01.10.1950 doğumlu davacının yurt dışında eylemli çalışmasının başladığı 25.08.1981 tarihinin, 5510 sayılı Kanun’un 4.maddesinde düzenlenen tüm sigortalılık statülerini kapsar biçimde sigortalılık başlangıç tarihi olarak tespitine karar verilmesi gerekirken yerinde olmayan gerekçe ile yazılı biçimde bu istemin reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davacının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edenlerden davacıya iadesine
17.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.